ستی مولایی؛ سنسیشیال تنفسی (RSV) ویروسی از یک سرماخوردگی تکامل یافته است که بیشتر اوقات در اوایل زمستان تا اوایل بهار به سراغ نوزادان و کودکان یک روزه تا زیر 5 ساله می‌آید. البته گسترش RSV و سایر بیماری های تنفسی فصلی مانند (آنفولانزا) امسال زودتر از حد معمول شروع شده است. به همین منظور به راه‌های تشخیص و درمان این بیماری ویروسی در نوزادان و کودکان می‌پردازیم.
RSV چیست؟
ویروس سنسیشیال تنفسی یا RSV یکی از ویروس‌هایی است که باعث بیماری تنفسی در کنار علائمی مانند (کیپ شدن بینی، گلو درد و عفونت ریوی) در کودکان و نوزادان می‌شود. این بیماری ویروسی در سال 2020 برای اولین بار در حالت حاد خود در کشور آمریکا مشاهده شد و افزایش آن در بهار 2021 به اوج خودش رسید.
خیلی از متخصصین بر این باور هستند به دلیل پوشیدن ماسک و فاصله‌گذاری فیزیکی برای COVID-19، موارد کمتری از RSV در سالهای اوج کرونا در بین کودکان مشاهده شد. با این حال، هنگامی که اقدامات ایمنی با ورود واکسن های COVID-19 کاهش یافت، افزایش موارد RSV در بین کودکان بیشتر شده است.
طبق تحقیقات محققین؛ هر سال در ایالات متحده، حدود 58000 تا 80000 کودک زیر 5 سال به دلیل عفونت RSV در بیمارستان بستری می‌شوند. کودکان و نوزادانی که در معرض خطر ابتلا به بیماری شدید ناشی از RSV هستند عبارتند از:
- نوزادان نارس
- نوزادان، زیر 6 ماه
- کودکان کمتر از 2 سال مبتلا به بیماری مزمن ریوی یا بیماری قلبی مادرزادی (از بدو تولد).
- کودکانی که سیستم ایمنی ضعیفی برخوردار هستند.
- کودکانی که اختلالات عصبی عضلانی دارند، از جمله آنهایی که در بلع یا پاکسازی ترشحات مخاطی مشکل دارند
عوامل خطر برای عفونت‌های شدید RSV شامل:
وزن کم نوزاد هنگام تولد، داشتن خواهر و برادر با مشکلات تنفسی، سیگار کشیدن مادر در دوران بارداری، قرار گرفتن در معرض دود سیگار در خانه، سابقه آلرژی و اگزما، عدم تغذیه با شیر مادر و قرار گرفتن در بین کودکان بیمار در مهد کودک.
علائم RSV در نوزادان
به طور معمول، RSV باعث سرماخوردگی می‌شود که ممکن است کودکان و نوزادان به دنبال آن برونشیولیت یا پنومونی را هم تجربه کنند. علائم این بیماری مسری؛ معمولاً به طور متوسط 5-7 روز به نسبت بدن نوزاد طول می‌کشد.
تفاوت بین سرماخوردگی و سنسیشیال تنفسی (RSV)
علائم سرماخوردگی ممکن است شامل این موارد باشد: تب (بالای 37 درجه)، سرفه (صدای خشک یا مرطوب)، آبریزش بینی، عطسه کردن و تغذیه ضعیف در صورتی که علائم سنسیشیال تنفسی RSV یک برونشیت حاد تنفسی با این علائم است: کودک علائم سرماخوردگی را به علاوه تنفس سریع، گشاد شدن سوراخ های بینی و تکان دادن سر همراه با تنفس، غرغر ریتمیک در حین تنفس، تنفس شکمی و خس خس سینه را به همراه دارد.
تنفس کودک شما چقدر سخت است؟
انقباض دیواره قفسه سینه زمانی اتفاق می‌افتد که کودک باید از عضلات بین دنده‌ها یا گردن برای نفس کشیدن استفاده کند. این نشانه این است که کودک شما برای نفس کشیدن باید بیشتر از حد معمول از ریه‌های خود کار بکشد. ایجاد شکل V انگلیسی در زیر گردن نشانه خطرناکی است و نشان می‌دهد که کودک به سختی نفس می‌کشد و باید او را به اورژانس رساند.
