قطع پی‌درپی اینترنت در حالی وارد چهارمین هفته خود می‌شود که اثر منفی این اقدام بر اقتصاد کشور بر کسی پوشیده نیست. برآوردهای مختلفی از خسارات ناشی از قطع اینترنت اعلام می‌شود، اما به نظر می‌رسد آنچه معمولا نادیده گرفته می‌شود، ظرفیت‌های رشد اقتصادی است که به واسطه این عدم‌ثبات از بین می‌رود یا دیگر هیچ‌گاه امکان بروز نمی‌یابد.
عمده این فعالیت‌های اقتصادی که به بخش خدمات ارتباط دارد و از این جهت نیز می‌توان آن را حایز اهمیت دانست که بخش قابل‌توجهی از نیروی کار متخصص در این بخش از اقتصاد مشغول به کار است. این مساله علاوه بر تشدید خروج سرمایه انسانی می‌تواند سرمایه‌گذاری در این بخش از اقتصاد کشور را تحت‌الشعاع قرار دهد.
در این میان، وب‌سایت جهانی «نت بلاکس» مدعی شد که قطعی اینترنت در ایران ساعتی ۱.۵ میلیون دلار معادل ۴۵ میلیارد تومان زیان اقتصادی به ایران وارد می‌کند که این یعنی روزانه هزار میلیارد تومان به کسب و کارهای اینترنتی و اقتصاد کشورمان خسارت وارد می‌شود.
گزارش سازمان نظام صنفی رایانه‌ای تهران از تاثیر محدودیت‌ها و قطع اینترنت بر کسب‌وکارها نشان می‌دهد تا ۱۷ مهرماه، بیش از ۴۱ درصد شرکت‌ها ۲۵ تا ۵۰ درصد درآمد خود را در این مدت از دست داده‌اند و حدود ۴۷ درصد هم بیشتر از ۵۰ درصد کاهش فروش داشته‌اند.
در این شرایط، چندی پیش سید احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد به لطمه‌ای که به کسب‌وکارهای اینترنتی وارد شده است، اشاره کرد و گفت وزارت اقتصاد از همه ابزارهای خود برای ترمیم خسارت به کسب و کارها استفاده می‌کند و همه باید برای ترمیم لطمه‌هایی که در روزهای گذشته به کسب و کارهای حقیقی و مجازی وارد شده تلاش کنیم. دولت هم اهتمام دارد با ابزارهایی که در اختیار دارد برای جبران این خسارت‌های وارده به مردم اقدام کند.
به گفته او، در این زمینه با وزیر ارتباطات گفت‌وگو و از سوی وزارت اقتصاد اعلام آمادگی شده که از ابزارهایی چون مشوق‌های مالیاتی برای ترمیم این آسیب‌ها استفاده شود.
خاندوزی همچنین اواسط هفته قبل هم مجددا به این موضوع اشاره و تاکید کرد که نگران معیشت مردم، اقتصاد، امنیت سرمایه گذاری و کسب و کارها هستیم، چراکه لطماتی که متأسفانه وارد شد و آشوبگرانی که هم در فضای مجازی و هم واقعی این لطمه را زدند، هر دو قسم از کسب و کارها آسیب دیدند. بر این اساس بسته‌ای آماده و ویرایش اولیه آن انجام شده و به چند وزارتخانه و دستگاه دولتی نیز ارسال شده است تا نظر تکمیلی گرفته شود.
طبق آنچه وزیر اعلام کرده، این بسته حمایتی ظرف چند روز آینده نهایی و رسما اعلام می‌شود.
زیرساخت لازم برای کسب‌وکارهای از بین رفته است
حمیده حبیبی، عضو انجمن کسب‌وکارهای اینترنتی در این خصوص به خبرآنلاین گفت: قطعی و فیلترنت این روزها درست شبیه این است که شما در یک پاساژ مغازه‌ای اجاره کنید و برای ادامه کار در آن پاساژ را ببندند و یا قرار باشد از پشت شیشه خرید کنند.
وی افزود: واضح است که کل زیرساخت لازم برای کسب‌وکارها و افرادی که از اینترنت برای کسب‌وکارشان استفاده می‌کردند، از بین رفته است.
این فعال کسب‌وکارهای اینترنتی عنوان کرد: این موضوع برای همه کسب‌وکارهای کوچک و خانگی و بر بستر اینترنت صادق است. علاوه بر اینکه حتی کسب‌وکارهای متوسط و بزرگتر با اینکه سایت‌هایشان در اینترنت ملی در دسترس است، کانال‌های بازاریابی‌شان را تا حدود ۹۰ درصد از دست دادند.
