به گزارش محیانیوز،دیابت یا مرض قند بیماری است که در آن مقدار ترشح انسولین کمتر از میزان لازم برای طبیعی نگهداشتن قند خون است. انسولین ماده‌ای است که در بدن تمام افراد طبیعی توسط بخشی از غده لوزالمعده ساخته و به داخل جریان خون ریخته می‌شود. این ماده در سوخت و ساز مواد نشاسته‌ای و قندهای ساده و در نتیجه تنظیم قند خون نقش مهمی دارد؛ بنا براین کاهش نسبی آن در جریان دیابت، منجر به افزایش قند خون می‌شود که در صورت عدم کنترل و تنظیم آن در حد مناسب منجر به ضایعات جبران ناپذیر در قسمت‌های مختلف بدن می‌شود. منظور از کاهش نسبی انسولین این است که یا ترشح انسولین از لوزالمعده کاهش می‌یابد و یا اثربخشی آن در بدن کم می‌شود؛ یعنی به هر حال مقدار کافی انسولین در بدن وجود ندارد.
دیابت از جمله شایعترین بیماریهای متابولیک محسوب می‌شود. دیابت، پرفشاری خون و اختلالات چربی‌های خون را بیماری های تمدن جدید می‌نامند. تمدن جدید با توجه به شهرنشینی و محدود کردن فعالیت انسانها و افزایش مصرف مواد پر انرژی... در کنار مزایا، بیماریهای جدیدی را به ارمغان آورده است.
تعداد مبتلایان به آن بسیار زیاد است؛ به طوری که در حال حاضر ۱۵۰ میلیون نفر در دنیا دیابتی هستند و تا ۱۵ سال دیگر این تعداد به ۳۰۰ میلیون نفر خواهد رسید. در ایران نیز حداقل ۲ میلیون نفر دچار دیابت هستند و سالانه ۲۰۰ هزار نفر در کشور به این بیماران افزوده می‌شوند.
نوع شایع آن( دیابت نوع ۲ ) معمولاً بدون علامت یا با علایم مختصر است؛ در نتیجه فرد مبتلا ممکن است سالها از بیماری خود بی خبر باشد و طی این مدت، قند خون بیش از حد طبیعی، منجر به صدمات جبران ناپذیر در قسمت‌های مختلف بدن به ویژه چشم، کلیه‌ها، اعصاب محیطی و عروق قلب و مغز و سایر قسمت‌های بدن شود. تشخیص و کنترل بیماری در مراحل ابتدایی می‌تواند جلوی بسیاری از عوارض گفته شده را بگیرد.
لیلا محمودیه، فوق تخصص غدد درون ریز و متابولیسم بالغان و استادیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به مناسبت هفته دیابت، اظهار کرد: انجام تست‌های روتین پزشکی یک گام اساسی برای مبارزه با عوارض غیر قابل جبران بیماری دیابت است.
به گفته این استادیار دانشگاه بخش مهمی از مدیریت بیماری دیابت با انجام آزمایش‌های معمول و معاینات پزشکی میسر می‌شود.
وی افزود:دیابت یک بیماری جدی و طولانی مدت است و زمانی رخ می‌دهد که بدن نمی‌تواند انسولین تولید کند یا به طور موثر از آن استفاده کند.
محمودیه با اشاره به انواع دیابت گفت: این بیماری در سه گروه دیابت نوع یک، نوع ۲ و دیابت بارداری طبقه‌بندی می‌شود.
این فوق تخصص غدد درون ریز و متابولیسم دانشگاه در ادامه به ۸ بررسی و آزمایش مهمی که باید در معاینات معمول مبتلایان به دیابت انجام شود اشاره کرد.
آزمون قندخون ناشتا FBS
براساس بررسی‌های انجام شده در صورتی که قند بیمار دیابتی کنترل شده است آزمون قند خون ناشتا ۲ بار در سال انجام می‌شود و در غیر این صورت هر سه ماه باید انجام شود و به رویت پزشک معالج برسد.
آزمون A1C
طبق اعلام برخی موسسات تحقیقاتی، دیابتی‌ها باید این آزمایش را در صورت کنترل بودن نسبی قند خون دو بار در سال و در غیر این صورت هر سه ماه انجام دهند. این آزمایش به شما و پزشک معالج نشان می‌دهد که برنامه درمان و کنترل دیابت شما در سه ماه گذشته تا چه حد موفقیت‌آمیز بوده است؟
مزیت دیگر آزمایش هموگلوبین A1C این است که می‌تواند مشکلاتی مانند قندخون بالای بعد از غذا و یا در طول شب را که گاهی اوقات از طریق اندازه‌گیری با گلوکومتر تشخیص داده نمی‌شود، به خوبی شناسایی کند.
