ستی مولایی؛ اختلال دوقطبی یک اختلال خلقی مزمن است که باعث تغییرات شدید در خلق و خو، سطح انرژی و رفتار فرد بیمار می‌شود. دوره‌های شیدایی و هیپومانیک نشانه اصلی این بیماری هستند و اکثر افراد مبتلا به اختلال دوقطبی دوره‌های افسردگی را طی می‌کنند. این بیماری با داروها، گفتار درمانی، تغییر شیوه زندگی و سایر درمان‌ها قابل کنترل است.

اختلال دوقطبی چیست؟

اختلال دوقطبی (که قبلاً به عنوان بیماری شیدایی-افسردگی یا افسردگی شیدایی شناخته می‌شد) همانطور که گفتیم یک اختلال خلقی و وضعیت سلامت روان مادام العمر است که باعث تغییرات شدید در خلق و خو، سطوح انرژی، الگوهای تفکر و رفتار می‌شود. این جابجایی‌ها می‌توانند ساعت‌ها، روزها، هفته‌ها یا ماه‌ها طول بکشند و توانایی شما را برای انجام کارهای روزمره مختل کنند.

انواع مختلفی از اختلال دوقطبی وجود دارد که شامل تجربه نوسانات قابل توجه در خلق و خوی است که به عنوان دوره های هیپومانیک/شیدایی و افسردگی نامیده می‌شوند. با این حال، افراد مبتلا به اختلال دوقطبی همیشه در حالت هیپومانیک/شیدایی یا افسردگی نیستند. آنها همچنین دوره هایی از خلق و خوی طبیعی را تجربه می‌کنند که به عنوان اتیمیا شناخته می شود.

اپیزودهای شیدایی

یکی از ویژگی های اصلی اختلال دوقطبی، دوره‌های شیدایی است. برای داشتن معیارهای اختلال دوقطبی، باید حداقل یک دوره شیدایی در زندگی خود برای حداقل یک هفته با یا بدون تجربه یک دوره افسردگی را گذرانده باشید.

شیدایی وضعیتی است که در آن یک دوره خلق و خوی غیرعادی بالا یا تحریک‌پذیر و همچنین تغییرات شدید در احساسات، افکار، انرژی، پرحرفی و سطح فعالیت دارید. این سطح بسیار پرانرژی از فعالیت و رفتار فیزیکی و ذهنی تغییری نسبت به خود معمولی شماست و توسط دیگران قابل توجه است.

افرادی که در حالت شیدایی هستند ممکن است در فعالیت‌هایی که باعث آسیب جسمی، اجتماعی یا مالی آنها می‌شود، مانند خرج کردن ناگهانی یا قمار کردن مقادیر زیاد پول یا رانندگی بی‌احتیاطی، زیاده روی کنند. آنها همچنین گاهی اوقات علائم روان پریشی مانند هذیان و توهم ایجاد می‌کنند که می‌تواند در تشخیص اختلال دوقطبی از سایر اختلالات مانند اسکیزوفرنی یا اختلال اسکیزوافکتیو مشکل ایجاد کند.

افراد مبتلا به انواع خاصی از دوقطبی مانند اختلال دوقطبی II، هیپومانیا را تجربه می‌کنند که شکل کمتر شدیدتری از شیدایی است. به اندازه اپیزودهای شیدایی دوام نمی‌آورد و در عملکرد روزانه تداخل چندانی ایجاد نمی‌کند.

اپیزودهای افسردگی

علائم اختلال دو قطبی در طیف گسترده‌ای از نسبتاً خفیف تا شدید قرار می‌گیرند و خلق و خوهای بد و خوب می‌توانند نتیجه‌ی حوادث موقتی یا شرایط ناپایدار و آنی باشند، نه یک بیماری روانی. بنابراین تشخیص اختلال دو قطبی می‌تواند بسیار سخت باشد.

فقط یک روانپزشک می‌تواند تشخیص دهد که آیا فرد دچار یک عارضه‌ی روانی است یا خیر، اما علائمی وجود دارند که نشان‌دهنده‌ی اختلال دو قطبی‌اند. در طول یک دوره افسردگی، خلق و خوی ضعیف یا افسرده و یا از دست دادن علاقه به بیشتر فعالیت‌ها و همچنین بسیاری از علائم افسردگی دیگر را تجربه می‌کنید، مانند:

• خستگی.
• تغییرات در اشتها.
• احساس بی ارزشی و ناامیدی.