حبیبی درباره تعداد کسب‌وکارهای در معرض آسیب تصریح کرد: از لحاظ تعدادی حداقل ۴۰۰ هزار کسب‌وکار کوچک تحت‌تاثیر قرار گرفتند و این آمار می‌تواند بیشتر از این هم باشد و تا یک میلیون برسد.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا این موضوع قابل جبران است؟ متذکر شد: با قطع اینترنت به طور رسمی پاخور و بازدید کسب‌وکارها از بین رفته است. چه در سایت و چه شبکه‌های اجتماعی الگوریتم‌ها براساس نمایش و بازدید کار می‌کنند و چنانچه فعالیت کم شود، به‌طور طبیعی به کاربران هم نمایش داده نمی‌شود و این مساوی کاهش فروش و البته هدررفت فعالیت‌های قبلی برای رشد کسب‌وکار هست.
عضو انجمن کسب‌وکارهای اینترنتی در ادامه در پاسخ به این پرسش که با پرداخت تسهیلات آیا می‌توان به این گروه کمک کرد و البته دولت از تهیه بسته حمایتی خبر داده است؟ گفت: رسما دسترسی کاربر به کسب‌وکارها کم شده است، یعنی قطعی اینترنت یک رابطه دوطرفه بین کسب‌وکار و مشتری است.
وی افزود: پرداخت تسهیلات شاید کمک کننده پرداخت هزینه‌های کسب و کار یا نگهداشت نیرو باشد، اما برای جذب مشتری که دسترسی به اینترنت ندارد، چه کمکی می‌تواند کند.
جایگزینی برای پلتفرم‌های خارجی وجود دارد؟
حبیبی درباره اینکه آیا امکان اینکه نرم‌افزار یا پلتفرمی را جایگزین کنیم وجود دارد یا خیر؟ عنوان کرد: به طور مشخص خیر. به علت اینکه پلتفرم‌های خارجی محل مراجعه تعداد زیادی کاربر هستند که این امکان در نرم‌افزارهای داخلی نیست. از طرفی زیرساخت‌های لازم برای تحمل این تعداد کاربر را نداریم. در واقع این پلتفرم‌ها یک روزه این‌قدر رشد نکردند که با قطع‌شان سریع جایگزین شوند.
وی در پاسخ به این پرسش که هر ساعت قطعی اینترنت چقدر روی اقتصاد ایران اثر دارد؟ گفت: آماری که اخیرا راه پرداخت منتشر کرد، این است که کمتر از یک ماه، حدود ۴۰ درصد تسهیلاتی که به دانش‌بنیان‌ها در طی ۶ ماه دادند، برابر با خسارت به اقتصاد کشور است. میزان تسهیلات حدود ۲۵ هزار میلیارد تومان بوده است. این یک مقایسه است. یعنی ما تسهیلات دادیم برای گسترش یک‌سری شرکت که نصف خسارت کل در یک ماه برابر با تسهیلات طی ۶ ماه است.
وی افزود: قبل از این هم نت‌بلاکس اعلام کرده هر ساعت یک و نیم میلیون دلار خسارت به اقتصاد وارد می‌شود. حالا این ۲۵ روز گذشته را حساب کنید، می‌شود ۱۲ هزار میلیارد تومان.
این فعال کسب‌وکارهای اینترنتی متذکر شد: ما کلا کانال‌های بازاریابی کسب‌وکارمان، اینستا، تلگرام، توییتر و سرچ گوگل است. تنها سرچ گوگل مانده که آن هم دسترسی محدود شده است. یعنی تمام کانال‌ها از دست رفته؛ ضمن اینکه پیام‌رسانی مثل واتساپ هم یک راه ارتباطی بوده که فیلتر شده و عملا کسب‌وکار، زیرساختی برای ارتباط ندارد.
حبیبی یادآور شد: با قطع پیامک هم که دسترسی به سایت‌ها و ورود کاربرها قطع شد. یعنی عملا حتی اگر کاربر از قبل وارد می‌شد یا از طریق سرچ می‌رسید، به علت قطع پیامک نمی‌توانست درخواستی ثبت کند. همه این‌ها مساوی است با مرگ کسب‌وکار.
وی ادامه داد: برخی درگاه‌های پرداخت اعلام کردند که تا حدود ۴۰ درصد کاهش پرداخت داشتند.
حبیبی با بیان اینکه در خصوص کسب‌وکارهای کوچک حداقل ۱۰ میلیون نفر به طور مستقیم دچار مشکل شدند، عنوان کرد: در این شرایط خیلی از کسب‌وکارهای کوچک ترجیح دادند تعطیل کنند، چون اجاره‌بها و حقوق ندارند که بدهند. از طرفی، با ادامه قطعی اینترنت در کسب‌وکارهای بزرگتر نیروهای مرتبط با فعالیت‌های دیجیتال در حال تعدیل هستند