ریشه شیرین بیان که یکی از قدیمی ترین داروهای گیاهی جهان به حساب می آید، از ریشه گیاه شیرین بیان (Glycyrrhiza glabra) می آید شیرین بیان که بومی آسیای غربی و اروپای جنوبی است، مدت‌هاست که برای درمان بیماری‌های مختلف و طعم‌دهنده آب‌نبات‌ها، نوشیدنی‌ها و داروها استفاده می‌شود  با وجود این سابقه، تنها برخی از کاربردهای آن توسط تحقیقات علمی پشتیبانی می شود. علاوه بر این، شیرین بیان ممکن است چندین خطر برای سلامتی داشته باشد

ریشه شیرین بیان چگونه استفاده می شود؟

استفاده دارویی از شیرین بیان به مصر باستان برمی گردد، جایی که ریشه آن را به نوشیدنی شیرین برای فراعنه تبدیل می کردند

همچنین در داروهای سنتی چینی، خاورمیانه و یونانی برای تسکین ناراحتی معده، کاهش التهاب و درمان مشکلات تنفسی فوقانی استفاده شده است

 به شرایط پوستی کمک کند

ریشه شیرین بیان حاوی بیش از 300 ترکیب است که برخی از آنها اثرات ضد التهابی، ضد باکتریایی و ضد ویروسی قوی دارند

به طور خاص، مطالعات حیوانی و لوله آزمایش، گلیسیریزین را با مزایای ضد التهابی و ضد میکروبی مرتبط می‌کند

در نتیجه از عصاره ریشه شیرین بیان برای درمان انواع بیماری های پوستی از جمله آکنه و اگزما استفاده می شود.

در یک مطالعه 2 هفته ای بر روی 60 بزرگسال، استفاده از ژل موضعی حاوی عصاره ریشه شیرین بیان به طور قابل توجهی اگزما را بهبود بخشید

اگرچه از ژل های موضعی شیرین بیان برای درمان آکنه نیز استفاده شده است، تحقیقات در مورد اثربخشی آن ترکیبی و کاملاً محدود است

فواید و مضرات ریشه شیرین بیان چیست؟

کاهش رفلاکس اسید و سوء هاضمه

عصاره ریشه شیرین بیان اغلب برای تسکین علائم سوء هاضمه مانند رفلاکس اسید معده، ناراحتی معده و سوزش سر دل استفاده می شود.

در یک مطالعه 30 روزه بر روی 50 بزرگسال مبتلا به سوء هاضمه، مصرف یک کپسول شیرین بیان 75 میلی گرمی دو بار در روز منجر به بهبود قابل توجهی در علائم در مقایسه با دارونما شد

عصاره ریشه شیرین بیان همچنین ممکن است علائم بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD) از جمله رفلاکس اسید و سوزش سر دل را کاهش دهد.

در یک مطالعه 8 هفته ای بر روی 58 بزرگسال مبتلا به GERD، دوز پایین اسید گلیسیرتینیک در ترکیب با درمان استاندارد منجر به بهبود قابل توجهی در علائم شد

مطالعه دیگری روی 58 بزرگسال مبتلا به ریفلاکس نشان داد که استفاده روزانه از ریشه شیرین بیان در کاهش علائم در یک دوره 2 ساله مؤثرتر از آنتی اسیدهای معمولی است

در حالی که این نتایج امیدوارکننده هستند، مطالعات انسانی بزرگتر ضروری است.

  درمان زخم معده 

زخم های گوارشی زخم های دردناکی هستند که در معده، قسمت تحتانی مری یا روده کوچک ایجاد می شوند. آنها معمولاً در اثر التهاب ناشی از باکتری هلیکوباکتر پیلوری ایجاد می شوند

عصاره ریشه شیرین بیان و گلیسیریزین آن ممکن است به درمان زخم معده کمک کند.

