عشقه یا عشبه با نام علمی Hedera helix، از پیچ های همیشه سبز است که علاوه بر زیبایی بی نظیرش، فواید درمانی بسیاری دارد. در طب سنتی از این گیاه برای درمان بسیاری از بیماری ها استفاده می شود اما بهتر است، استفاده از این گونه را تحت نظر پزشک انجام دهید چرا که مقادیر بالای آن خطرناک است و می‌تواند عوارض جانبی داشته باشد.

گیاه شناسی عشقه

عشقه که با نام هایی مانند پیچک، پاپیتال و داردوست شناخته می شود، گیاهی پیچنده، بالارونده، با برگ های کوچک، سبز و قلبی شکل با عمر400 تا 500 سال و حتی 1000 سال است که از درخت، دیوار، داربست یا صخره بالا رفته و گاهی طول ساقه اش به 50 متر هم می رسد. گل های این گیاه به رنگ زرد مایل به سبز است که 8 تا 10 سال بعد از کاشت آن ظاهر می شوند. میوه ی رسیده آن دارای مواد سمی است.

این گیاه بومی آسیا، اروپا و شمال ایران است و در ایران جنگل های شمالی و در مناطق کوهستانی مرطوب، کنار جویبارها و اراضی مرطوب می روید.

ترکیبات گیاه

جنسنوید (با نشان Rg1) گلوکان (پانکراس)، پلی ساکارید 2-3DPG، پپتید، مالتول از عناصر ترکیبات شیمیایی اصلی موجود در عشقه آسیایی هستند.

انواع گونه های عشقه

انواع گونه های گیاه عشقه:

Hedera helix “Pedata

این نوع گونه با ارتفاع 4 متر و دارای برگهای 5 لوبی، به رنگ سبز ـ خاکستری متالیک با رگههای سفید ـ خاکستری میباشد. این گونه به سرما مقاوم بوده و در محیط نیمه سایه و خاک با زهکشی خوب بهتر رشد می کند. این گونه برای پوشش زمین مناسب نیست

خواص گیاه عشقه 

عشقه دارای خواص دارویی و درمانی زیر است:

گیاه دارویی عالی

طبق مطالعه‌ای که انجام شد، عصاره گیاه پیچک یا عشقه در برابر التهاب و آرتروز از بدن محافظت می کند همچنین حاوی آنتی اکسیدان است و خاصیت ضد حساسیت و ضد اسپاسم دارد و می تواند سرفه را تسکین دهد و برای آسم، آلرژی و برونشیت مفید است.

عشقه برای درمان سوختگی، عفونت، درد مفاصل، تورم و درد عصبی استفاده می شود و مصرف عصاره آن عملکرد ریه را بهبود می بخشد.

کمک به سم زدایی بدن

بررسی ها ارتباط بین عملکرد کبد و کیسه صفرا و استفاده از برگ عشقه را نشان می دهد و این به اندام ها کمک می کند تا عملکرد بهتری داشته باشند و سموم را از بدن به طور موثرتری آزاد کنند در نتیجه خون را تصفیه کرده و فشار روی این سیستم های حیاتی را کاهش می دهد.

کمک به مراقبت از پوست

قرن ها، افراد از برگ پیچک یا عشقه برای تسکین درد و عفونت زخم های سوزان روی پوست استفاده می کردند زیرا خواص ضد باکتریایی خاصی در برگ های آن وجود دارد که علاوه بر ماهیت محافظتی، ساپونین های موجود در برگ ها می تواند به تسکین ناراحتی و تحریک پسوریازیس، اگزما، آکنه و سایر بیماری های مرتبط با پوست کمک کند.

درمان زخم

عشقه برای درمان زخم ها مفید است. جهت درمان زخم ها برگ عشقه را به مقدار 15 گرم در یک لیتر آب دم کرده و از آن جهت شستشوی زخم ها استفاده می کنید.

برطرف کردن گرفتگی

برگ عشقه معمولاً برای از بین بردن احتقان و التهاب مجاری تنفسی استفاده می شود آنها به عنوان یک خلط آور عمل می کنند و می توانند خلط و مخاط در سیستم برونش را از بین ببرند همچنین با از بین بردن باکتری ها می توانند سلامت کلی را بهبود بخشیده و دوره نقاهت را کاهش دهند.

خاصیت ضد سرطانی

خواص زیاد برگ عشقه نشان دهنده فعالیت آنتی اکسیدانی قابل توجهی است که ممکن است توانایی بالقوه ای برای جلوگیری از گسترش یا توسعه سرطان داشته باشند. برگ عشقه با از بین بردن احتمالی رادیکال های آزاد و جلوگیری از جهش و آپوپتوز به محافظت از بدن در برابر طیف گسترده ای از بیماری های مزمن از جمله سرطان کمک می کند.

