گیاه جعفری از جمله سبزیجاتی است که برای همه افراد آشنا است اگر چه کمتر به آن بها داده شده است اما از سبزیجات با اهمیت محسوب می شود این گیاه گلدار بومی منطقه مدیترانه است و به طور چشمگیر به عنوان گیاه ، ادویه و سبزی کشت میشود و همچنین برای خوشبو کردن دهان از این گیاه استفاده می شود.

این گیاه نوعی سبزی خوراکی، دارای برگ های شفاف به رنگ سبز تیره است. قامت این گیاه راست ریشه به ارتفاع یک متر هم می رسد. ریشه این گیاه که حتی بیشتر از 160 سانت هم می رسد، کاربرد خوراکی و تغذیه ندارد. گیاه جعفری بصورت تر و خشک در انواع غذاها بکار برده می شود. این گیاه هم وحشی می روید و هم پرورش داده می شود. برگ های جعفری دارای بریدگی هایی است و جالب اینکه برگ های قسمت فوقانی ساقه جعفری متفاوت از برگ های تحتانی آن است . جعفری گل های کوچک مایل به سبز داشته و میوه آن هم کوچک و به رنگ سبز و طعم و بوی معطری دارد.

 نحوه کاشت بذر گیاه جعفری

اولین مرحله :آماده سازی برای کاشت گیاه جعفری

1- از آنجایی که جعفری در دو واریته اصلی (برگ صاف و برگ مجعد) می باشد. در وهله اول یکی از این دو نوع جعفری را انتخاب کنید. طعم جعفری برگ صاف نسبتا از جعفری مجعد قویتر است اگرچه در حالت کلی هر دو طعم دلپذیر و ملایمی دارند. نکته مهمی که نیز وجود دارد این است که شما قبل از هر چیزی باید تصمیم خود را بگیرید که آیا قرار است جعفری خود را از طریق نشاء گیری به عمل بیاورید و یا از طریق دانه و بذر؟

کاشت گیاه جعفری به روش نشاء گیری 

در این روش شما در محیط خانه و در یک سینی می توانید و بذرهای جعفری را آماده کرده و پس از آشکار شدن سه برگ ، نشاء ها یا جوانه ها را به بستر اصلی انتقال دهید. در حقیقت از مهمترین مزیت هایی که در روش نشاء گیری وجود دارد این است که بذرها را می توان در شرایط کنترل شده آماده کرد و پس از اینکه آب و هوای بیرون مساعد شد به زمین اصلی انتقال داد. بدین گونه در زمان صرفه جویی شده و به دست آمدن محصول به صورت انجام می شود.

کاشت مستقیم گیاه جعفری با بذر 

در این روش می توان به طور مستقیم بذر جعفری را در بستر اصلی کشت کرد. بنابراین بایستی شرایط آب و هوایی مساعد باشد و چنانچه آب و هوا بسیار سرد باشد نتیجه مطلوبی حاصل نخواهد شد پس کشت مستقیم جعفری بهتر است پس از آخرین یخبندان صورت بگیرد.

2- پس از اینکه یکی از این دو راهی را که به آنها اشاره شد انتخاب کردید یک منطقه مناسب را نیز مد نظر داشته باشید و دقت کنید که این محل جایی قرار داشته باشد که حداقل در ساعاتی از روز نور خورشید دریافت کند. و چنانچه قصد کاشتن در گلدان دارید میتوانید آنرا کنار پنجره قرار داده تا به خوبی از آفتاب صبح ، نور دریافت کند. رشد جعفری در باغ یا گلدان به خوبی انجام می شود چرا که این گیاه، گیاه پیچیده و سرسختی نیست اما این موضوع را نیز نباید فراموش کرد که شرایط نامناسب مانع رشد آن خواهد شد.

3- پس از انتخاب منطقه اقدام به آماده سازی خاک بکنید. دقت داشته باشید که مناسب ترین خاک برای کاشت جعفری ، خاک نسبتاً نرم و پوک و پر از مواد مغذی و کمپوست و همچنین سطح ph بین 6 تا 7 می باشد. چنانچه احساس کردید خاک بیش از حد اسیدی می باشد قبل از هر چیزی ph آن را آزمایش کنید و در صورت لزوم کمی آهک به آن بیفزایید. برای اینکه یک خاک مناسب بسازید باید حدود 50 درصد خاک گلدان را با 50 درصد کمپوست ترکیب نمایید چرا که این مخلوط پیوند ریشه های کوچک جعفری راه تسهیل می کند و نفوذ پذیری نور به هوا به راحتی در آن صورت می گیرد.

دومین مرحله :تکثیر کردن دانه ها

1- در این مرحله دانه ها را در آب صابون بخیسانید. یک ظرف بزرگی را پر از آب ولرم کرده و به میزان بسیار کمی مایع ظرفشویی به آن اضافه کنید و سپس آن را داخل آب هم بزنید تا کاملاً با هم حل شوند. سپس اقدام به ریختن بذرهای جعفری داخل این مایع کرده و بگذارید یک ساعت خیس شوند. وجود مایع ظرفشویی و گرمای آب منجر به شکافته شدن پوشش سخت بیرونی بذرها خواهد شد. باید بدانید که این کار کمک شایانی در سرعت رویش بذرها خواهد کرد.

