همه افراد دارای سلولهای چربی هستند. اما هر چه بیشتر ورزش کنید احتمال این که سلولهای چربی سالم و کوچکی داشته باشید بیشتر میشود.
به نقل از واشنگتن پست، یک پرسش مهم: آیا چربی بدن شما مناسب است؟ طبق نتایج علمی تازه فعالیت بدنی، باعث تغییر چربی در سطح مولکولی میشود به گونهای که سلامت چربی را بهبود میبخشد. بسیاری از ما ممکن است متوجه نباشیم که چربی بدن میتواند از نظر متابولیکی بدون توجه به وزن یا شکل فرد سالم باشد یا خیر.
«جفری هوروویتز» استاد دانشگاه میشیگان که در مورد رابطه میان ورزش و متابولیسم مطالعه میکند میگوید: «چربی سالم به مقدار چربی که فرد حمل میکند، بستگی ندارد». او میگوید مسئله آن است که چربی چقدر خوب عمل میکند. کسی که چربی سالمتری دارد نسبت به فردی با چربی ناسالم دارد، عملکرد بسیار بهتری دارد.
او در ادامه میافزاید: «آنچه اساسا چربی سالم را از چربی ناکارآمد، متمایز میکند اندازه سلولهای چربی است. هرچه سلولهای چربی کوچکتر باشند بهتر است و به طور خاص لازم نیست وزن یا چربی را کاهش دهید تا چربی بدنی که از قبل داشتهاید از نظر متابولیکی سالمتر شود».
چرا اندازه سلولهای چربی مهم است؟
او میگوید که سلولهای چربی بزرگ از قبل با چربی پر شدهاند. این چربیها نمیتوانند میزان بیشتری را ذخیره کنند و تمایل دارند مقداری از محتویات پر شده خود را به عنوان اسیدهای چرب وارد جریان خون کنند. از آنجا اسیدهای چرب به سمت اندامهای دیگر مانند قلب، ماهیچهها یا کبد انتقال پیدا میکنند. کبد و ماهیچه یا قلب چرب پدیدههای نامطلوبی هستند. از طرف دیگر، سلولهای چربی کوچک میتوانند منبسط شوند و اساساً چربی را از خون شما خارج کنند.
هوروویتز میگوید: «ما میخواهیم چربی در داخل سلولهای چربی باقی بماند. سلولهای چربی سالم حاوی رشتههایی از میتوکندریهای فعال برای مراکز قدرت بدن و تامین انرژی سلول هستند. میتوکندری اکسیژن و غذا را به انرژی سلولی تبدیل میکند. به طور کلی، هرچه میتوکندری بیشتر باشد هر سلول از جمله سلولهای چربی سالمتر و انعطاف پذیرتر خواهند بود».
در نهایت، بافت چربی سالم مملو از رگهای خونی است تا اکسیژن و مواد مغذی را به سلولهای چربی انتقال دهد؛ همراه با دستهای از سلولهای دیگر که بیش ترمربوط به ایمنی هستند و به مبارزه با التهاب کمک میکنند. بدون تامین خون کافی و محافظت ایمنی بافت چربی اغلب ملتهب و زخمی میشود و موادی را در جریان خون آزاد میکند که باعث شروع التهاب مشابه و ناسالم در سایر نقاط بدن ما (حتی در افرادی که اضافه وزن ندارند) میشود.
چگونه ورزش میتواند سلولهای چربی شما را بازسازی کند؟
با این وجود، تا همین اواخر دانشمندان مطمئن نبودند که آیا چربی ما میتواند تغییر کند یا خیر و این که این تغییر چقدر میتواند باشد. آنان میدانستند که بافت چربی سالم میتواند از بین برود و با سلولهای بزرگ و نشت کننده میتوکندریهای ناکارآمد و التهاب، پر شود.
با این وجود، این که آیا این روند میتواند معکوس یا کُند شود نامشخص باقی مانده است. برخی از مطالعات در سالهای اخیر که بر روی جوندگان صورت گرفته نتایج دلگرم کنندهای را نشان داده اند. نتایج حاکی از آن بود که حیواناتی که از نظر فیزیکی فعال هستند، نسبت به جوندگان کم تحرک، چربی بدنی سالمتری دارند حتی اگر همه آنان طبق استانداردهای جوندگان دارای اضافه وزن باشند.
با این وجود، ما موشهای آزمایشگاهی نیستیم و پرسشهای زیادی در مورد چربی بدنمان بیپاسخ باقی مانده است. اما نتیجه مطالعهای که در ماه ژوئن منتشر شد شواهد جالبی را به همراه داشت. در این مطالعه پژوهشگران دانشگاه کپنهاگ در دانمارک، چربی شکمی را از مردان جوان، کم تحرک، مردان کم تحرک مسن و مردان مسن فعال از نظر بدنی که دوچرخه سواران قدرتی بودند، نمونهبرداری کردند.
