شیردهی، یکی از مهم‌ترین بخش‌های مراقبت از کودک است که می‌تواند در تمامی طول عمر او تاثیرگذار باشد. تغذیه با شیر مادر حق مسلم هر کودک است و فواید آن محدود به تامین سلامت جسمی و روانی کودکان نمی‌شود و ابعاد وسیع سلامت خانواده و جامعه را هم دربرمی‌گیرد.
بررسی‌های انجام شده از سوی سازمان بهداشت جهانی در مورد نقش تغذیه نوزادان با شیرمادر نشان می‌دهد که این کار در کاهش عوامل خطرساز و ابتلا به بیماری‌های قلبی،چاقی، دیابت، فشارخون و کلسترول نقش دارد و این در حالی است که عدم تغذیه با شیرمادر در جوامع فقیر به دلیل نبود دسترسی به آب سالم و بهداشت پایین، باعث کم‌وزنی و سوءتغذیه شیرخواران و در جوامع ثروتمند مصرف نادرست شیر مصنوعی باعث چاقی شیرخواران می‌شود.
افزایش ضریب هوشی با شیر مادر
کارشناسان معتقدند، شیر مادر باعث برقراری ارتباط‌های عاطفی و روانی و تکامل عصبی بیشتر و پایدارتری در نوزادان می‌شود، به طوری که آنان هوشیارتر و فعال‌ترند و عکس‌العمل‌های شان مانند راه افتادن زودترو نیز قدرت تشخیص، مکالمه، حافظه و ضریب هوشیشان هم بهتر است.
بررسی‌ها حاکی از آن است کودکانی که به‌طوری انحصاری با شیرمادر برای مدت ۶ ماه یا بیشتر تغذیه نمی‌شوند، در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های زیادی قرار می‌گیرند، به طوری که حدود ۴۰ درصد آنان در معرض دیابت نوع ۱ قرار دارند و ۲۵ درصدشان احتمال دارد که دچار اضافه‌وزن یا چاقی و ۶۰ درصد دچار عفونت‌های مکرر گوش و ۲۵ درصد هم به عفونت‌های تنفسی مانند آسم و پنومونی مبتلا شوند و احتمال ابتلای آنان به لوکمیا (سرطان خون) نیز ۳۰ درصد بیشتر از نوزادانی است که از شیر مادر تغذیه می‌کنند.
شیر مادر بلافاصله پس از تولد آغاز شود
تغذیه با شیر مادر نه تنها یک عمل زیبایی طبیعی بین مادر و کودک است، بلکه بسیاری از مزایای سلامت مهم مادر و کودک را شامل می‌شود. به دلایلی، این موضوع در سال‌های اخیر تبدیل به یک مسئله داغ و پر بحثی شده است، تغذیه با شیر مادر می تواند بلافاصله پس از زایمان آغاز شود یا بعد از ۴ تا ۵ ساعت از بخش سزارین شروع شود.
شیر که در ابتدا بیرون می آید، کمی غلیظ و زرد رنگ است و به عنوان یک واکسن عمل می کند. شیر مادر باید در طول ۶ ماه اول تنها منبع رژیم غذایی نوزاد باشد. هیچ ویتامین یا آب اضافی دیگر نمی تواند جایگزین شیر مادر باشد شیردهی را می توان برای دو سال یا بیشتر انجام داد.
این موضوع نه تنها تغذیه کودک را فراهم می‌کند، بلکه پس از زایمان، درد مادر را نیز تسکین می دهد. به طور معمول، نوزادان باید به مدت شش تا ۱۲ بار در روز با میانگین ۱۲ تا ۱۴ دقیقه از هر سینه شیر بخورند.
چه زمانی از شیر مادر استفاده نشود
بجز موارد خاصی نباید کودک از شیر مادر تغذیه کند مانند کودک مبتلا به سل ، عفونت HIV ، و یا اگر مادر مواد مخدر غیر قانونی مصرف می‌کند، او نباید نوزاد خود را شیر دهد. همچنین، نوزادانی که از گالاکتوزمی رنج می برند نباید با شیر مادر تغذیه شوند.
حتی سازمان بهداشت جهانی WHO توصیه می‌کند شش ماه از شیر مادر برای مادرانی که سالم هستند و قادر به تولید شیر کافی باشند.
مزایای تغذیه با شیر مادر، تغذیه با شیر مادر دارای مزایای فراوانی برای نوزاد و مادر است.
۱ - برای نوزادان: مزایای تغذیه با شیر مادر برای نوزادان به بهبود ایمنی، جلوگیری از بیماری های مزمن و غیره کمک می‌کند.
۲ - بهبود ایمنی: در طول شیردهی، قدرت ایمنی مادر از طریق آنتی بادی های موجود در شیر مادر به نوزاد منتقل می‌شود. مطالعات پزشکی نشان می‌دهد که کودکانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند کمتر به پزشک مراجعه می‌کنند. تغذیه با شیر مادر یک خط دفاع قوی را در برابر بیماری و مرگ و میر نوزاد فراهم می‌کند.
