بی اختیاری ادرار چیست؟

بی اختیاری ادرار به معنای از دست دادن کنترل ادرار و ناتوانی در تخلیه مثانه است. این موضوع می تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیافتد و معمولا در بین نوزادان و کودکان رایج تر است که کاملا طبیعی است.

سیستم ادرار چگونه کار می کند ؟

سیستم ادرار از کلیه ها ، مثانه ، حالب و مجرای پیشاب تشکیل شده است. ادرار از طریق کلیه ها تولید می شود و از طریق حالب به مثانه می رسد و مثانه مانند یک تانک ذخیره ای عمل می کند و با ادرار کردن ، خود را تخلیه می کند. عمل تخلیه ادرار نیاز به هماهنگی بین مغز، عصب ها و عضلات دارد.

دو عضله اصلی در ادرار کردن درگیر هستند که یکی از آن ها اسفنکتر و دیگری دتروسور است. دتروسور یک عضله بزرگ است که باعث فشار اوردن به ادرار درون مثانه می شود و اسفنکتر نیز گروهی از عضلات است که منقبض باقی می ماند تا ادرار در مثانه باقی بماند. این دو عضله باید به دقت کار کنند و در هنگام آرامش یا ادرار کردن آرام باشند که اختلال در هر کدام از این دو ماهیچه باعث بی اختیاری و کنترل نداشتن روی عمل ادرار می شود.

مجرای پیشاب نیز یک کانال است که ادرار را در طول تخلیه شدن حمل می کند. یادگیری استفاده از توانایی کنترل ادرار باید به کودک آموزش داده شود و در نیتجه می توان گفت که بی اختیاری ادرار در کودکان و نوزادان طبیعی است اما در کودکان بزرگ تر یا نوجوانان هرگز امری طبیعی محسوب نمی شود.

انواع مختلف بی اختیاری ادرار در کودکان چیست ؟

دو نوع بی اختیاری در کودکان وجود دارد که یکی از آن ها شبانه و دیگری در طول روز اتفاق می افتد.

شب ادراری

بی اختیاری شبانه ادرار معمولا برای کودکان بالای 5 سال رایج تر است و زمانی اتفاق می افتد که در خواب هستند.

بی اختیاری روزانه

بی اختیاری ادرار در طول روز نیز در کودکان بزرگ تر اتفاق می افتد که اغلب تحت رفتارهای خاصی است و در موارد نادری نشانه ای از مشکلات جدی است.

یکی دیگر از راه های طبقه بندی کردن ادرار این است که آن ها را از طریق زمان و نشانه ها دسته بندی کنیم. اگر کودک کنترل ادرار را در طول روز داشته باشد ، به بی اختیاری اولیه مربوط است. بی اختیاری ثانویه نیز به کودکانی مربوط می شود که حداقل شش ماه سن دارند

بی اختیاری در کودکان چقدر رایج است؟

مطالعات نشان می دهد که 20 درصد از همه کودکان 5 سال به بالا و 10 درصد از کودکان 7 ساله جای خود را خیس می کنند و بالای 20 درصد از آن ها بی اختیاری در طول روز را تجربه می کنند . بی اختیاری شبانه در بین پسران و روزانه در بین دختران رایج تر است که یک چهارم کل این موارد به دلیل اضطراب و فشارهای روانی کودکان رخ می دهد.

علت های بی اختیاری ادرار شبانه در کودکان چیست؟

علت های زیادی می تواند در این موضوع دخیل باشد. این مسئله در بین پسران رایج تر از دختران می باشد. بیشتر این کودکان از لحاظ جسمی و روحی کاملا متعادل و طبیعی هستند و بعضی از آن ها با مشکلاتی مثل مشکلات رشدی ، ناتوانی در پاسخ به سیگنال های فیزیولوژی ، تولید بیش از حد ادرار مواجه می باشند. متخصصان بر این باورند که ژنتیک نیز در این امر موثر است و 45 درصد علت های بی اختیاری ادرار را تشکیل می دهد و همچنین علل دیگری مثل عفونت ، آناتومی غیر طبیعی، رشد غیر طبیعی غدد و دیابت در این امر دخیل هستند.

تشخیص علت بی اختیاری ادرار در کودکان

پزشک با توجه به سابقه بیمار، معاینه، آزمایش ادرار و کشت ادرار علت بی اختیاری ادرار را تشخیص می دهد و با توجه به نتایج به دست آمده دستور انجام آزمایش های دیگریمانند آزمایش خون و یا آزمایش ادرار را می دهد تا میزان قند و الکترولیت تعیین شود.

