دکتر محمد رییس‌زاده در گفت‌وگو با ایسنا، درباره برخی اخبار مبنی بر افزایش وثیقه خروج از کشور دانشجویان پزشکی برای مقابله با پدیده مهاجرت پزشکان، گفت: اصلا این ذهنیت که وثیقه خروج از کشور دانشجویان پزشکی را افزایش دادند تا از مهاجرت پزشکان جلوگیری کنند، وجود ندارد. ما در این باره با وزارت بهداشت صحبت کردیم و اعلام شد که اصلا چنین مبنا و منظوری نبوده است، بلکه وثایق را طبق قانون به‌روز کردند. افزایش وثایق اصلا منظوری برای مقابله با مهاجرت پزشکان نداشته است و اصلا و قطعا چنین راهبردی موثر نخواهد بود و مسئولان هم دنبال چنین راهبردی نیستند.
وی گفت: وثایق طبق قانون به‌روز، شفاف و تدوین شده و متناسب با وضعیت اقتصادی به‌روز شده‌اند، اصلا بنایی برای اینکه ما وثیقه را افزایش دهیم تا جلوی مهاجرت را بگیریم، وجود ندارد و اگر هم کسی چنین ذهنیتی داشته باشد، چنین راهکاری موثر هم نیست. دوستان وزارت بهداشت دنبال چنین راهکاری نیستند و منظورشان هم از افزایش وثایق خروج از کشور چنین موضوعی نبوده است و در عین حال خودشان هم اعتقاد دارند که چنین راهبردی موثر نیست. بنابراین طبق روال معمول وثایق به‌روز شده و اصلا بحث افزایش وثیقه خروج از کشور دانشجویان پزشکی به منظور کاهش مهاجرت پزشکان نبوده و نخواهد بود.
دو نگرانی در حوزه مهاجرت پزشکان
رییس‌زاده ادامه داد: باید توجه کرد که پدیده مهاجرت پزشکان از قدیم وجود داشته است. البته میزان آن نسبت به سایر رشته‌ها و اقشار پایین‌تر است، اما آنچه که برای ما جای نگرانی دارد، دو موضوع است؛ یکی اینکه سرمایه‌های پزشکی، سرمایه‌هایی هستند که غیرقابل جایگزین بوده یا به سختی جایگزین می‌شوند. به عنوان مثال وقتی جراح قلبی دارید که بعد از ۲۸ سال درس خواندن جراح قلب شده و ۱۰ یا ۱۵ سال هم در کشور تجربه کسب کرده، خیلی خسران بزرگی است که این فرد بخواهد از کشور مهاجرت کند. حتی رفتن یک نفر از این سرمایه‌ها هم خسران بزرگی است. بنابراین از یک طرف این سرمایه‌ها، بی‌بدیل بوده که سخت قابل جایگزینی هستند و از طرفی هم منحنی ما در حوزه مهاجرت پزشکان، با اینکه عدد مطلقش عدد خیلی بالایی نیست، اما سیر منحنی ما نگران‌کننده است.
وی با بیان اینکه خروج یکی از این افراد هم برای ما خسران محسوب می‌شود، گفت: زیرا جامعه پزشکی نیروها و سرمایه‌های بسیار ارزشمندی هستند. بر همین اساس هم ما روی بحث مهاجرت پزشکان حساس هستیم، اما از طرفی هم نمی‌خواهیم این موج را ایجاد کنیم که کسی سوءاستفاده کند و بگویند همه پزشکان دارند مهاجرت می‌کنند. زیرا اصلا اینطور نیست و تعداد کثیر و عظیمی از پزشکان جوان ما با تحمل شرایط دشوار و به عشق خدمت به مردم‌شان در اقصی‌نقاط کشور دارند خدمت می‌کنند. چه کسانی دارند خدمات بهداشتی و درمانی را از مرز سراوان گرفته تا میرجاوه، مهران، جلفا و... ارائه می‌کنند؟.
رییس‌کل سازمان نظام پزشکی با بیان اینکه بحث مهاجرت پزشکان را دردمندانه اعلام می‌کنیم تا جلوی حداقل ضرر را هم بگیریم، گفت: اما برخی سوءاستفاده کرده و می‌خواهند فضا را طوری جلوه دهند که گویی همه دارند می‌روند؛ در حالی که اینطور نیست و تعداد زیادی از پزشکان به دلیل تعهدی که دارند و به عشق خدمت به مردم، با همه شرایط در کنار مردم می‌مانند و خدمت می‌کنند. حال ما می‌خواهیم همان حداقل نیروهایی را هم که مهاجرت می‌کنند، از دست ندهیم.
لزوم آسیب‌شناسی درباره مهاجرت پزشکان
رییس‌زاده درباره راهکارهای ماندن پزشکان در کشور، گفت: اولا باید آسیب‌شناسی کنیم که کسانی که دارند می‌روند، علتش چیست. البته عده‌ای از قبل هم مهاجرت می‌کردند. یعنی در زمانیکه وضعیت معیشتی پزشکان خیلی خوب بوده، باز هم عده‌ای مهاجرت می‌کردند؛ به طوری که بحث‌شان مربوط به موضوعات مالی و کاری نبوده و به هر دلیل تصمیم به مهاجرت داشته‌اند. بنابراین باید آنالیز کنیم. تعدادی از این مهاجرت‌ها طبق روال سال‌های قبل است. مقداری از این مهاجرت ممکن است ناشی از این باشد که پزشکان جوان ما احساس کنند، شرایط کاری در کشور خیلی برایشان مهیا و مناسب نیست. برای جوان‌پزشکان ما باید شرایط را تسهیل کنیم که در بحث صدور مجوز مطب‌ها داریم این اقدامات را دنبال می‌کنیم.
