نشریه هاآرتص گزارشی با عنوان «چرا نیروهای دفاعی اسرائیل در برابر حمله حماس فروپاشیده؟» به این سوال پاسخ داده و آن را ناشی از ناکامی‌های ارتش و سازمان‌های امنیتی در آمادگی برای حمله و پاسخ سریع به آن خوانده است. «یانیو کوبوویچ» و «جاناتان لیز» نویسنده‌های هاآرتص در این یادداشت مشترک پنج عامل غافلگیری اسرائیل را برشمرده‌اند. سفیر پیشین آمریکا در اسرائیل یک عامل دیگر هم به این پنج عامل اضافه کرده است.
عدم وجود هشدار‌های امنیتی در اسرائیل
نخستین عامل «عدم وجود هشدار‌های امنیتی» است. بر اساس گزارش هاآرتص وزارت دفاع اسرائیل و شین‌بت (سازمان اطلاعات و امنیت داخلی اسرائیل) هیچ پیش‌بینی در مورد حمله احتمالی نداشتند به طوری که فرماندهی جنوب حتی اجازه انتقال سه گردان مستقر در این بخش به کرانه باختری را در طول تعطیلات داده بود. انتقال این سه گردان خود عامل تشدید تنش‌های امنیتی در کرانه باختری و درگیری شهرک نشینان با نمازگزاران هم بود.
هاآرتص گفته فقدان اطلاعات قبلی به حدی بود که ارتش اسرائیل حتی بعد از آغاز حمله هم مدتی طول کشید که به واقعه پی ببرد و زمانی متوجه شدند که تصاویر و ویدئو‌های ربودن سربازان اسرائیلی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد. ان بی سی آمریکا هم در گزارشی به فقدان هشدار‌های امنیتی اشاره کرده و گفته اتفاق روز شنبه یازده سپتامبر اسرائیل بود. این رسانه گفته از سال ۱۹۷۳ تاکنون چنین فاجعه و شکستی برای تشکیلات اطلاعاتی اسرائیل که سالهاست به عنوان توانمندترین سرویس‌های امنیتی با توانایی استراق سمع، اطلاعات انسانی و سایر ابزار‌های فنی شناخته می‌شوند، رخ نداده بود. از سوی دیگر مشخص نیست چرا آژانس‌های اطلاعاتی آمریکا هم از این حمله قریب الوقوع بی خبر بودند.
عدم وجود نیروهای کافی در اسرائیل
هاآرتص می‌گوید «آرایش پدافندی فرماندهی جنوب و هنگ غزه صبح شنبه به طور کامل سقوط کرده بود. ارتش اسرائیل نیروهای کافی در این بخش نداشت که آن‌ها را ظرف مدت کوتاهی در مناطق مستقر کند.»
عدم آمادگی برای انتقال نیرو‌ها
بر اساس گزارش‌های منتشر شده، در مرحله‌ای از درگیری ارتش اسرائیل شروع به ارسال گردان‌ها و واحد‌های زبده برای کمک به مکان یابی و کشتن نیروهای حماس کرد، اما در این مرحله فاقد آمادگی لازم برای انتقال نیرو بود. هاآرتص می‌گوید این عدم آمادگی به حدی بود که چندین ساعت نیرو‌ها منتظر ماشین بودند تا آن‌ها را به اطراف غزه و واحدهایشان ببرند و در بسیاری از موارد مجبور شدند برای انتقال به محل ماموریت دست به دامن خانواده یا دوستانشان بشوند.
انتظار طولانی نیروهای اسرائیلی در محل ماموریت
هاآرتص در گزارش خود گفته حتی بعد از اینکه نیرو‌ها به محل ماموریت رسیدند هم ساعت‌های زیادی در پارکینگ و پمپ بنزین معطل شدند و در این فاصله حماس در حال نفوذ به مناطق بود. مشخص نیست که چرا ارتش اسرائیل به جای معرفی هر چه سریعتر آن‌ها به محل ماموریت، تصمیم گرفت نیروهایش را ساعت‌ها در نقاط دور از مناطق مورد حمله رها کند.
تخمین‌های غلط امنیتی
رسانه‌های اسرائیلی می‌گویند هفته گذشته پرسنل ارشد ارتش اسرائیل و وزارت دفاع در یک نشست امنیتی پیش‌بینی کرده بودند که حماس علاقه‌ای به جنگ ندارد و برای آن آماده نیست. هاآرتص نوشته در این جلسه که احتمال وقوع جنگ در نوار غزه را با توجه به درگیری‌های مرزی در هفته‌های اخیر مورد بحث قرار داده بودند و مقام‌های ارشد گفتند که حماس ابعاد درگیری‌ها را کنترل می‌کند اما آغازگر جنگی نخواهد بود چون نگران است که به دستاورد‌هایی که برای ساکنان نوار غزه به عنوان بخشی از گفتگو‌های غیرمستقیم با اسرائیل به دست آورده، آسیب برساند.
شش روز قبل از حمله حماس، «تزاچی هانگبی» مشاور امنیت ملی در مصاحبه‌ای با رادیو ارتش اسرائیل با اطمینان گفته بود که «حماس بسیار بسیار خویشتن‌دار است.» هانگبی گفته بود «حماس به دلیل اختلافاتی که با قطر پیدا کرده در مضیقه مالی است.»
به جز هانگبی، در هفته‌های اخیر منابع دیپلماتیک هم پیش‌بینی غلطی داشتند. یک مقام ارشد اسرائیلی گفته بود که اعتراضات حماس در هفته‌های اخیر در کنار حصار مرزی، بخشی از یک «کارزار تخریب» توسط این سازمان است که با استفاده از این ابزار می‌خواهد اسرائیل را متقاعد کند تا سهمیه مجوز‌های کار برای فلسطینی‌های ساکن نوار غزه در اسرائیل را به میزان قابل توجهی افزایش دهد.
غرور اسرائیل
«مارتین ایندیک» کارشناس سیاست خارجی آمریکا که دو دوره سفیر این کشور در اسرائیل بوده و در دولت اوباما به عنوان نماینده آمریکا در مذاکره اسرائیل-فلسطین فعالیت می‌کرده، معتقد است بخشی از شکست روز شنبه ناشی از غرور اسرائیلی‌ها بوده است.
او در گفنگو با نشریه فارین‌افرز گفته اسرائیلی‌ها عادت کرده بودند که با استفاده از ابزار‌های پیچیده جاسوسی خود دقیقا بدانند فلسطینی‌ها چه می‌کنند. آن‌ها یک دیوار بسیار گران‌قیمت بین غزه و شهرک‌نشینان ساخته بودند و اطمینان داشتند که حماس جرأت نمی‌کند یک حمله راه بیندازد چون اطمینان دارد که در هم کوبیده می‌شود.
اسرائیلی‌ها بر این باور بودند که حماس بر آتش‌بس طولانی‌مدت تمرکز کرده است، چون حدود نوزده هزار کارگر فلسطینی هر روز از غزه به اسرائیل می‌رفتند و ادامه این آتش‌بس منافع اقتصادی و درآمد‌های مالیاتی ایجاد می‌کرد. او می‌گوید، اما معلوم شد که همه این‌ها یک ناامیدی بزرگ بوده است.