کنترل فشارخون
اندازه‌گیری فشارخون در دیابتی‌ها توسط بیمار یا متخصص مراقبت‌های اولیه در هر ویزیت ضروری است. زیرا مبتلایان به دیابت در معرض خطر بیشتر ابتلا به فشارخون بالا قرار دارند و همچنین خطر ابتلا به سکته مغزی و حمله قلبی در آنان افزایش می‌یابد. براساس آمار بیش از ۶۰ درصد افراد مبتلا به دیابت از فشارخون بالا نیز رنج می‌برند.
آزمایش کلسترول
با توجه به افزایش خطر ابتلا به بیماریهای قلبی در بیماران دیابتی، انجام سالانه آزمایش بررسی وضعیت کلسترول خون ضروری است. سطح مناسب کلسترول وLDL خون در این بیماران بسته به شرایط فرد و طبق نظر پزشک معالج تعیین می‌شود.بنابراین با توجه به خطر ابتلا بیماران دیابتی به حوادث قلبی عروقی در این افراد نسبت به افراد غیردیابتی و سالم، درمان کاهنده کلسترول خون در عدد پایین‌تری شروع می‌شود.
آزمون‌های پا
نیمی از افراد مبتلا به دیابت دچار عفونت در پا، زخم پای دیابتی و در نهایت قطع عضو می‌شوند. بنابراین در ویزیت‌های دوره‌ای پزشکی، باید پای بیمار دیابتی از نظر ابتلا به زخم، عفونت، پینه و از دست دادن حس و نبض‌های پا مورد معاینه قرار گیرد. همچنین توصیه می‌شود تمامی بیماران هر شب به صورت مرتب پاهای خود را به طور کامل معاینه کنند و در صورت مشاهده هرگونه زخم یا خراشیدگی سریعا به پزشک خود اطلاع دهند.
معاینه چشم
رتینوپاتی دیابتی از علل شایع کاهش دید و کوری (۲۵ درصد موارد کوری در کشورهای غربی) است. کسانی که دیابت درمان نشده دارند 25 برابر احتمال بیشتر کوری نسبت به افراد عادی دارند.
معاینات سالانه چشم برای بررسی آسیب‌های عروق خونی این عضو بدن و بررسی علایم اولیه گلوکوم، آب مروارید، رتینوپاتی دیابتی ضروری است. در صورت وجود آسیب چشمی ناشی از دیابت ویزیت‌های دوره‌ای در فواصل کمتری انجام خواهد شد.
تست کلیه
حدود ۳۰ درصد بیماران مبتلا به دیابت نوع یک و ۱۰ تا ۴۰ درصد بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ در صورت عدم کنترل قند خون، دچار نارسایی کلیه خواهند شد. دیابت به عروق خونی کوچک آسیب می‌زند و وقتی عروق خونی کلیه‌ها آسیب می‌بیند، کلیه‌ها دیگر نمی‌توانند خون را به خوبی تصفیه کنند.
در نتیجه بیش از آنچه که باید، آب و نمک در بدن جمع شده و باعث افزایش وزن و تورم قوزک پا می‌شود. حتی ممکن است پروتئین در ادرار ظاهر شود. آزمون میکروآلبومینوری و اندازه گیری کراتینین سرم برای غربالگری اختلال کلیوی احتمالی یا برای آسیب اولیه به کلیه‌ها در افراد دارای دیابت، پس از تشخیص دیابت یا فشارخون بالا به طور سالانه درخواست می‌شود.در صورت وجود آسیب کلیوی ناشی از دیابت ویزیت های دوره ای باید در فواصل کمتری انجام خواهد شد.
معاینات دندان پزشکی
بیماریهای لثه از عوارض کمتر شناخته شده دیابت است و زمانی که جدی گرفته نشود، منجر به عفونت و سایر مشکلات بهداشتی دهان و دندان می‌شود. دندانپزشکان اصولا، انجام معاینات دندانپزشکی را هر شش ماه یکبار به بیماران دیابتی توصیه می‌کنند. دندانپزشک با معاینه دهان شما، علایم هشدار دهنده مرتبط با دیابت را تشخیص می‌دهد و شما را برای ارزیابی پزشکی به درمانگر مربوطه ارجاع می‌دهد.
بنابر اعلام دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت، بیماریهای دهان و دندان در افراد مبتلا به دیابت شامل بیماری لثه، پوسیدگی دندانی، خشکی دهان که از نظر بالینی زروستومیا نام دارد، عفونت‌های قارچی، ضایعات دهانی، اختلال در حس چشایی، عفونت و تاخیر در بهبود است.