در دنیای مدرن امروزی، خیلی چیز‌ها باعث حواس پرتی می‌شوند. در دهه اخیر، توانایی ما برای تمرکز کردن به شدت کاهش یافته و ظاهرا مقصر اصلی این افت تمرکز، فناوری و تکنولوژی است. فرقی ندارد کجا هستید و در چه شرایطی قرار دارید، گوشی هوشمند، تبلت و لپ تاب به راحتی توانایی مطالعه متمرکز را از شما می‌گیرند.
چگونه هنگام مطالعه تمرکز کنیم؟
تمرکز هنگام مطالعه برای هر فردی که می‌خواهد به مدت طولانی مطالعه کند، بسیار مهم است. باید یاد بگیرید که چگونه مدت زیادی مطالعه کنید بدون اینکه حواستان پرت شود. ذهن شما، همواره می‌خواهد درگیر و مشغول باشد؛ بنابراین، اگر آن چه اکنون انجام می‌دهید، در شما درگیری و مشغولیت ذهنی ایجاد کند، فکر شما دیگر احساس نمی‌کند که جای دیگری برود و در آن جا درگیر شود؛ اما اگر در انجام این کار، درگیری ذهنی ایجاد نشود، ذهن شما شتابان به جایی می‌رود تا خود را در آن جا مشغول کند و این، همان حواس پرتی است.
بیشتر افراد تصور می‌کنند که تمرکز، یک امر ذاتی بوده و تغییر آن ناممکن است؛ در حالی که تمرکز، یک امر اکتسابی است و باید هر روز پرورش و جهت داده شود و هر کس، با هوش عادی خود، می‌تواند به آن دست یابد؛ پس گفتن این جمله که «من ذاتا آدم حواس پرتی هستم»، کاملاً غلط است و همین ذهنیت نادرست، باعث می‌شود تا انسان نتواند از تمرکزی عالی برخوردار شود.
روش‌های تقویت تمرکز حواس
به گزارش اقتصاد ۲۴ ، تمرکز حواس در هنگام مطالعه، کلید اصلی و اساسی درک و فهم مطالب است و کلید اساسی تمرکز حواس، استفاده از روش‌هایی است که باعث تقویت و پرورش مهارت‌های لازم برای این کار است. بنابراین، بدون تمرکز حواس، ممکن است درک و فهم مطلبی که فقط یک ساعت وقت لازم داشته باشد، ساعت‌ها وقت بگیرد؛ اما به خوبی فهمیده نشود و اثر مثبتی نداشته باشد. از این رو، کاربرد روش‌ها و فنونی که به خواننده کمک می‌کند تا به هنگام مطالعه، فعال باشد، تمرکز حواس را تقویت و مهارت فرد را در ایجاد تمرکز هنگام مطالعه، افزایش می‌دهد. این روش‌ها عبارتند از:
۱. داشتن علاقه به مطالعه
۲. تعیین زمان و مکان مطالعه
۳. نظم مکانی
۴. عدم هماهنگی اراده و تخیل خواننده
۵. کاستن حواس پرتی‌های ناشی از شرایط بدنی
۶. طرح سوال
۷. تندخوانی
۸. خواندن اجمالی
۹. جدیت در مطالعه
۱۰. خط کشیدن زیر مطالب مهم
۱۱. یادداشت برداری هنگام مطالعه
۱۲. یادداشت عوامل حواس پرتی
افزایش تمرکز برای درس خواندن
همه دانش‌آموزان دنبال راهی هستند که به افزایش تمرکز برای درس خوندن منجر شود. اگر موقع درس خواندن فکر و ذکر شما به هر سمت و سویی کشیده می‌شود، باید فکر راه چاره‌ای برای آن باشید. حواس‌پرتی در زمان مطالعه هم بخش زیادی از زمان شما رو هدر می‌دهد و هم کیفیت مطالعه رو پایین می‌آورد. بهترین کار این است که با استفاده از روش‌های افزایش تمرکز برای درس خوندن، توانایی خود را در این زمینه بالاتر ببرید.
تکنیک‌های افزایش تمرکز را یاد بگیرید
افزایش تمرکز هنگام مطالعه روش‌هایی دارد که معمولاً به صبر و حوصله نیاز دارند. بعضی از این روش‌ها عبارتند از:
حضور در لحظه: این استراتژی ساده می‌تواند به خوبی افکار سرگردان شما را سر جای خودش برگرداند: هر وقت احساس کردید دارید به چیزی غیر از موضوع مطالعه فکر می‌کنید، به خودتان بگویید «اینجا باش» و سعی کنید تمام انرژی شما روی همان کاری که مشغول آن هستید بگذارید.
افکار سرگردان خود را پیگیری کنید: هر وقت متوجه شدید هنگام مطالعه از موضوع اصلی منحرف شده‌اید، مورد را یادداشت کرده و تلاش کنید علت این اتفاق را پیدا کنید. با این کار می‌توانید دفعه بعد جلوی اتفاقات مشابه را بگیرید.