یک مطالعه روی موش ها نشان داد که دوزهای 91 میلی گرم در هر پوند (200 میلی گرم در کیلوگرم) از وزن بدن عصاره شیرین بیان بهتر از امپرازول، یک داروی رایج زخم معده، از این زخم ها محافظت می کند

در حالی که تحقیقات بیشتری در مورد انسان مورد نیاز است، یک مطالعه 2 هفته ای روی 120 بزرگسال نشان داد که مصرف عصاره شیرین بیان علاوه بر یک درمان استاندارد به طور قابل توجهی حضور هلیکوباکتر پیلوری را کاهش می دهد

ممکن است خواص ضد سرطانی داشته باشد

عصاره ریشه شیرین بیان به دلیل دارا بودن ترکیبات گیاهی متعدد با اثرات آنتی اکسیدانی و ضد التهابی مورد مطالعه قرار گرفته است.

به طور خاص، عصاره شیرین بیان و ترکیبات آن با کند کردن یا جلوگیری از رشد سلولی در سرطان های پوست، سینه، کولورکتال و پروستات مرتبط است

از آنجایی که تحقیقات به لوله های آزمایش و حیوانات محدود می شود، اثرات آن بر سرطان های انسانی ناشناخته است.

با این حال، عصاره ریشه شیرین بیان ممکن است به درمان موکوزیت دهان کمک کند – زخم های دهان بسیار دردناکی که افراد مبتلا به سرطان گاهی اوقات آنها را به عنوان یک عارضه جانبی شیمی درمانی و پرتودرمانی تجربه می کنند .

یک مطالعه 2 هفته ای بر روی 60 بزرگسال مبتلا به سرطان سر و گردن نشان داد که یک فیلم موضعی شیرین بیان به اندازه درمان استاندارد برای موکوزیت دهان موثر است

 شرایط تنفسی فوقانی را کاهش می دهد

به دلیل اثرات ضد التهابی و ضد میکروبی، عصاره ریشه شیرین بیان و چای ممکن است به شرایط تنفسی فوقانی کمک کنند.

به طور خاص، مطالعات حیوانی به این نتیجه رسیدند که عصاره گلیسیریزین از ریشه شیرین بیان به تسکین آسم کمک می کند، به ویژه هنگامی که به درمان های مدرن آسم اضافه شود

در حالی که تحقیقات محدود انسانی نتایج مشابهی را نشان می‌دهد، مطالعات دقیق‌تر و طولانی‌مدت مورد نیاز است

علاوه بر این، مطالعات محدود لوله آزمایش و انسانی نشان می دهد که چای و عصاره ریشه شیرین بیان ممکن است از گلودرد استرپتوکوکی محافظت کرده و از گلودرد پس از جراحی جلوگیری کند

با این حال، تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.

 در برابر حفره ها محافظت کند

ریشه شیرین بیان ممکن است به محافظت در برابر باکتری هایی که می توانند منجر به پوسیدگی شوند کمک کند.

یک مطالعه 3 هفته ای به 66 کودک پیش دبستانی آبنبات چوبی بدون قند حاوی 15 میلی گرم ریشه شیرین بیان دو بار در روز در طول هفته مدرسه داده شد. مصرف آب نبات چوبی به طور قابل توجهی تعداد باکتری های استرپتوکوک موتانس را که عامل اصلی ایجاد حفره ها هستند کاهش داد

مطالعات لوله آزمایش همچنین نشان می دهد که عصاره ریشه شیرین بیان در محافظت در برابر باکتری هایی که معمولاً با حفره ها و پوسیدگی دندان مرتبط هستند، موثر است .

با این حال، تحقیقات بیشتری در مورد دوز و شکل بهینه ریشه شیرین بیان مورد نیاز است.