سلولهای چربی مردان مسنتر و کم تحرک، سلامت میتوکندری نسبتا ضعیفی را نشان دادند با میتوکندریهای کمتری نسبت به چربی مردان جوان و انرژی کمتری که توسط هر میتوکندری تولید میشود. این در حالیست که سلولهای چربی مردانی مسنی که از نظر بدنی فعال هستند مقدار زیادی میتوکندری حتی بیشتر از بافت چربی مردان جوان در خود نگه میدارند. به طوری که سلولهای چربی آنان در مجموع انرژی بهتری تامین میکنند. بافت چربی آنان هم چنین علائم کمتری از التهاب اولیه را نسبت به چربی مردان غیرفعال در هر سنی، نشان داد.
«آندرس گودیکسن» استاد زیستشناسی سلولی در دانشگاه کپنهاگ که این مطالعه را رهبری کرده میگوید: «تمرین ورزشی به معنای میتوکندری بیشتر و میتوکندری به معنای عملکرد بهتر است و در اصل به معنای وجود چربی سالمتر میباشد».
با این وجود، برای هر کسی که ممکن است آینده نگر نبوده و از سالها پیش دوچرخه سواری مادام العمر را آغاز نکرده باشد، نتیجه مطالعه جدید امیدوارکننده است چرا که نشان میدهد آغاز ورزش در حال حاضر فارغ از آن که چقدر کم تحرک بودهاید، میتواند به سرعت تناسب اندام چربی شما را بهبود بخشد.
برای مطالعه تازه که نتیجه آن در مجله فیزیولوژی منتشر شد و هووروویتز بر آن نظارت داشت پژوهشگران بافت چربی ۳۶ مرد و زن کم تحرک مبتلا به چاقی را مورد نمونه برداری قرار دادند و سپس از آنان خواستند تا به مدت ۴۵ دقیقه یا به شکلی شدیدتر برای ۲۰ دقیقه دوچرخه ثابت را با سرعت متوسط برانند. این تمرین چهار بار در هفته به مدت ۱۲ هفته صورت گرفت.
رژیم غذایی داوطلبان به دقت کنترل شد. بنابراین، آنان وزن کم نمیکردند. هوروویتز میگوید در غیر این صورت، تغییرات در بافت چربی آنان ممکن بود به دلیل کاهش وزن باشد و نه ورزش. با این وجود، داوطلبان ورزشکار بدون کاهش وزن، چربی خود را بازسازی کردند. آنان سلولهای چربی کوچکتر و هم چنین مویرگهای بیشتری برای تغذیه سلولها داشتند.
بافت چربیشان هم چنین نشانگرهای بیوشیمیایی کمتری از التهاب، علائم کمتری از زخم و سخت شدن اطراف سلولهای چربی را در خود داشت. این اثرات در داوطلبانی که به طور متوسط یا شدید دوچرخه سواری کرده بودند، مشاهده شد. هوروویتز میگوید: «نتایج نشان داد که شدت دوچرخه سواری مهم نبود بلکه مهم تنها فعال بودن آنان بود».
هوروویتز میگوید: «در کوتاه مدت این تغییرات بافت چربی را قادر میسازد تا هر کالری اضافی را که فرد با وعدههای غذایی حجیم در تعطیلات دریافت میکند جمع و ذخیره کند. سناریویی که لزوما به معنای افزایش وزن نیست. این چربی معمولاً به طور موقت ذخیره میشود و به زودی به انرژی برای سایر بافتها مانند ماهیچهها تبدیل میشود. با این وجود، به گفته وی در این بین بهتر است که چنین چربیهایی را در سلولهای چربی ذخیره کنید نه در کبد یا عروق».
هوروویتز میگوید: «پیامدهای طولانی مدت ورزش و چربی حول محور التهاب است و این که آیا چربی سالم از نظر متابولیکی به بدن سالم کمک میکند و اگر پاسخ مثبت است این کمک در افراد چاق چگونه خواهد بود».
او میگوید ما به پژوهشهای بیشتری نیاز داریم تا به طور کامل متوجه شویم که چه چیزی چربی سالم را تشکیل میدهد و انواع و مقادیر ورزشهایی که بهترین وجه آن را تولید یا حفظ میکنند چه هستند. او میگوید: «با این وجود، این امری واضح به نظر میرسد که تحرک برای چربیها و هم چنین سایر بخشهای بدن شما مفید است و دلیل دیگری برای دوچرخه سواری، پیاده روی، دویدن، شنا کردن و یا هر روشی برای فعال بودن و فعال ماندن است».