درمان عدم تمرکز با ۷ راهکار
شاید برای شما هم پیش آمده که تنها به دلیل بی‌دقتی حرف مهمی را نشنیده باشید و یا چیز واضحی را ندیده باشید؟ در حقیقت درمان عدم تمرکز، کلید مشکل شما باشد. بدون شک گاهی در انجام فعالیتی کاملاً گیج شده‌اید و تمرکز حواس خود را از دست داده‌اید! می‌توان از بهترین راه‌های درمان این موضوع به راهکارهای زیر اشاره کرد:
۱- درمان عدم تمرکز با تغذیه سالم: بهتر است بدانید که خیلی از مشکلات روحی و جسمی ما با یک رژیم غذایی سالم به طور کامل قابل درمان است، مانند: کنترل مصرف قند، مصرف مواد غذایی به مقدار کافی در طول روز، استفاده از مکمل‌های غذایی، محرک‌ها، غذا‌ها و نوشیدنی‌ها مفید در درمان عدم تمرکز.
۲- خواب کافی و درمان عدم تمرکز: استراحت و خواب کافی به قدری مهم است که می‌تواند برتمام فعالیت‌های ما اثر بگذارد و حتی درمان عدم تمرکز باشد. اگر می‌خواهید در طول روز و برای انجام فعالیت‌هایتان انرژی و تمرکز کافی داشته باشید این مورد را دست کم نگیرید. البته در نظر داشته باشید که گاهی خواب‌آلود بودن و حس کسالت بیش از حد، ممکن است نشانه‌ی بیماری باشد. در صورتی که حس می‌کنید مشکلات خوابتان بیشتر از حالت عادی است، بهتر است آن را جدی بگیرید.
۳- تاثیر کنترل استرس بر درمان عدم تمرکز: اگر بدانید نگرانی و استرس چه آسیب‌های جدی بر جسم و روح فرد دارد؛ نگاه دیگری به این موضوع خواهید داشت. برای درک اهمیت این موضوع بهتر است یکی از بلا‌هایی که استرس بر مغز می‌گذارد، برای مثال؛ هیپوکامپ (Hippocampus) یا مرکز یادگیری مغز است که در اثر استرس مغز کوچک خواهد شد. به این صورت که کورتیزول بر سلول‌های عصبی یا همان نورون‌ها اثر گذاشته و در نهایت باعث آسیب جدی به هیپوکامپ می‌شود؛ بنابراین کنترل استرس و اضطراب نقش مؤثری در درمان عدم تمرکز دارد.
۴- درمان عدم تمرکز با ورزش: ورزش و فعالیت بدنی فواید بسیاری بر سلامت جسم و روح فرد می‌گذارد. همچنین برای نوروژنز در مغز هم مفید است و باعث تولید سلول‌های جدید مغز می‌شود. ورزش یکی از روش‌های درمان عدم تمرکز محسوب می‌شود. به پیشنهاد پزشکان و روانشناسان حتماً و در هر صورتی ورزش را در برنامه روزانه خود بگنجانید. حتی اگر در حد یک پیاده روی ساده باشد؛ چراکه تمرکز حواس را به‌طور محسوس بهبود خواهد داد.
۵- مراجعه به پزشک برای درمان عدم تمرکز: گاهی مشکل عدم تمرکز به قدری جدی است که نیاز است از یک پزشک متخصص مشاوره گرفته شود. مشکلات هورمونی، حساسیت‌های غذایی، ADHD به معنی بیماری اختلال نقص توجه که آن را به اسم بیش فعالی می‌شناسیم و یا خیلی از بیماری‌های دیگر می‌توانند دلیل حواس پرتی باشند. اختلال عدم تمرکز یا مغز مه آلود نیز از جمله مشکلات مغزی است که در نهایت منجر به از بین رفتن تمرکز حواس خواهد شد. گاهی این اختلال با راهکار‌هایی قابل برطرف شدن است، اما بعضی اوقات نیاز است به پزشک مراجعه شود.
۶- چند بازی و تمرین برای درمان عدم تمرکز: ذهن هم مانند بدن نیاز به ورزش دارد و یک سری تمرین‌ها می‌توانند ورزش ذهن ما و درمان عدم تمرکز باشند. امروزه برنامه‌ها و نرم‌افزار‌های زیادی بدین منظور طراحی شده‌اند که علاوه بر تمرینات زیر استفاده از آن‌ها هم توصیه می‌شود. تمام تمرین‌هایی که در ادامه آمده‌اند؛ برای کودکان و نوجوانان نیز قابل استفاده هستند. با این بازی‌های ساده، علاوه‌بر سرگرم کردن کودکان به درمان عدم تمرکز و بی‌دقتی آن‌ها نیز کمک خواهید کرد.
نتیجه‌گیری
نداشتن تمرکز در هنگام مطالعه یکی از مشکلاتی است که بسیاری از افراد از آن شکایت دارند. به همین خاطر همه کسانی که مشکلات عدم تمرکز روی مطالعه دارند به دنبال افزایش تمرکز در مطالعه هستند و می‌خواهند تکنیک‌هایی برای قوی‌تر شدن ذهن پیدا کنند.
افزایش تمرکز در مطالعه به یک تلاش جدی نیاز دارد که باید گام به گام انجام شود. این تلاش‌ها در صورتی نتیجه می‌دهد که فرد پشتکار داشته باشد و با پشتکاری که دارد تمرکزش را بیشتر و بیشتر کند.