غار قوری قلا (کردی: قوڕه‌قه‌ڵا) یا قوری قلعه، بزرگترین غار آبی خاورمیانه ۶۵ میلیون سال پیش در دوره مزوزوئیک به وجود آمده که در ۲۵ کیلومتری شهر روانسر در استان کرمانشاه در دامنه کوه شاهو و مشرف بر جاده روانسر-پاوه و در همسایگی روستایی به نام قوری قلعه جای گرفته است.
از مهم‌ترین ویژگی‌های منحصر به فرد غار قوری قلعه، وسعت آن است که در میان دیگر غارهای آبی قاره‌ی کهن در خاورمیانه، در رتبه اول قرار دارد.
طبیعت بی‌نظیر و چشم‌نواز این غار در شهرستان روانسر دلیلی شده تا گردشگران این غار را جز مقاصد اصلی گردشگری خود قرار دهند، چرا که در این منطقه می‌توان شاهد یکی از تماشایی‌ترین دره‌های استان کرمانشاه بود که غار در آن جای گرفته است.
پوشش جنگلی ارزشمند، چشمه‌ها و چشم اندازهای طبیعی متعددی در این منطقه وجود دارد که سبب شده هر گردشگری از سفر خود رضایت کامل را داشته باشد.
درختان این منطقه شامل طیف گسترده‌ای از میوه‌ها همچون درختان بلوط، انجیر کوهی، آلبالوی کوهی و بادام وحشی بوده که در کنار آن حیواناتی همچون روباه، خرگوش، کل و بز که در اطراف این غار زندگی می‌کنند وجود دارد، این موارد باعث به وجود آمدن جلوه‌ای خاص در این ناحیه از استان کرمانشاه شده است.
این غار با قندیل‌ها و پدیده‌های زمین‌شناختی جذاب خود محل زندگی گونه نادری از خفاش‌ها به نام خفاش موش گوشی و سمندرهای زرد زیادی بوده که طی دهه‌های گذشته و بازدید بی‌رویه و حفاظت نشده گردشگران از آن، گونه‌های جانوری ساکن در غار دچار کاهش شدید جمعیت شده‌اند.
طول غار قوری قلعه ۱۲ کیلومتر و ژرفای آن سه هزار و ۱۴۰ متر بوده که به عنوان یکی از هفت اثر طبیعی ملی ایران به ثبت رسیده است.
در سال ۱۳۵۵ یک گروه از غار شناسان انگلیسی و در سال ۱۳۵۶ گروه دیگری از غارنوردان فرانسوی بخش‌هایی از غار را به طول ۵۵۰ متر کشف و بررسی کردند.
در دهه ۱۳۶۰ گروهی از غارنوردان کرمانشاهی بخش‌های جدیدی از غار را تا عمق بیش از سه کیلومتری کشف و شناسایی کردند.
ژرفای حوضچه‌های این غار به ۱۴ متر رسیده و رطوبت آن بین ۴۰ تا ۶۰ درصد و دمای درون غار هفت تا یازده درجه سانتیگراد بوده که در تمامی فصل‌های سال ثابت است.
کشف آثار مربوط به دوره ساسانی در غار قوری قلعه
در جریان تسطیح دهانه غار، آثاری از اواخر دوره ساسانی شامل هشت عدد ظرف نقره‌ای با نقش کبک و پرندگان شکاری و درنا، تکه‌های سفال و ۱۵ سکه ساسانی مربوط به یزدگرد سوم در کف غار کشف شد.
کتیبه‌هایی به خط پهلوی میانه بر روی ۲ ظرف کشف شده توسط متخصصان ایرانی ترجمه شده است، ظروف نقره‌ای که در غار قوری قلعه یافت شده از نظر متخصصان، ساخت منطقه اورامانات بوده و محلی است.
غارهای اطراف قوری قلعه بر اساس مطالعات باستان‌شناسی از حدود ۵۰ هزار سال تا ۱۲ هزار سال پیش مسکن شکارچیان عصر سنگ بوده است.
این غار ابتدا به عنوان اثر طبیعی ملی ایران توسط سازمان حفاظت محیط زیست به منظور حفاظت زیست‌محیطی ثبت شد و سپس به عنوان ۵۴ اُمین اثر ملی توسط سازمان میراث فرهنگی در ۲۷ اسفند ۱۳۸۷ در فهرست میراث طبیعی ایران قرار گرفت.