تعرفه‌های پزشکی واقعی شود
هشدار درباره پدیده «قاچاق پزشک» به اسم مهاجرت
وی ادامه داد: در عین حال باید تعرفه‌ها را واقعی کنیم و این بحث جدی است. کشورهای حاشیه خلیج فارس هم متوجه شدند که وضعیت ما به این صورت است. بر همین اساس مشوق‌ها و جاذبه‌های جدی برای پزشکان ما در نظر گرفتند تا بتوانند نیروهای نخبه ما را جذب کنند. بنابراین باید شرایط فعالیت را برای همکاران جوان‌مان تسهیل کنیم و قیمت تعرفه‌ها را واقعی کنیم. چطور می‌گوییم اگر آرد، دارو و... ارزان باشد، قاچاق می‌شود؟. وقتی خدمات پزشکی و نیروی پزشکی هم خیلی ارزان باشد، این نیرو قاچاق می‌شود. مگر در حوزه دارویار طرح‌مان این نبود که قیمت را واقعی کردیم تا دارو قاچاق نشود؟ بر همین اساس باید قیمت نیروی پزشکی‌مان را هم واقعی کنیم تا قاچاق نشود. وقتی ارزان باشد، برای نیروی ما جاذبه کرده و او را می‌برند.
رییس‌زاده ادامه داد: باید توجه کرد که راه اصلی برای مقابله با پدیده مهاجرت پزشکان، واقعی کردن تعرفه‌های پزشکی است. در عین حال افزایش پوشش بیمه‌ای باید به گونه‌ای باشد که مردم هم متضرر نشوند. ما تمایل داریم که هیچ رابطه مالی بین پزشک و بیمار برقرار نباشد. راهکارش هم این است که اولا منابع بیمه‌ها تقویت شود و دوما اینکه منابع بیمه‌ها مدیریت شود تا بتوانند پوشش کاملی برای مردم ارائه دهند و باری بر مردم وارد نشود و از طرفی هم جامعه پزشکی حداقل حقوق خودش را داشته باشد. نمی‌توان تصور کرد که تعویض یک دیسک کمر از یک لنت ماشین ارزان‌تر باشد؟ در حالی که به نوعی الان این موضوع وجود دارد.
منابع بیمه‌ها تقویت شود
وی افزود: وقتی قیمت خدمات پزشکی را ارزان کنیم، سرمایه‌های انسانی‌مان به نوعی قاچاق می‌شوند. راه این کار هم به هیچ وجه افزایش پرداختی از مردم نیست و ما به هیچ وجه مایل نیستیم که این قیمت‌ها به بهانه فشار بر مردم واقعی شود، بلکه دولت باید منابع بیمه‌ها را تقویت کند، بیمه‌ها هم باید منابع‌شان را مدیریت کنند و بتوان قیمت پزشکی را واقعی کرد. شعار ما این است؛"قیمت واقعی، برای خدمت واقعی". به طوری که بیمه‌ها باید از خدمات غیرواقعی یعنی درمان‌های القایی جلوگیری کنند و از طرفی به خدمت واقعی هم قیمت واقعی را ارائه دهند.
وی تاکید کرد: در حال حاضر بسیاری از منابع بیمه‌ها در خدمات غیرواقعی و القایی هزینه می‌شود که باید جلوی آن را بگیرند و خدمت واقعی را با قیمت تمام شده، ارائه دهند. این اقدام شدنی است. بنابراین ما به هیچ عنوان راضی نیستیم که فشاری به مردم وارد شود. جامعه پزشکی هم در هر شرایطی در کنار مردم بوده و خواهد بود. بحث مهاجرت پزشکان هم بحث غالب ما نیست، بلکه از آنجایی که برای تک تک سرمایه‌هایمان ارزش قائلیم و مطمئنیم این افراد در دنیا نیروهای کیفی بی‌بدیلی هستند، دوست نداریم از کشور خارج شوند و چندین برابر از افراد جامعه پزشکی با وجود این شرایط در کشو ماندند و ارائه خدمت می‌کنند. با این حال همان یک نفری هم که از جامعه پزشکی از کشور خارج می‌شود، برای ما دردآور است.
رییس کل سازمان نظام پزشکی گفت: البته باید توجه کرد که نمی‌توان این میزان را صفر کرد؛ آمار مهاجرت پزشکان هم منطقی است و درصد آن خیلی بالا نیست، اما مقداری شیب منحنی مهاجرت پزشکان برای ما نگران‌کننده است. باید کمک کنیم که بچه‌ها با امید و رغبت در کشور مانده و خدمت کنند. راهبرد اصلی ما تسهیل فضای کسب و کار و ایجاد امید و نشاط در جوانان فارغ‌التحصیل جامعه پزشکی است که بمانند و با طیب خاطر به مردم‌شان خدمت کنند که عشق‌شان هم همین است. پزشکانی هم که به هر دلیل مجبور به مهاجرت می‌شوند، با طیب خاطر نمی‌روند و همه باید کمک کنیم که نشاط و امید را زنده کنیم.