تمام مزایای خون دادن؛ از دوری از سرطان تا کاهش ریسک بیماری‌های قلبی/ خون؛ مایع قرمز حیات/اهدای خون؛ یک راه آسان برای جان بخشیدن

ستی مولایی؛ خونی که می‌دهید می‌تواند جان زنی را که از عوارض زایمان رنج می‌برد نجات دهد، یک کودک مبتلا به کم خونی شدید را زنده نگاه دارد، جراحی فوری را تسهیل کند یا در طول یک بحران بهداشت عمومی حمایت حیاتی را ارائه دهد. اهدای داوطلبانه خون یکی از اساسی‌ترین بیان همبستگی انسانی ممکن در جهان به شمار می‌آید. از آنجایی که نمی‌توان خون را ساخت، زندگی این بیماران برای  به اهداکنندگان خون وابسته هستند. این ممکن است چیزی باشد که قبلاً هم درباره آن می‌دانستید. اما شاید برای یک بار هم که شده این کار را انجام نداده‌ایم. آیا می‌دانستید یک اهدای خون می‌تواند به سه بیمار کمک کند؟! پس با ما همراه شوید تا درباره مزایا، عوارض و نظریه‌های سازمان بهداشت جهانی در این باره بیشتر بدانید.

عوارض سطحی خون دادن

وقتی خون می‌دهید، بیست و سه درصد احتمال دارد دست‌‌تان کبود ‌شود. ده درصد احتمال دارد دست‌درد بگیرید. هشت درصد احتمال دارد ضعف کنید و یک درصد، احتمال تهوع و استفراغ هست. اما هیچ‌کدام از این عوارض احتمالی، هیچ نیازی به مداخله پزشکی ندارد و خودبخود طی مدت کوتاهی برطرف می‌شود.

سازمان بهداشت جهانی (WHO)

در سال‌های اخیر WHO جنوب شرق آسیا و کشورهای عضو آن دقیقاً همین کار را انجام داده‌اند و گام‌های سریعی در جهت افزایش ایمنی، کیفیت و در دسترس بودن خون و سیستم‌هایی که از آن‌ها پشتیبانی می‌کنند، برداشته‌اند و در نتیجه این کار به دسترسی ایمن همه مردم در همه جا به خدمات بهداشتی کمک کرده است.

خون مهم‌ترین بافت بدن

خون یکی از مهم‌ترین بافت‌های بدن است و فرقش با بقیه بافت‌های بدن این است که آرام و قرار ندارد و دائما در حال گردش و حرکت است. خون دو بخش دارد: بخش مایع و بخش سلولی. به بخش مایع خون می‌گویند پلاسما. بخش سلولی هم از سه جزء تشکیل شده: گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها. وظیفه گلبول قرمز این است که اکسیژن را از ریه‌ها تحویل بگیرد و آن را به دیگر بافت‌های بدن برساند. گلبول‌های سفید هم که همان سربازان بدن هستند و با عوامل خارجی می‌جنگند و درگیر می‌شوند. جزء سوم؛ یعنی پلاکت‌ها. همان قطعاتی سلولی هستند که وظیفه‌شان انعقاد خون است. یکی از وظایف اصلی خون این است که اکسیژن و مواد غذایی را به سلول‌های بدن برساند و مواد زائد و دی‌اکسید کربن را جمع‌آوری‌ کند و برای دفع به کلیه‌ها، کبد و ریه‌ها تحویل بدهد. از دیگر اعمال حیاتی خون، می‌شود به اعمال دفاعی، انعقاد، انتقال هورمون‌ها، تنظیم pH (اسیدیته) و دمای بدن و کارکردهای هیدرولیکی آن اشاره کرد.

مزایای اهدای خون

• کاهش خطر بیماری قلبی برای آقایان

علاوه بر آن، مطالعات متعددی نشان داده است که اهدای خون، خطر بیماری‌های قلبی را در مردان کاهش می‌دهد و تولید گلبول‌های قرمز را در مغز استخوان تحریک می‌‌کند. میزان مواد شیمیایی سمی خون (جیوه، آفت‌کش‌ها و غیره) متعاقب اهدای خون کاهش پیدا می‌کند و مطالعات بسیاری نیز نشان ‌داده است که بیشتر سالمندان با اهدای خون‌های مکرر، می‌توانند به احساس سرزندگی و چابکی دست پیدا ‌کنند.