اگر پزشک احتمال نقص مادرزادی بدهد، سونوگرافی از کلیه ها و مثانه و رادیوگرافی از ستون فقرات را تجویز می کند و هدر صورت لزوم رادیوگرافی مخصوصی از مثانه و کلیه ها به نام سیستواورتروگرام تخلیه ای انجام می شود. در این آزمایش ماده حاجب رنگی با استفاده از سوند در مثانه تزریق می شود تا آناتومی مجاری ادراری و جهت جریان ادرار مشخص شود.

علت های بی اختیاری ادرار در طول روز چیست؟

علت هایی مثل ناتوانی مثانه در نگهداری ادرار ، عفونت ادراری ، یبوست برای این مشکل وجود دارد. علت های عصبی و آناتومیک نیز می تواند برای این مشکل بیان شود. این مشکل در بین دختران بین 3 الی 5 سال بیشتر دیده می شود که از دستشویی رفتن می ترسند.

کودکانی که از دستشویی رفتن اجتناب می کنند و همیشه مثانه خود را پر نگه می دارند.

کودکانی که بیش از حد فعال هستند و نمی توانند به موقع به دستشویی بروند.

کودکانی که مثانه آن ها فعالیت زیادی ندارد.

کودکانی که عضلات و ماهیچه های مربوط به ادرار آن ها دچار اختلال است و به درستی کار نمی کند . عضله این کودکان نمی تواند ادرار را به طور کامل خارج و دفع کند.

کودکانی که از یبوست رنج می برند و روده آن ها به مثانه شان فشار وارد می کند.

کودکانی که در معرض بی توجهی هستند یا به دلیل تنبل بودن سرزنش می شوند.

درمان بی اختیاری ادرار چیست؟

درمان بی اختیاری ادرار بستگی به علت آن نیز دارد. اولین درمان معمولا رفتاری می باشد زیرا این مشکل می تواند با کارهایی از جمله تشویق کودکان ، فراهم کردن آرامش کودک ، محدود کردن مصرف مایعات به خصوص در شب و آلارم درمانی درمان شود.

آلارم درمانی به وسیله تجهیزاتی انجام می شود که هنگام خیس شدن لباس زیر ، کودک را بیدار می کند.

کودکان همگی از این مشکل خجالت می کشند و آسیب می بینند و در نتیجه می توانند با این دستگاه پیشرفت خود را مشاهده کنند و زود تر بهبود یابند.

این دستگاه در لباس زیر آن ها قرار می گیرد و به خیسی حساسیت نشان می دهد و اگر آلارم صدا کرد ، باید والدین این کودکان در کمال آرامش کودک را به دستشویی ببرند ، لباس او را تعویض کنند و دوباره آلارم را ریست کند.

بهترین زمان استفاده از این دستگاه بین هفته 2 تا 3 ماه است و همچنین باید کودک خود را از عوامل استرس زا دور کنید و بیش از حد روی رفتار آن ها حساسیت نشان ندهید تا آرامش خود را دوباره به دست بیاورند.

داروهای مناسب برای این کودکان شامل دسموپرسین استات ، اوکسی بوتین کلرید و ایمیپرامین است که باید توسط پزشک تجویز شود.

آموزش مثانه و راهبردهای مرتبط

برای تقویت عضلات مثانه و تحت کنترل درآوردن ادرار باید تمریناتی به کودک آموزش داده شود.

کودک را هر دو ساعت یک بار به دستشویی بفرستید.

زمان بین دفعات ادرار کردن کودک را افزایش دهید زیرا این کارموجب تحت کشش قرار گرفتن مثانه می شود و کودک به تدریج یاد می گیرد تا ادرار را مدت بیشتری نگه دارد.

غذاها یا نوشیدنی های کافئین داربه کودک ندهید.

به کودک یاد دهید تا عضلات را شل کند تا مثانه کاملاً تخلیه شود.

کودک را از خواب بیدار کنید تا مشکل بی اختیاری کاهش یابد.

توجه کنید کودک در طول روز به اندازه کافی مایعات بنوشد تا قبل از خواب دیگر میلی به نوشیدن مایعات نداشته باشد.

حجم مایعات لازم برای کودک به سن، میزان فعالیت بدنی و ... بستگی دارد.

رفتارهای کودک هنگام ابتلا به بی اختیاری روزانه ادرار چیست ؟

ادرار اورژانسی: نیاز سریع برای دستشویی رفتن.

ادرار با دفعات بالا: ادرار کردن بیش از 8 بار در روز

ادرار با دفعات کم: ادرار کردن کم تر از 3 بار در روز

تخلیه نشدن کامل مثانه: مثانه این کودکان هنگام ادرار کردن به طور کامل تخلیه نمی شود.