قلعه بابک؛ پناهگاهی از جنگ و افسانه در شمال‌غرب ایران

در گوشه ای از خاک سرزمینمان قلعه ای قرار دارد که موقعیت اسرار آمیزش گذر هر لشکر چند هزار نفره ای را غیرممکن می کند. فقط تعداد اندکی سرباز در این قلعه می توانستند جلوی یورش هزاران نفر را بگیرند همان کاری که بابک خرمدین و یارانش انجام دادند و مدت ها لشکر عرب را در کوه ها سرگردان کردند و در نهایت فراری دادند.

درباره بابک خرمدین

شاید کنجکاو شدید تا بدانید بابک خرمدین که بود، او از سرداران ایرانی آذربایجان بود که طاقت ظلم خلفای عباسی را نیاورد و تصمیم به قیام گرفت و به مدت ۲۲ سال رهبر جنبش سرخ جامگان شد، در این مدت ستم خلفای عباسی به حدی بود که سرداران دیگری مثل ابومسلم خراسانی هم در جای جای نقاط ایران به پا خاستند. با اینکه بابک بعد از خیانت عده ای جانش را در راه ایران داد اما جانفشانی های او و یارانش آنقدر زیاد بود که ماجرای قیامشان شهرت جهانی پیدا کرده بود.

قلعه باشکوه بابک جایی بود که بابک و یارانش در مقابل حمله اعراب در آن سنگر می گرفتند و ۲۲ سال در آن مبارزاتی را بر علیه اعراب انجام دادند. این قلعه در زمان های قبل از بابک هم وجود داشته و احتمالا در دوره اشکانی یا ساسانی ساخته شده چون سبک معماریش به مجموعه سلیمان که برای زمان ساسانی ست شبیه است. این قلعه در قرن های دوم و سوم نوسازی شد و در قسمت های مختلفش تغییراتی به وجود آمد، تغییراتی که در زمان بابک انجام شد هنوز هم بعد از گذشت ۱۲۰۰ سال باقی مانده است.

پناهگاه امن قلعه بابک

دژ بابک، بنا شده در بالای کوهی به بلندای 2600 متر، درنزدیکی شهر کلیبر واقع شده است. دژ در زمان ساسانیان و قبل از آن در دوره اشکانیان مورد استفاده قرار میگرفت. این قلعه نام خود را از نام بابک خرمدین، رهبر مبارز با مهاجمین عرب گرفته است.

اینجا قصر و دژی دو طبقه بوده است.قبل از اینکه به دروازه قلعه برسید باید از راهی بگذرید که به صورت یک دالان باریک 200 متری جلوی رویتان سبز می شود! این راهرو، جایی بوده که در گذشته نگهبانان به طور دقیق آن را زیر نظر می گرفتند تا عبور و مروری خارج از برنامه از آن صورت نگیرد.

بعد از صعود از این راهرو، ورودی دیگری با پلکان هایی تقریبا نامنظم وجود دارد که شما را به قصر می رساند. پس از آن تالار اصلی است که اطراف آن هفت اطاق دیده می شود. این اطاق ها همگی به تالار مرکزی می رسند.

در سمت شرقی قصر تاسیسات دیگری خواهید دید که شامل چند اتاق و آب انبار می شود که سقف آب انبارها جناقی و گهواره ای هستند. در سمت شمال غربی قصر هم پلکانی قرار داشته که راه دسترسی به طبقات دیگر قصر به حساب می آمد اما امروز چیز زیادی از آن باقی نمانده است.

دو نیمه ستونی که در این بخش می بینید، محلی برای دیده بان ها بوده است که سربازان در آن قرار می گرفتند و به همه چیز و همه جا تسلط کامل داشتند.

این قلعه یادآور رشادت های سردار معروف ایرانی بابک خرمدین رهبر گروه سرخ جامگان است. قلعه دست نیافتنی بابک حدود 22 سال دور از دسترس تازیان باقی ماند و در برابر اعراب مقاومت کرد.

قلعه بابک در سال 1345 در لیست آثار ملی، تاریخی و فرهنگی ایران ثبت شد و مرمت آن از سال 1376 در دستور کار اداره کل میراث فرهنگی آذربایجان شرقی قرار گرفت تا امروز به یکی از گردشگر پذیرترین جاذبه های این استان تبدیل شود.

دسترسی راحت به قلعه بابک

برای رسیدن به قلعه کلیبر، سفر خود را می‌توانید از تبریز یا اهر آغاز کنید. تبریز در فاصله ۲۰۰ کیلومتری دژ و اهر در فاصله‌ی ۵۰ کیلومتری آن قرار دارند. برای رسیدن به تبریز نیز می‌توانید از هواپیما، قطار، اتوبوس و یا ماشین شخصی خودتان استفاده کنید. به هر طریقی که خودتان را به تبریز رساندید از جاده تبریز- اهر به شهر کلیبر در ۶ کیلومتری قلعه بابک بروید. از شهر کلیبر برای رسیدن به قلعه بابک سه راه وجود دارد که هر سه مسیر شما را به مسیر پلکانی قلعه می‌رسانند:

• مسیر اول که سخت‌ترین مسیر است از ۷ کیلومتری شهر کلیبر و از کمپ گردشگری قلعه سی شروع می‌شود. کافی ست با ماشین خودتان را به این کمپ برسانید و بعد از پارک کردن ماشین مسیر پیاده‌روی را از آنجا آغاز کنید. این مسیر که جنگلی و کوهستانی است بعد از حدود سه ساعت شما را به پلکان می‌رساند.

• مسیر دوم از هتل بابک در نزدیکی روستای شجاع‌آباد آغاز می‌شود. این مسیر پرطرفدارترین مسیر بین گردشگران است. از هتل بابک حدود ۱۰۰۰ پله را باید طی کنید تا به گذرگاه اصلی پلکانی برسید.

• مسیر سوم نیز از نزدیکی هتل بابک آغاز می‌شود اما برای افتادن در این مسیر باید حدود ۶ کیلومتر جلوتر از هتل بابک وارد یک جاده فرعی در سمت راست شوید و مسیر پیش رو را با ماشین‌های آفرود طی کنید تا بعد از بیست دقیقه به شروع مسیر پیاده‌روی‌تان برسید.

پیاده‌روی در این مسیر از بقیه مسیرها کوتاهتر است و شما بعد از حدود یک ساعت به پلکان سنگی قلعه می‌رسید. علاوه بر این، در این مسیر می‌توانید در فصل تابستان با عشایری که در دامنه زندگی می‌کنند برخورد کنید، اما لازم است برای طی کردن جاده خاکی هزینه‌ای را به ماشین‌های آفرود منطقه بدهید.