• آگاهی درباره سلامتی

اهدای خون می‌تواند راه دیگری برای مراقبت از سلامت قلب و عروق شما باشد. قبل از خونگیری یک مینی فیزیکال دریافت خواهید کرد که در آن فردی نبض، فشار خون، دمای بدن، هموگلوبین و موارد دیگر را بررسی می کند. این گاهی اوقات می‌تواند موضوعاتی را که حتی از آنها خبر ندارید را روشن کند. یان پاتنود، متخصص تغذیه و درمانگر معتبر LEAP می‌گوید: «اگر آهن خون شما خیلی کم باشد، کلینیک به شما می‌گوید و خون شما را نمی‌گیرد». آنها همچنین شما را در مورد سایر مشکلات خونی که متوجه شوند یا اگر چیزی غیرعادی به نظر برسد، به شما اطلاع خواهند داد. بررسی کیفیت خون به شما کمک می‌کند تا کلید تشخیص یک مشکل سلامتی قبل از اینکه تهدید کننده باشد را در دست خود بگیرید.

• خون دادن می تواند ذخایر مضر آهن را کاهش دهد

به گفته پتنادود، از هر دویست نفر در ایالات متحده، یک نفر به وضعیتی به نام هموکروماتوز مبتلا می‌شود و اکثر آنها حتی از آن بی‌خبر هستند. هموکروماتوز بیماری است که باعث اضافه بار آهن می‌شود و توسط کلینیک مایو به عنوان شایع‌ترین بیماری ژنتیکی در بین قفقازی ها شناخته می شود. این متخصص؛ اهداء خون را به عنوان راهی برای کاهش ذخایر آهن اضافی بدن توصیه می‌کند. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها می‌گوید حذف گلبول‌های قرمز خون با فلبوتومی (یا اهدای خون) بهترین درمان برای بیمارانی است که آهن اضافی در خونشان دارند.

•  خطر سرطان خود را کاهش دهید

یک مطالعه منتشر شده در مجله موسسه ملی سرطان نشان داده که اهدای خون ممکن است میزان آهن موجود در بدن افراد را کاهش دهد. شما برای زندگی به آهن نیاز دارید، اما مقدار زیاد آن می‌تواند شانس ابتلا به سرطان را افزایش دهد. این مطالعه نشان داد که اهداکنندگان مکرر خون خطر ابتلا به سرطان کبد، ریه، روده بزرگ، معده و گلو را کاهش می‌دهند.

نکته:

قبل از رفتن به پایگاه اهدای خون

بهتر است اهداکننده از چند روز قبل خودش را برای اهدای خون آماده کند؛ چرا که به هر حال اهدای خون کمی تضعیف‌کننده است. حتی بد نیست اگر پیشاپیش به یکی از پایگاه‌های سازمان انتقال خون مراجعه کنید و کمی از آنان اطلاعات بگیرید. توصیه می‌شود قبل از اهدای خون، زیاد از آب و دیگر مایعات استفاده کنید. البته یادتان باشد که از مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار (قهوه، چای، نوشابه‌های کولادار) پیش از اهدا پرهیز کنید.

بعد از اهدای خون

وقتی اهدای خون تمام می‌شود، روی محل خون‌گیری را با گاز استریل یا بانداژ می‌پوشانند تا از خونریزی جلوگیری شود. معمولا در پایگاه انتقال خون، نوشیدنی و میان‌وعده‌های سبک، تدارک دیده می‌شود تا بخشی از حجم آب و قند از دست‌رفته را جبران کنند. از اهداکننده درخواست می‌شود که پیش از ترک پایگاه، کمی بنشیند و استراحت کند تا ضعف و سرگیجه‌اش از بین برود. کل این مراحل کمتر از یک ساعت طول می‌کشد. خود مرحله خون‌گیری بین 5 تا 15 دقیقه بیشتر زمان نمی‌برد. به اهداکننده توصیه می‌شود که از انجام فعالیت‌های سنگین طی چند ساعت بعد از اهدا خودداری کند.

منبع:

https://www.who.int/southeastasia/news/opinion-editorials/detail/a-simple-way-to-save-a-life-give-blood

https://www.healthline.com/health/benefits-of-donating-blood

https://www.rasmussen.edu/degrees/health-sciences/blog/healthy-heart-tips/