خواص شیرین بیان

عصاره ریشه شیرین بیان با چندین مزیت بالقوه دیگر گره خورده است. ممکن است:

کمک به دیابت در یک مطالعه 60 روزه روی موش ها، مصرف روزانه عصاره ریشه شیرین بیان منجر به بهبود قابل توجهی در سطح قند خون و سلامت کلیه ها شد. این اثر در انسان تایید نشده است

 کاهش علائم یائسگی. عصاره ریشه شیرین بیان به عنوان درمانی برای گرگرفتگی در دوران یائسگی پیشنهاد شده است. با این حال، شواهد در مورد اثربخشی آن برای این منظور محدود است

کاهش وزن را تقویت کنید. برخی از مطالعات نشان می دهد که عصاره ریشه شیرین بیان شاخص توده بدنی (BMI) را کاهش می دهد و از کاهش وزن حمایت می کند. با این حال، مطالعات دیگر هیچ تاثیری بر وزن پیدا نکرده اند

به درمان هپاتیت C کمک کنید. یک مطالعه در لوله آزمایش اشاره کرد که افزودن گلیسیریزین به درمان استاندارد هپاتیت C به طور قابل توجهی باعث کاهش انتشار ویروس شد. اگرچه این نتایج امیدوارکننده است، اما در مورد انسان تایید نشده است

فواید و مضرات ریشه شیرین بیان چیست؟

ریشه شیرین بیان ممکن است اثرات آنتی اکسیدانی، ضد التهابی و ضد میکروبی قوی داشته باشد. تحقیقات اولیه نشان می‌دهد که در نتیجه، ممکن است عفونت‌های تنفسی فوقانی را کاهش دهد، زخم‌ها را درمان کند و به هضم غذا کمک کند.

عوارض جانبی

سازمان غذا و دارو (FDA) ریشه شیرین بیان را به طور کلی برای استفاده در غذاها بی خطر می داند

با این حال، FDA در حال حاضر مکمل ها را از نظر خلوص، اثربخشی یا دقت برچسب گذاری مواد تشکیل دهنده ارزیابی یا تأیید نمی کند.

علاوه بر این، استفاده کوتاه مدت از مکمل ها و چای های ریشه شیرین بیان به طور گسترده ای بی خطر در نظر گرفته می شود. با این حال، دوزهای زیاد ممکن است عوارض جانبی ایجاد کند، و افراد با شرایط سلامتی خاص ممکن است بخواهند از آن اجتناب کنند.

مصرف بیش از حد ریشه شیرین بیان

هم استفاده مزمن و هم دوزهای زیاد محصولات ریشه شیرین بیان ممکن است منجر به تجمع گلیسیریزین در بدن شما شود.

نشان داده شده است که سطوح بالا گلیسیریزین باعث افزایش غیرطبیعی هورمون استرس کورتیزول می شود که ممکن است باعث عدم تعادل در سطح مایعات و الکترولیت شما شود

در نتیجه، دوزهای مزمن و زیاد فرآورده های ریشه شیرین بیان ممکن است باعث ایجاد چندین علامت خطرناک شود، از جمله

سطوح پایین پتاسیم

فشار خون بالا

ضعف عضلانی

ریتم غیر طبیعی قلب

در حالی که نادر است، مسمومیت با شیرین بیان می تواند رخ دهد. ممکن است منجر به نارسایی کلیه، نارسایی احتقانی قلب یا تجمع بیش از حد مایع در ریه ها (ادم ریوی) شود

بنابراین، افراد مبتلا به فشار خون بالا، نارسایی احتقانی قلب، بیماری کلیوی یا سطوح پایین پتاسیم توصیه می شود از محصولات شیرین بیان حاوی گلیسیریزین به طور کامل اجتناب کنند.

بارداری و شیردهی

مصرف زیاد شیرین بیان – و به ویژه گلیسیریزین – در دوران بارداری ممکن است بر رشد مغز کودک شما تأثیر منفی بگذارد.

در یک مطالعه، کودکان متولد شده از مادرانی که در دوران بارداری مقادیر زیادی فرآورده های شیرین بیان حاوی گلیسیریزین مصرف می کردند، بیشتر در معرض آسیب های مغزی بودند

بنابراین، زنان باردار باید از مکمل های شیرین بیان پرهیز کنند و مصرف شیرین بیان را در غذاها و نوشیدنی ها محدود کنند.

