ناباروری به باردار نشدن پس از یک سال تماس جنسی منظم (دو تا سه بار در هفته) و بدون جلوگیری از بارداری تعریف می‌شود. تقریبا ۴۰ درصد ناباروری‌ها ناشی از عوامل مرتبط با زنان، نظیر نداشتن تخمک‌گذاری یا بسته بودن لوله‌ها است. حدود ۴۰ درصد ناباروری‌ها نیز ناشی از عوامل مردانه مانند کاهش تعداد یا حرکت اسپرم (نطفه مرد) است. حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد موارد علت ناباروری نیز نامشخص هستند. به عبارت دیگر با وجود طبیعی بودن آزمایش‌ها و بررسی‌ها دلیل قطعی برای باردار نشدن وجود ندارد.

 تاثیر وزن در کاهش باروری

بسیاری از زنان با وزن بالا یا کم وزن مشکلی برای بارداری ندارند، اما برخی زنانی که وزن خیلی زیاد یا وزن خیلی کمی دارند ممکن است با مشکل عدم تخمک‌گذاری و اختلال قاعدگی مواجه شوند و باروری آن‌ها را تحت تاثیر قرار دهد

قاعدگی نامنظم، افزایش احتمال ناباروری، افزایش خطر درمان‌های جراحی ناباروری، افزایش احتمال سقط خود به خودی جنین و کاهش موفقیت درمان‌های ناباروری برخی از عوارض چاقی هستند

حداقل ۶۰ درصد زنان با بیماری تخمدان پلی کیستیک دارای اضافه وزن و چاقی هستند؛ بیماری تخمدان پلی کیستیک در برخی زنان منجر به ناباروری می‌شود. همچنین چاقی منجر به افزایش فشارخون، دیابت دوران بارداری، وزن زیاد کودک هنگام تولد و سزارین خواهد شد.

متعادل نگهداشتن وزن با رژیم غذایی مناسب و فعالیت فیزیکی، علاوه بر اینکه خطر ابتلا به دیابت، فشارخون بالا و بیماری قلبی را کاهش می‌دهد، موفقیت درمان‌های ناباروری را افزایش می‌دهد. همچنین موجب می‌شود که فرد تصور خوبی از بدن خود داشته باشد و از اعتماد به نفس بالاتری برخوردار شود

کاهش متعادل ۵ تا ۱۰ درصد وزن بدن احتمال تخمک‌گذاری و امکان بارداری را افزایش می‌دهد. کلید کاهش وزن، داشتن یک رژیم متعادل و سالم، افزایش فعالیت فیزیکی و ورزش است. باید توجه شود که برای کاهش وزن با مراقب سلامت مشورت شود. از سوی دیگر، افزایش وزن در حد ۲.۵ تا ۵ کیلوگرم در زنانی که وزن خیلی کم دارند ممکن است منجر به تخمک گذاری طبیعی شود.

معمولا زمانی که زوجین تمایل به بارداری دارند نیاز به رژیم غذایی خاصی ندارند مگر اینکه بنا به تجویز پزشک برای باردار شدن نیاز به رژیم غذایی مشخصی داشته باشند. رژیم غذایی متعادل شامل مواد غذایی است که انواع ویتامین‌ها و املاح مورد نیاز بدن را تامین کند.

بررسی‌ها نشان داده‌اند که املاح، مواد معدنی و ویتامین‌ها مانند ویتامین C، ویتامین E، سلنیوم، روی، اسید فولیک و کلسیم کیفیت اسپرم را افزایش می‌دهد. غذا‌های دریایی همواره یکی از منابع بسیار مناسب و غنی برای تغذیه محسوب می‌شوند و استفاده از پروتئین منابع گیاهی به جای منابع حیوانی نیز ممکن است موجب افزایش باروری در زنان شود.

توصیه می‌شود زنان استفاده زیاد از کافئین را کاهش دهند، زیرا کافئین می‌تواند جذب آهن و کلسیم که دو ماده معدنی مورد نیاز برای بارداری و لقاح هستند، را کاهش دهد. همچنین مصرف زیاد کافئین ممکن است خطر سقط خود به خودی را افزایش دهد. این ماده در قهوه، چای، شکلات و شیرشکلات وجود داد.

مصرف روزانه چربی‌های سالم برای افزایش باروری مهم است. افزایش چربی‌های مضر (چربی‌های ترانس) خطر ناباروری را افزایش می‌دهد.

همچنین ورزش نقش مهمی در سلامت عمومی دارد. ورزش احساس خوبی در فرد ایجاد می‌کند، خواب را بهبود می‌بخشد، سوخت بدن را افزایش می‌دهد، به کنترل وزن کمک کرده و بروز بیماری‌های مزمن مانند حملات قلبی، سکته‌های مغزی، بیماری قند و برخی سرطان‌ها را کاهش می‌دهد. توصیه می‌شود فعالیت بدنی جوانان سالم حداقل پنج بار یا بیشتر در هفته، هر بار حداقل به مدت ۳۰ دقیقه یا حداقل ۲۵ دقیقه یا فعالیت ورزشی شدید سه روز در هفته باشد.

همه میانسالان سالم نیز برای بهبود و حفظ سلامت خود فعالیت جسمانی هوازی با شدت متوسط را حداقل به مدت ۱۵۰ دقیقه در سه تا پنج روز هفته (حداقل ۳۰ دقیقه در روز) یا فعالیت جسمانی شدید را حداقل به مدت ۲۰ تا ۲۵ دقیقه در سه روز هفته را انجام دهند.

آنچه باروری سالم را تحت تاثیر قرار می‌دهد

حمام داغ طولانی مدت، سونا، وان داغ، استفاده از لپ تاپ و لباس زیر تنگ ممکن است تولید اسپرم سالم را با مشکل مواجه سازد. همچنین برخی از مواد مانند ژل‌های تولید شده از مواد نفتی، وازلین و رنگ‌های شیمیایی حاوی سرب و ... برای اسپرم سمی هستند و توصیه می‌شود تا جایی که امکان دارد از تماس با این مواد پرهیز شود.

با توجه به تاثیر سیگار، گازوئیل، بخار ناشی از رنگ‌ها و اگزوز اتومبیل مواد آلوده‌کننده  روی رشد و تکامل جنین، توصیه می‌شود زنان باردار تا حد امکان استفاده این موارد یا قرار گرفتن در معرض آن‌ها پرهیز کنند.

 فلزات سنگین موجود در دود اگزوز وسایل نقلیه موجب افزایش موادی در خون می‌شود که کیفیت اسپرم را کاهش می‌دهند بنابراین مردان باید به این مساله هم توجه داشته باشند.

اغلب موادی که برای سفید کردن لباس‌ها و سطوح در خانه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند، کلر دارند. سفیدکننده‌های کلردار برای سلامت انسان مضر هستند و سبب آلودگی محیطی نیز می‌شوند. آلودگی طولانی مدت با مواد کلردار می‌تواند موجب مشکلات هورمونی، ناباروری، کاهش تعداد اسپرم، تضعیف سیستم ایمنی، اختلالات یادگیری، تغییرات رفتاری، صدمه به پوست، کبد و کله‌ها شود.