انواع شیرخشک‌های رژیمی را بشناسیم

دکتر یاسمن نادربابایی کارشناس فرآورده‌های طبیعی سنتی و مکمل معاونت غذا و دارو در رابطه با آشنایی با انواع شیرخشک‌های رژیمی موجود در بازار گفت: تمامی پزشکان و متخصصان اطفال در سراسر جهان بر این باورند که بهترین تغذیه برای نوزادان تنها شیر مادر می‌تواند باشد. شیر مادر حاوی ترکیباتی است که ساخت همه آن‌ها به طور مصنوعی ممکن نیست. لذا هرگز نمی‌توان شیر خشکی را فرموله کرد که دقیقا شبیه به شیر مادر باشد. با آگاهی از تمام این مزایا، اما گاه بازهم چاره‌ای نیست جز اینکه شیر خشک برای تغذیه برخی از نوازادان نوزاد در نظر گرفته شود. در این صورت چه بهتر که بهترین شیرین خشک را برای مصرف روزانه کودک انتخاب نماییم. آشنایی با انواع شیر خشک، راهگشای شما برای بهترین انتخاب خواهد بود. 
وی افزود: بهتر است ابتدا انواع شیرخشک‌های رژیمی موجود در بازار را معرفی کرده و سپس به تعریف هر کدام بپردازیم؛ شیر خشک‌های LF، شیر خشک‌های، AR شیر خشک‌های HA شیر خشک‌های مخصوص نوزادان نارس، انواع شیر خشک‌های رژیمی هستند. 

نادربابایی تصریح کرد: شیر خشک‌های LF، همان شیر خشک‌های بدون لاکتوز هستند که منبع کربوهیدرات آن‌ها بجای لاکتوز، فروکتوز یا سوکروز یا انواع قندهای دیگر است. این نوع شیر خشک‌ها برای نوزادان با علائم‌عدم تحمل به لاکتوز قابل‌مصرف هستند. بجای شیر خشک‌های LF می‌توان از شیر خشک‌ها با پایه سویا، شیر خشک کامفورت و تمامی شیر خشک‌هایی که برای شرایط سو جذب تهیه‌شده‌اند مانند AL۱۱۰ وPepti Junio استفاده می‌شود. 

کارشناس فرآورده‌های طبیعی سنتی و مکمل ادامه داد: شیر خشک‌های AR، حاوی یک قوام دهنده هستند که باعث افزایش ویسکوزیته یا غلظت غذا در معده نوزاد می‌شود. این نوع شیر خشک‌ها برای نوزادان با علائم رفلکس مری به معده قابل‌مصرف هستند. هیچ‌یک از انواع شیر خشک‌های دیگر قابل‌جایگزینی با شیر خشک AR نیستند. 

وی بیان کرد: شیر خشک‌های HA، یا شیر خشک هیپو آلرژیک، دارای پروتئین هیدرولیز شده هست. این نوع شیر خشک‌ها برای نوزادان با علائم حساسیت به پروتئین گاوی (کازئین) قابل‌مصرف هستند. نفخ، درد شکمی، رگه‌های خون در مدفوع، بی‌قراری، اسهال، یبوست، تشدید دردهای کولیکی وعدم وزن گرفتن کافی کودک از علائم این آلرژی هستند. اطفالی که از شیر مادر تغذیه می‌شوند کمتر از اطفالی که شیر خشک دریافت می‌کنند، دچار این اختلال می‌شوند. شروع شیر گاو قبل از ۱۲ ماهگی به‌شدت احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد. انواع شیر خشک‌های بر پایه سویا، شیر خشک‌های pepti و شیر خشک‌های بر پایه آمینواسید برای این نوزادان قابل‌استفاده هستند. این مشکل غالباً بعد از ۲ سالگی خودبه‌خود کاهش پیدا می‌کند. 

وی در ادامه به شیر خشک‌های مخصوص نوزادان نارس پرداخت و گفت: شیر خشک‌های مخصوص نوزادان نارس آهن بیشتر و لاکتوز کمتر از شیرهای معمول دارد. منشأ چربی این شیر خشک از MCT (تری گلیسیریدهای با طول زنجیره متوسط) است. این نوع‌تری گلیسیرید برای جذب نیازی به اسیدهای صفراوی ندارد. این نوع شیر خشک‌ها برای نوزادان با وزن تولد کمتر از ۲.۵ کیلوگرم یا تولد قبل از هفته ۳۸ مورداستفاده قرار می‌گیرد. این شیر خشک‌ها اغلب با اصطلاحات pre قبل از نام تجاری شیر خشک شناخته می‌شوند. از انواع شیر خشک‌های موجود در ایران، (aptamil FMSبه‌عنوان شیر خشک کمکی) و aptamil PDF هم می‌تواند برای نوزادان نارس استفاده شود. 

کارشناس فرآورده‌های طبیعی، سنتی، مکمل و شیر خشک یادآور شد: در استان آذربایجان غربی بخش تخصصی اطفال مرکز آموزشی درمانی بیمارستان شهید مطهری ارومیه واقع در خیابان کاشانی مسئولیت تشخیص، تشکیل پرونده و نسخه الکترونیک و تجویز فرآورده رژیمی برای بیماران مبتلابه اختلالات متابولیک (PKU-MSUD-Tyrosinemia و…) و حساسیت به پروتئین گاوی از طریق سامانه حامی را دارد. در صورت تشخیص ابتلا به بیماری‌های مذکور توسط پزشک فوق تخصص اطفال، مراحل تشکیل پرونده الکترونیک آغاز می‌شود. پس از ارائه مدارک لازم توسط بیمار و تشکیل نسخه الکترونیک در سامانه حامی و انجام مشاوره تغذیه، فرآورده تجویزی به‌صورت ماهیانه از طریق پست درب منزل بیمار ارسال می‌شوند. علاوه بر این به‌صورت دوره‌ای بیماران نوبت‌دهی شده و رایگان ویزیت می‌شوند. با توجه به اهمیت ویزیت‌های ادواری و کنترل کودک بیمار، در صورت‌عدم مراجعه نسخه بیمار مجدداً تمدید نمی‌گردد. لازم به ذکر است خدماتی همچون ویزیت پزشک، مشاوره تغذیه و مشاوره با روانشناس در این مرکز برای این بیماران رایگان است. 

اداره امور فرآورده‌های طبیعی، سنتی، مکمل و شیر خشک‌های ویژه معاونت غذا و دارو آمادگی دارد در صورت بروز هر نوع مشکل ازجمله‌عدم دریافت فرآورده تجویزی، درخواست افزایش فرآورده و سایر موارد مرتبط، پاسخگوی مراجعین محترم در راستای رفع موانع و مشکلات احتمالی باشد.