علائمی که پس از 7 روز بدتر می شوند یا شروع به بهبود نمی کنند
مانند؛ تب ادامه دار (با درجه حرارت مقعدی 39) در سن کمتر از 3 ماه یا (12 هفته) است. بدخوابی یا بی‌قراری، درد قفسه سینه و کشیدن گوش از علائم این بیماری حاد است.
علت عفونت ویروس سنسیشیال تنفسی
ویروس سنسیشیال تنفسی یا ویروس RSV از طریق چشم‌ها، بینی یا دهان وارد بدن می‌شود. سپس به آسانی و از طریق هوا در ترشحات تنفسی آلوده منتشر می‌شود. شما یا کودکتان از طریق سرفه یا عطسه فرد آلوده که نزدیک به شما قرار دارد می‌توانید به عفونت ویروس سنسیشیال تنفسی دچار شوید.
ویروس سنسیشیال تنفسی هم چنین می‌تواند از طریق تماس مستقیم مانند دست دادن نیز منتقل شود. همچنین؛ ویروس سنسیشیال تنفسی می‌تواند به مدت چهار ساعت روی اشیای سخت مانند میزها در مهد کودک و یا اسباب بازی‌های کودک زنده بماند. فرد آلوده در روزهای اول بعد از ابتلا به عفونت ویروس سنسیشیال تنفسی، می‌تواند بیماری را منتقل کند و در این مدت بیماری بسیار مسری است. اما تکثیر و انتشار ویروس سنسیشیال تنفسی یا ویروس RSV می‌تواند تا چند هفته ادامه داشته باشد.
تشخیص ویروس سنسیشیال تنفسی یا ویروس RSV
پزشک می‌تواند ویروس سنسیشیال تنفسی ویروس RSV را بر اساس یافته‌های حاصل از معاینات فیزیکی و زمانی از سال که علائم ویروس سنسیشیال تنفسی بروز کرده‌اند تشخیص دهد. در طول معاینه پزشک به صدای ریه‌ها گوش داده و خس خس یا سایر صداهای ناهنجار را در نظر می‌گیرد.
معمولا نیازی به تست‌های تصویربرداری و یا آزمایشگاهی برای تشخیص ویروس سنسیشیال تنفسی نخواهد بود. اما پزشک کودک می‌توانند برای تشخیص عوارض ناشی از ویروس سنسیشیال تنفسی یا کنار گذاشتن سایر شرایطی که ممکن است علائمی مشابه با ویروس RSV را ایجاد کند از این نوع تشخیص استفاده کند. این تست‌ها عبارت است از:
- آزمایش خون برای بررسی تعداد گلبول سفید خون و یا یا بررسی ویروس، باکتری یا سایر میکروب‌ها
- عکس‌برداری با استفاده از اشعه ایکس برای بررسی التهاب ریه‌ها
- نمونه برداری از ترشحات درون دهان یا بینی به منظور بررسی علائم ویروس RSV
- در برخی موارد مشاهده پوست رنگ پریده نیز می تواند به تشخیص میزان کم اکسیژن در خون کمک کند.
چه زمانی باید با دکتر تماس بگیرید؟
علائم RSV معمولاً در روزهای 3 تا 5 بیماری در بدترین حالت خود هستند. خوشبختانه، تقریباً همه کودکان از این بیماری سخت عبور می‌کنند.اما اگر کودک شما موارد زیر را دارد فوراً با پزشک اطفال خود تماس بگیرید:
- علائم برونشیولیت (برونشیولیت نوزادان و کودکان بسیار شایع است و نوعی التهاب ریوی محسوب می‌شود.)
- علائم کم آبی بدن (کمتر از 1 پوشک خیس می‌کند در هر 8 ساعت)
- مکث یا مشکل در تنفس
- رنگ خاکستری یا آبی برای زبان، لب‌ها یا پوست
- به طور قابل توجهی کاهش فعالیت و هوشیاری
همانطور که می‌دانید نوزادان و کودکان توان فیزیکی کمتری برخوردار هستند؛ پس تا می‌توانید در زمستان امسال کودک را در خانه نگاه دارید و از مراکز شلوغ یا مهد‌کودک‌ها دوری کنید، تا نوزاد این بیماری سخت را تجربه نکند. استفاده از ماسک‌های تنفسی برای درمان این بیماری کاری ضرروری و عادی است.
منبع:
https://www.cdc.gov/rsv/high-risk/infants-young-children.html