غار قوری قلعه که یکی از زیباترین جاذبه‌های دیدنی و جهانگردی شهرستان روانسر است دارای تالارهای زیبا در یک هزار و ۴۰۰ متری و ۵۰۰ متری به نام‌های تالار مریم، کوهان شتر، مسیر برزخ، بلور و تالار عروس است.
غار قوری قلعه ۲ فاز اصلی داشته که بسیار مورد توجه گردشگران قرار گرفته است، فاز اول با ۵۰۰ متر طول، بستر شکل‌گیری ۲ تالار معروف از غار به نام‌های تالار مریم و کوهان شتر را به وجود آورده و فاز دوم غار با یک هزار متر طول شامل تالارهای عروس، بتهوون و نماز است.
پس از ورود به غار به ترتیب می‌توان تالار مریم، کوهان شتر، عروس، بتهوون و نماز را مشاهده کرد.
تالار کوهان شتر اثر دست هنرمند طبیعت است
تالار مریم به عنوان یکی از زیباترین دیدنی‌ها، محوطه‌ای بزرگ و عظیم مانند حوضچه‌ای گسترده است که قندیل‌های زیبایی به آن زینت بخشیده‌اند.
یکی از این قندیل‌ها شکل و شمایل حضرت مریم را دارد و به همین خاطر اسم این تالار را مریم گذاشته‌اند.
در کنار تالار مریم، تالار شگفت‌انگیز دیگری به نام کوهان شتر قرار دارد که شکل قندیل‌های آن به نحو اعجاب‌آوری شبیه به اشکال مختلف است.
کشتی، شیر و ساختمان‌های مختلف از جمله اشکالی است که به دست هنرمند طبیعت با قندیل‌های تالار کوهان شتر ساخته شده‌اند.
تالار عروس با کریستال‌های براق و سفید
تالار عروس در فاز دوم غار قوری قلعه یکی از دیدنی‌ترین قسمت‌ها است، زیرا که در این تالار، کریستال‌های براق و سفیدرنگی وجود دارد که به حدی زیبا و بدون لک است که با راه رفتن روی آن‌ها می‌توانید ردپای خودتان را ببینید.
قندیل‌های زیبایی به طول ۱۲ متر از سقف تالار عروس آویزان بوده که همچون چلچراغ‌هایی باشکوه به تالار زینت بخشیده‌اند.
تالار عروس در عمق یک هزار و ۵۰۰ متری غار قرار داشته و زیبایی آن غیرقابل توصیف است.
هرکدام از قندیل‌های تالار بتهوون آهنگی منحصر به فرد تولید می‌کنند
یکی از تالارهای اعجاب‌انگیز فاز دوم غار قوری قلعه، تالار بتهوون است که حوضچه‌های کم‌نظیر و زیبایی دارد، قندیل‌های درون این تالار، به طرز اعجاب انگیزی صداهای متفاوتی می‌دهند.
اگر به هرکدام از قندیل‌های تالار بتهوون دست بزنید، طنینی متفاوت از قندیل‌های دیگر تولید خواهد کرد، به همین علت نام این تالار را بتهوون گذاشته‌اند.
یکی از تالارهای فاز دوم غار قوری قلعه، تالار نماز بوده که به تونل تاریکی ختم می‌شود که به تونل برزخ مشهور است، تونل برزخ ۲۲۰ متر طول و سه متر عرض داشته و نیمی از آن را آب گرفته است.
آبشارهایی به طول حدودی ۱۲ متر در انتهای غار قوری قلعه وجود دارد
پس از طی کردن ۲ فاز ابتدایی غار قوری قلعه یعنی سه هزار متر از ورودی غار، محوطه آبشارها شروع شده که در آن چهار آبشار قرار دارد و صحنه‌ای بی‌نظیر در غار ایجاد کرده است، ارتفاع این آبشارها از ۱۰ تا ۱۲ متر است.
نکته مهم در مورد قسمت‌های آبی غار قوری قلعه این است که بخش بزرگی از این قسمت‌ها در معرض نمایش قرار نگرفته و بازدید کنندگان نمی‌توانند بخش‌های شگفت‌انگیز این غار را ببینند.
مهر