ایام اربعین در پیش است و یکی از مشکلات شایعی که برخی از افراد ممکن است در این ایام تجربه کنند، مشکلات گوارشی است.
یبوست، اسهال و استفراغ جزو شایع‌ترین مشکلاتی هستند که در مسافرت برای افراد رخ می‌دهند، اما طب سنتی ایران، توصیه‌های بسیار خوبی برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری‌ها دارد.
از منظر طب ایرانی، در فصل تابستان با گرم شدن هوا دستگاه گوارش انسان ضعیف می‌شود و بنابراین به طور کلی در این فصل باید از مصرف غذاهای سنگین پرهیز کرد. در ادامه به توصیه‌های طب سنتی برای پیشگیری از هریک از بیماری‌های گوارشی می‌پردازیم.
توصیه‌هایی برای پیشگیری از یبوست
رعایت توصیه‌های زیر باعث جلوگیری از یبوست و درمان آن می‌شود:
- مصرف مایعات کافی و خوب و زیاد جویدن غذا
- پرهیز از پرخوری و درهم خوری، پرهیز از مصرف زیاد ادویه گرم و خشک و افراط در مصرف خوراکی‌های یبوست‌آور مانند ذرت، برنج، چای پررنگ، کنسروها و...
- استراحت کافی و پرهیز از بیداری طولانی مدت شبانه
- ماساژ شکم در جهت عقربه‌های ساعت با روغن‌هایی چون کرچک، بادام شیرین یا بنفشه به‌ویژه در کودکان و سالمندان
- خوردن 5 تا 7 عدد انجیر خیسانده در آب یا آب و گلاب صبح ناشتا
- مصرف آش‌های ساده و سوپ‌های کم حبوبات و پرسبزیجات با روغن بادام شیرین یا روغن زیتون
- استفاده از ملین‌های ملایم مانند هویج آب پز یا خام نرم رنده شده میوه‌های شیرین و آبدار تابستانی مانند آلو و هلو و شفتالو و شلیل یا آب کامل آنها توت تازه یا خشک انگور رسیده به ویژه انگور عسکری یا یاقوتی درشت مویز و شربت خاکشیر با آب گرم و درصورت نیاز بیشتر شربت گل سرخ شربت بنفشه و روغن بادام شیرین
- خوردن یک قاشق غذاخوری مربای سیب یا به یا مکیدن یک قاشق مرباخوری از رُب آنها نیم ساعت پس از وعده‌های غذایی
- نوشیدن جوشانده یا محلول یک قاشق غذاخوری ترنجبین در یک لیوان شیر یا آب جوش شب پیش از خواب به‌ویژه در سالمندان
- توجه: بانوان باردار باید از مصرف گیاهان و داروهای مسهل قوی و همچنین مصرف سنا، صبر زرد (آلوئه‌ورا) بپرهیزند و در مصرف گل بنفشه، گل ختمی، گل پنیرک و خاکشیر هم احتیاط بسیار به خرج دهند.
توصیه‌های طب سنتی برای پیشگیری از اسهال و استفراغ
با رعایت برخی تدابیر کلی پیشگیری از ابتلا به اسهال و استفراغ چندان سخت نیست:
- شست‌و‌شوی دست‌ها پیش از خوردن غذا و میوه
- پرهیز از مصرف آب یا خوراکی‌های غیر بهداشتی یا مشکوک
- کاهش مصرف میوه‌های ملین در افراد مستعد و جایگزینی میوه‌های خشک
- پرهیز از نوشیدن آب یخ و دوغ ترش
- در صورت ابتلا نیز می‌توان با تدابیر ساده‌ای علائم را کنترل و درمان کرد از جمله:
- استفاده از سیب رنده شده و در صورت امکان سیب خرد شده و کمی تفت داده
- مصرف چای سیاه یا چای سبز همراه با نبات سفید یا عسل
- کم کم نوشیدن شربت رقیق آبلیمو همراه با کمی نمک و عسل یا شکر
- استفاده از سماق روی برنج یا همراه با غذاهای سبک مانند سیب زمینی آب‌پز
- استفاده از سنجد یا پودر آن در کمی ماست
- مصرف رب بِه یا سیب یا دمنوش آنها پیش از غذا
- نوشیدن شربت انار حاوی نعنا، رب انار ترش، شربت به لیمو و گلاب
توصیه‌های طب سنتی برای درمان وبا
وبا نوعی بیماری حاد گوارشی است که اگر به موقع درمان نشود موجب کم آبی شدید بدن و منجر به مرگ انسان می‌شود. بیماری وبا با خوردن آب و غذای آلوده به آن مبتلا می‌شود. بیش از 75 درصد بیماران وبایی بدون علامت هستند ولی می‌توان با رعایت اصول بهداشت فردی و عمومی از گسترش آن جلوگیری کرد.
نشانه‌های شایع بیماری وبا شامل احساس پری و سروصدا در شکم، استفراغ، مدفوع شل و آبکی، عطش و تشنگی است و در بیشتر موارد ممکن است احساس سروصدا در شکم و مدفوع شل نخستین نشانه‌های بیماری بوده و سپس نشانه‌های شدیدتر آغاز شود.
راه‌های پیشگیری از وبا شامل استفاده از آب آشامیدنی تصفیه شده و بسته‌بندی، خودداری از مصرف آب‌های خنک شده با یخ‌های قالبی و آب‌های آشامیدنی معابر، خودداری از مصرف مواد غذایی خوراکی و آشامیدنی عرضه شده توسط فروشندگان سیار، خودداری از مصرف سبزی‌ها و میوه‌هایی که از شست‌و‌شو و ضدعفونی مناسب آنها مطمئن نیستید، مصرف زیاد لیموی تازه، ماست و دوغ بهداشتی و شست‌و‌شوی درست و مکرر دست‌ها با آب و صابون است.
مراجعه به پزشک متخصص در صورت بروز نشانه‌های گوارشی مانند اسهال تا 7 روز پس از بازگشت از سفر ضروری است.