2- حالا اقدام به شستن بذرها کرده و آن ها را به یک کاسه آب دیگر انتقال دهید به طوری که با به کار گیری یک صافی کوچک محلول مایع ظرفشویی و آب را دور ریخته و مجدد آن ها را داخل آب آشامیدنی ولرم بریزید تا هیچ آثاری از مایع ظرفشویی باقی نماند و آماده مرحله بعدی شوند. پس از اینکه دانه ها را به داخل یک کاسه آبگرم دیگر ریختید حال برای ادامه روند کار اجازه دهید به مدت یک شب داخل آن بماند و کاملاً خیس شود.

3- بعد از خیس کردن دانه ها آنها را از صافی رد کرده و سپس باید اقدام به خشک کردن آنها بکنید ، آنها را پس از درآوردن از آب روی یک قطعه کاغذ قرار داده و زمانی که مشاهده کردید خشک شده یعنی این که آماده کشت هستند.

4- چنانچه قصد دارید که سریعتر کار خود را آغاز کنید باید زودتر از وقت موعد بذرهای جعفری را بکارید حتی می توانید آنها را در گلدان های کوچک بکارید و روزانه آبیاری کنید با این کار فرصت کافی برای جوانه زدن دانه ها ایجاد می شود و زمان بیشتری نسبت به باغ و گلدان های بزرگ برای رشد و نمو خواهد داشت.

سومین مرحله :کاشتن دانه ها

1- همانطور که پیش از این اشاره شد معمولاً بهترین زمان برای کاشت بذرها در ابتدای بهار ، یعنی در حدود اسفند یا فروردین ماه است.

2- با استفاده از یک بیلچه کوچک اقدام به ایجاد حفره ها و ردیف هایی با فاصله تقریباً 25 تا 30 سانتیمتری در باغ نمایید به طوری که در هر ردیف به اندازه کافی بین حفره های کاشت فاصله وجود داشته باشد. حواستان باشد که عمق حفره های ایجاد شده را زیاد نکنید چراکه بذرها فقط باید با 1 تا 1.5 سانتی متر خاک پوشیده شود.

3- چنانچه به روش نشاء گیری قصد پرورش جعفری را داشتید. پس از آخرین یخبندان و دقیقاً زمانی که ارتفاع گیاه به حداقل هشت سانتی متر رسیده است آنها را از گلدان به داخل باغ منتقل کنید. و نشاء ها را در ردیف هایی که با فاصله های معین ایجاد کرده اید بکارید این کار منجر می شود که جعفری ها به خاطر داشتن فضای مناسب رشد کاملی داشته باشند.

4- حال باید اقدام به آبیاری جعفری ها بکنید ، حداقل یکبار در هفته جعفری ها نیاز به آبیاری دارند تا بتوانند ریشه عمودی و وسیعی تولید کنند. البته این امکان نیز وجود دارد که در روزهای بسیار گرم و خشک مجبور شوید آبیاری بیشتری داشته باشید. اگر جعفری های خود را داخل گلدان کاشته اید به اندازه کافی باید آبرسانی شود و خاک آن همیشه باید مرطوب باشد چنانچه قادر به آبیاری منظم نیستید توصیه می کنیم یک سیستم آبیاری قطره ای برای آن تهیه کنید.

نکته : آبیاری قطره ای از روش های پیشرفته آبیاری در حوزه کشاورزی می باشد که در آن آب به صورت قطره ای و فشار کم به گیاهان می رسد و به طور منظم اطراف ریشه گیاه را آبیاری می کند. از مزیت های این روش صرفه جویی در مصرف آب است.

5- در مرحله بعدی باید شروع به از بین بردن علف های هرز کنید چرا که وجود آنها باعث می شود که با جعفری ترکیب شده و مواد مغذی گیاه را جذب خود کنند و همچنین مانع رسیدن نور خورشید به گیاه جعفری شوند. برای جلوگیری از رشد علفهای هرز می توانید در اطراف گیاه مالچ بپاشید و علاوه بر آن هر گونه علف هرزی که بین بوته های جعفری مشاهده کردید از بین ببرید.

6- در طول فرآیند رویش گیاه جعفری با استفاده از یک قیچی بوته های اضافی آن را هرس کنید و گیاهان کوچکتر و ناسالم اطراف آن را از خاک بیرون بکشید. حتی میتوانید این نهال ها را با استفاده از یک بیلچه کوچک و با دقت بسیار بالا از خاک بیرون کنید و به جای دیگری منتقل کنید.

7- تزریق مواد مغذی به خاک را فراموش نکنید و یک بار در ماه جهت حفظ تولید گیاه در تمامی فصول با استفاده از کود عمومی اقدام به تقویت بوته های جعفری بکنید.

برداشت گیاه جعفری

حالا نوبت به برداشت جعفری رسیده است. زمانی که مشاهده کردید مجموعه ای از سه برگ جعفری ها کاملا رشد کرده اند یعنی آماده برداشت شده اند بنابراین آنها را به آرامی از ساقه های بیرونی گیاه دقیقا از روی سطح زمین برداشت کنید. به خاطر داشته باشید که عملکرد محصول شما با جمع آوری برگها از بالای گیاه کاهش می یابد بنابراین جعفری ها را با ساقه برداشت کنید و حواستان باشد که ریشه آن ها را از خاک خارج نکنید تا بوته ها توانایی تولید محصول را از دست ندهند.

نگهداری گیاه جعفری 

برای استفاده های بعدی می توانید برگهای جعفری را خشک و یا منجمد کنید و در یک ظرف در بسته نگهداری کنید. با این کار طعم مطلوب جعفری های ذخیره شده شما به مدت یک سال ماندگار خواهد ماند.