در واقع، کودکان دارای شیر مادر دارای آسم، بیماری‌های تنفسی، اختلالات معده و آلرژی کمتر هستند، طبق گفته موسسه ملی سلامت کودک و توسعه انسانی، شیر موجود در شیر مادر لایه‌ای از گلو و بینی نوزاد را تشکیل می‌دهد و از این طریق آنها را از گوش و آلودگی‌های آسم جلوگیری می‌کند.
۳ - جلوگیری از بیماری‌های مزمن: مطالعات جالب درسال های اخیر کشف شده که نشان می دهد تغذیه شیر مادر باعث کاهش آسم و چاقی در کودکان می‌شود.
۴ - تقویت ایمنی دستگاه گوارش: شیر مادر از باعث افزایش ایمنی دستگاه گوارش می شود و از معده و روده نوزاد در برابر باکتریهای خطرناک جلوگیری می‌کند.
۵ - اطمینان رشد مناسب : شیر مادر غنی از مواد مغذی حیاتی است که به کودک کمک می کند که به درستی رشد کند و به طور قابل توجهی سلامت باشد. ترکیبی از مواد مغذی و مواد معدنی سفارشی در شیر مادر برای کودک شما مناسب است. با مقدار غنی ویتامین، آنتی بادی، پروتئین و چربی ، تغذیه با شیر مادر بهترین راه برای اطمینان از این است که کودک شما مقدار مناسب و غلظت مواد مغذی را دریافت کند.
۶ - توسعه مغز : شیر مادر دارای هسته متعادل مواد مغذی است که برای رشد طبیعی مغز نوزادان ضروری است. این موضوع نوزادان را در مقابل بیماری های مختلف محافظت می‌کند.
۷ - افزایش توانایی‌های شناختی : مطالعات نشان می دهد که تغذیه با شیر مادر در نوزادان باعث می شود که سطح آی کیوی آن بالا رود اما مطمئنا به شناخت و رشد ذهنی آسیب نمی رساند. نزدیک بودن و صمیمیت ، و همچنین تجربه مکرر تماس فیزیکی ، به کودک کمک می کند ارتباطات عاطفی را نیز تقویت کند، و بعد در زندگی خود به تعامل اجتماعی خود کمک می‌کند.
۸ - پایین آمدن میزان سندروم مرگ ناگهانی نوزاد : نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند ۵۰ درصد از دیگر نوزادان کمتر در معرض خطر سندروم مرگ ناگهانی یا SIDS قرار می گیرند.این بیماری سالانه بیش از ۲۵۰۰ نوزاد را می‌کشد.
۹ - برای مادران : تغذیه با شیر مادر دارای مزایایی فراوان برای مادران است. این کمک می کند تا آنها وزن بارداری را کاهش دهند، از پیشگیری از سرطان تخمدان جلوگیری کنند و استخوان های قوی تر را در میان دیگران تقویت کنند.
۱۰ - کاهش خونریزی رحم : یکی از هورمون هایی که هنگام شیردهی منتشر می‌شود، اکسیتوسین است که می‌تواند به محافظت از رحم کمک کند و آن را به اندازه و شرایط قبل از زایمان بازگرداند.
خونریزی بیش از حد اغلب می تواند منجر به عوارض پس از زایمان شود و حتی شانس ابتلا به سرطان رحم یا تخمدان را افزایش دهد. تغذیه با شیر مادر می تواند این خطر را برای مادران کاهش دهد.
۱۱ - جلوگیری از سرطان سینه : وقوع سرطان پستان به طور مستقیم به تغذیه با شیر مادر وابسته است و به طور قابل ملاحظه‌ای از زمان شیردهی در طول عمر شما تاثیر می‌گذارد.
به طور دقیق تر، زمان بیشتری را صرف شستن شیر مادر کودکان خود می‌کنید، احتمال شانس ابتلا به سرطان سینه را کاهش می دهد. این یافته در تعدادی از مطالعات در سراسر جهان تایید شده است. همچنین کمک می‌کند که بافت های پستان در حالت نرمال کار کنند.
۱۲ - ترویج سلامت احساسی : افسردگی پس از زایمان می تواند یک وضعیت خطرناک و ظریف باشد که بسیاری از مادران از طریق آن مبارزه می کنند، اما حفظ این ارتباط فیزیکی و تغذیه ای با نوزاد شما می‌تواند به ایجاد یک پیوند که طی نه ماه رشد داشته است کمک کند.
۱۳ - انقباض رحم : با توجه به عمل مکیدن نوزاد، هورمون در مادر تولید می شود و موجب انقباض رحم می شود.
۱۴ -جلوگیری از سرطان تخمدان: تغذیه با شیر مادر خطر ابتلا به سرطان سینه و تخمدان را در مادر کاهش می‌دهد.
۱۵ - جلوگیری از شکستگی هیپ یائسگی : برخی مطالعات نشان داده اند که زنان دارای نوزادان خود را با شیر مادر شانس کمتری در شکستگی های ران داشته اند که پس از یائسگی رخ می‌دهد.
۱۶ - کاهش میزان خونریزی در طول قاعدگی: مطالعات مختلف گزارش داده اند که شیردهی باعث کاهش حجم جریان خون در طی دوره های قاعدگی پس از زایمان می‌شود. این یک مزیت برای مادر محسوب می‌شود که در مرحله بهبودی پس از زایمان قرار دارد./ همشهری آنلاین