به دلیل عدم تحقیق، کودکان و زنان شیرده نیز باید از محصولات شیرین بیان اجتناب کنند.

تداخلات دارویی

نشان داده شده است که ریشه شیرین بیان با چندین دارو تداخل دارد، از جمله (منبع مورد اعتماد):

داروهای فشار خون

رقیق کننده های خون

داروهای کاهش دهنده کلسترول، از جمله استاتین ها

دیورتیک ها

داروهای ضد بارداری مبتنی بر استروژن

داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)

افرادی که هر یک از این داروها را مصرف می کنند باید از محصولات ریشه شیرین بیان اجتناب کنند، مگر اینکه پزشک آنها دستور دیگری بدهد.

مصرف مزمن و دوزهای زیاد ریشه شیرین بیان می تواند باعث عدم تعادل شدید مایعات و الکترولیت ها شود. کودکان، زنان باردار و شیرده و مبتلایان به بیماری کلیوی، بیماری قلبی یا فشار خون بالا باید از مصرف شیرین بیان اجتناب کنند.

دوز و اشکال ریشه شیرین بیان

به عنوان مکمل، عصاره ریشه شیرین بیان به اشکال مختلفی از جمله کپسول، پودر، تنتور، ژل موضعی و چای وجود دارد. خود ریشه را نیز می توان به صورت تازه یا خشک خریداری کرد.

در حال حاضر هیچ توصیه دوز استانداردی وجود ندارد. با این حال، سازمان جهانی بهداشت (WHO) و کمیته علمی غذای اروپا (SCF) هر دو توصیه می کنند مصرف گلیسیریزین را به بیش از 100 میلی گرم در روز محدود کنید

قابل ذکر است، کسانی که مقادیر زیادی از محصولات شیرین بیان می خورند ممکن است بیش از این مقدار دریافت کنند.

علاوه بر این، از آنجایی که محصولات همیشه میزان گلیسیریزین را نشان نمی دهند، تشخیص مقدار مطمئن آن می تواند دشوار باشد. در نتیجه، مهم است که در مورد دوز ایمن و موثر با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود صحبت کنید.

گزینه دیگر این است که به دنبال پودر یا کپسول شیرین بیان deglycyrrhizinated (DGL) باشید.

این مکمل ها فاقد گلیسیریزین هستند که مسئول بیشتر عوارض جانبی شیرین بیان است. با این حال، از آنجایی که این ترکیب فواید متعددی نیز دارد، مشخص نیست که آیا محصولات DGL همان اثرات مثبت سلامتی را دارند یا خیر.

می توانید ریشه شیرین بیان را به عنوان چای، تنتور، پودر یا مکمل مصرف کنید. همچنین می توان آن را به صورت موضعی به عنوان ژل استفاده کرد. در حالی که هیچ دوز استانداردی برای ریشه شیرین بیان وجود ندارد، شما باید مصرف کل گلیسیریزین خود را بیش از 100 گرم در روز محدود کنید.

ریشه شیرین بیان هزاران سال است که برای کمک به درمان انواع بیماری ها از جمله بیماری های تنفسی و ناراحتی های گوارشی استفاده می شود.

ترکیبات گیاهی آن دارای اثرات آنتی اکسیدانی، ضد التهابی و ضد میکروبی قوی است. اگرچه ممکن است رفلاکس اسید، اگزما، زخم معده و سایر مشکلات سلامتی را تسکین دهد، مطالعات انسانی جامع تری مورد نیاز است.

با این حال، شیرین بیان اگر بیش از حد مصرف شود یا به طور مکرر خورده شود، اثرات نامطلوبی دارد. قبل از استفاده از مکمل ها یا چای های ریشه شیرین بیان با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود مشورت کنید.