انواع اختلال دوقطبی چیست؟

چهار نوع اختلال دوقطبی وجود دارد که عبارتند از:

اختلال دوقطبی I:  افراد مبتلا به اختلال دوقطبی I یک یا چند دوره شیدایی را تجربه کرده اند. اکثر افراد مبتلا به دوقطبی I، دوره‌های شیدایی و افسردگی را خواهند داشت، اما یک دوره افسردگی برای تشخیص ضروری نیست. دوره‌های افسردگی معمولاً حداقل دو هفته طول می‌کشد. برای تشخیص دوقطبی I، دوره های شیدایی شما باید حداقل هفت روز طول بکشد یا آنقدر شدید باشد که نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشید. افراد مبتلا به دوقطبی I نیز می‌توانند حالت های مختلط را تجربه کنند.

اختلال دوقطبی II:  افراد مبتلا به دوقطبی II دوره‌های افسردگی و دوره های هیپومانیک را تجربه می‌کنند. اما آنها هرگز یک دوره شیدایی کامل که مشخصه اختلال دوقطبی I است را تجربه نمی‌کنند. در حالی که هیپومانیا نسبت به شیدایی آسیب کمتری دارد، اختلال دوقطبی II اغلب ناتوان کننده‌تر از اختلال دوقطبی I است زیرا افسردگی مزمن در دوقطبی II شایع تر است.

اختلال سیکلوتیمیک (سیکلوتیمیا): افراد مبتلا به اختلال سیکلوتیمیک حالت خلقی مزمن ناپایدار دارند. آنها هیپومانیا و افسردگی خفیف را برای حداقل دو سال تجربه می‌کنند. افراد مبتلا به سیکلوتیمیا ممکن است دوره‌های کوتاهی از خلق و خوی طبیعی (اتیمیا) داشته باشند، اما این دوره‌ها کمتر از هشت هفته طول می کشد.

دوقطبی مشخص و نامشخص و مرتبط: اگر فردی معیارهای تشخیصی دوقطبی I، II یا سیکلوتیمیا را نداشته باشد اما هنوز دوره‌هایی از افزایش خلق و خوی غیرعادی قابل توجه بالینی را تجربه کرده باشد، این اختلال دوقطبی مشخص یا نامشخص دیگر در نظر گرفته می‌شود.

چه تغییراتی در شیوه زندگی می تواند به اختلال دوقطبی کمک کند؟

ترک نوشیدن الکل و/یا استفاده از مواد مخدر و دخانیات تفریحی

 ترک نوشیدن و استفاده از مواد مخدر از جمله تنباکو ضروری است، زیرا ممکن است با داروهایی که ممکن است مصرف کنید تداخل ایجاد کند. آنها همچنین می‌توانند اختلال دوقطبی را بدتر کنند و باعث ایجاد یک دوره خلقی شوند.

یک دفتر خاطرات روزانه یا نمودار خلقی داشته باشید

 پیگیری افکار، احساسات و رفتارهای روزانه می تواند به شما کمک کند تا از عملکرد درمان خود آگاه باشید و یا به شما کمک کند محرک‌های احتمالی دوره‌های شیدایی یا افسردگی را شناسایی کنید.

یک برنامه خواب سالم را داشته باشید

 اختلال دوقطبی می‌تواند الگوهای خواب شما را بسیار تحت تاثیر قرار دهد و تغییرات در دفعات خواب شما حتی می‌تواند باعث بروز یک دوره شود. برنامه خواب معمولی را در اولویت قرار دهید، از جمله به خواب رفتن و بیدار شدن در ساعات مشخصی هر روز.

ورزش کنید

ثابت شده است که ورزش به طور کلی خلق و خو و سلامت روان را بهبود می‌بخشد، بنابراین ممکن است به مدیریت علائم مرتبط با اختلال دوقطبی کمک کند. از آنجایی که افزایش وزن یکی از عوارض جانبی رایج داروهای اختلال دوقطبی است، ورزش ممکن است به مدیریت وزن نیز کمک کند.

مدیتیشن انجام دهید

مدیتیشن در بهبود افسردگی که بخشی از اختلال دوقطبی است، بسیار موثر است.

مدیریت استرس و حفظ روابط سالم

 استرس و اضطراب می‌تواند علائم خلقی را در بسیاری از افراد مبتلا به اختلال دوقطبی بدتر کند. مهم این است که استرس خود را به روشی سالم مدیریت کنید و در صورت امکان سعی کنید عوامل استرس‌زا را از بین ببرید. بخش بزرگی از این امر، حفظ روابط سالم با دوستان و خانواده‌ای است که از شما حمایت می‌کنند، و صد البته کنار گذاشتن روابط سمی با افرادی که استرس را به زندگی شما می‌افزایند.

منبع:

https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/9294-bipolar-disorder