زعفران و نقش آن در درمان پوکی استخوان (Osteoporosis) و درمان اختلالات استخوانی، چالش بزرگی در جراحی های ارتوپدی است. استحکام استخوانی توسط دو ماده یعنی مقدار توده یا تراکم استخوان و کیفیت استخوان تعیین می شود.
پوکی استخوان، که به معنای واقعی کلمه متخلخل و توری شدن استخوان است، بیماری است که در آن از تراکم و کیفیت استخوان کاسته می شود. هرچه استخوان ها متخلخل تر و شکننده تر شوند، خطر شکستگی بسیار افزایش می یابد. از بین رفتن استخوان در سکوت و به تدریج رخ می دهد. اغلب تا بروز اولین شکستگی علائمی وجود ندارد.
یکی از راه های جلوگیری و پیشگیری از بروز هر نوع بیماری اهمیت دادن به تغذیه و فعالیت بدنی است. مصرف گیاهان دارویی نیز در این موضوع نقشی مهمی دارند. زعفران از آن جمله گیاهانی است که در درمان بیماری و نیز پیشگیری از آنها نقش بسزایی دارد.
تغییر مداوم و تغییر مجدد مواد معدنی استخوان یا بازسازی استخوان، با درمان پوکی استخوان گره خورده است. درک چگونگی تنظیم بازسازی استخوان، کلید پیشگیری موثری در درمان پوکی استخوان است.
ترکیب سلولی استخوان، حاوی سلولهای پیش ساز استخوان، استئوبلاست ها، استئوسیت ها و استئوکلاست های مغز استخوان است.
استئوبلاست ها از نظر متابولیکی، سلولهای فعال استخوان ساز هستند. آنها استوئیدها “ماتریکس آلی غیر معدنی” را ترشح کرده که در نهایت معدنی شده و به استخوان استحکام و قدرت میدهند.
استئوبلاست آلکالین فسفاتاز و مارکر استئوژنیک اولیه و مارکرهای تمایز تاخیری نظیر استئو کلسین، استئو فونتین را بیان می کند.
استئوکلسین یک پروتئین اختصاصی استخوان است که توسط استئوبلاست ها سنتز می شود.
ویتامین D3 تمایز استئوژنیک را افزایش میدهد و یک هورمون سکواستروئید است که نه تنها متابولیسم فسفات کلسیم و استخوان را تنظیم می کند، بلکه اثرات بیولوژیکی دیگری را نیز نشان میدهد. ویتامین D3 یکی از فاکتورهای موثر در درمان پوکی استخوان است.
تاثیر عصاره آبی کلاله زعفران و ویتامین D3 روی تمایز استئوژنیک سلولهای بنیادی مغز استخوان در شرایط آزمایشگاه نشان داده که عصاره زعفران، ویتامین D3 و ترکیبی از زعفران و ویتامین D3 در غلظت های بالاتر با افزایش فعالیت آلکالین فسفاتاز، معدنی شدن را افزایش می دهد. ترکیبی از ویتامین D3 و زعفران موجب بیان ژن استئوکلسین در شرایط آزمایشگاه می شود که می تواند زعفران را به عنوان یک درمان پوکی استخوان واستخوان سازی موثر مطرح کند.