محرک جنسی

عشقه به دلیل وجود ساپونین های استروئیدی در آن به عنوان محرک جنسی استفاده می شود.

افزایش انرژی

عشقه سبب افزایش بازدهی فیزیکی یا فکری، پیشگیری از مرض یا بهبود مقاومت بدن در قبال فشار روحی می شود. برای این منظور1 تا 2 گرم ریشه تازه یا 0/6 تا 2 گرم ریشه خشک عشقه یا 200 تا 600 میلی گرم عصاره مایع آن را روزانه به مدت 15 تا 20 روز مصرف و سپس به مدت دو هفته مصرف آنرا قطع کنید. افراد مسن باید روزانه دو بار 0/5 گرم عشقه را به مدت سه ماه مصرف کرده و سپس مصرف آنرا متوقف کنند یا به مدت یک ماه روزانه دو بار 0/5 گرم عشقه مصرف و سپس دو ماه وقفه ایجاد نمایند.

خاصیت آنتی باکتریال

عشقه علاوه بر خواص ضد باکتریایی بالقوه‌، دارای خواص ضد کرم و ضد انگلی نیز می‌باشد که شاید آن را برای از بین بردن کرم‌های روده و همچنین شپش سر ایده‌آل کند. باعشقه می توانید روده های خود را پاکسازی کنید و همچنین می توانید عصاره یا جوشانده آن را به صورت موضعی روی موها بمالید تا از شر شپش های ناراحت کننده و خارش خلاص شوید!

نکته:برخی افراد گزارش کرده اند که تماس مستقیم با پوست باعث تحریک می شود بنابراین، اگر پوست حساسی دارید ابتدا آن را ملایم بشویید و واکنش آن را ببینید. مصرف خوراکی در بیشتر موارد بی خطر تلقی شده است با این حال، اگر باردار هستید از مصرف مکمل ها یا روغن عشقه خودداری کنید زیرا ترکیب قوی مواد شیمیایی می تواند مضر باشد پس باید قبل از ایجاد هرگونه تغییر عمده در رژیم سلامت خود با یک متخصص صحبت کنید.

بهبود کیفیت هوا

در بسیاری از مطالعات ثابت شده است عشقه یکی از بهترین گیاهان تصفیه کننده هوا است و می تواند بنزن، تولوئن، اکتان و تری کلرواتیلن را از بین ببرد. این گیاه برای بهبود سلامت تنفسی به ویژه برای افرادی که مبتلا به آلرژی و آسم هستند بسیار مفید است.

کمک در از بین بردن کپک ها

گیاه عشقه می تواند ذرات کپک را کاهش دهد. کپک ها لکه های سبز و سیاه رایجی هستند که در محیط های مرطوب به ویژه گوشه و لوله های زیرزمین خانه ها یافت می شوند و می توانند برای افرادی که از آلرژی به کپک رنج می برند بسیار خطرناک باشند.

مرطوب کردن هوای داخل خانه

گیاه عشقه بالاترین میزان تراوش را دارد که سطح رطوبت یک اتاق کوچک را به شدت افزایش می دهد همچنین مونوکسید کربن هوای داخل خانه را کاهش می دهد. می توانید گیاه پیچک را در یک گلدان آویزان پرورش دهید و کیفیت هوایی که تنفس می کنید را بهبود بخشید.

گیاه کم مراقبت

گیاه عشقه می تواند با هر نوع خاکی سازگار شود، این گیاه شرایط نور کم را به خوبی تحمل می کند پس می توانید آن را به شکل دلخواه برش دهید و در هر جایی که می خواهید، قرار دهید.

منبع شهد برای زنبورها

در پاییز گیاه پیچک یا عشقه در فضای باز گلهای زرد رنگ و سرشار از شهد تولید خواهد کرد. در زمانی که بیشتر گل‌های دیگر شکوفا نمی‌شوند عشقه منبع غذایی زنبورها و سایر حشرات مفید است.

پناهگاه طبیعت

همانطور که عشقه متراکم می شود، پناهگاهی امن برای بسیاری از پرندگان و گونه های جانوری ارائه می دهد و به آنها کمک می کند لانه کنند و به خواب زمستانی بروند همچنین یک گیاه عالی برای دعوت پرندگان به باغ خود برای ساختن لانه است.

ایمن برای سایر گیاهان و درختان

اعتقاد بر این است که پیچک یا گیاه عشقه می تواند در محیط بومی خود مهاجم باشد اما به راحتی می توانید با نگهداری منظم از این اتفاق جلوگیری کنید.

متعادل نگه داشتن خانه در تابستان و زمستان

اگر در یک منطقه گرم زندگی می کنید، رشد عشقه چشمگیر خواهد بود و به لطف پوشش متراکم و رشد سریع آن، می تواند در کمترین زمان دیوارها را بپوشاند. در آزمایشات مشخص شد که عشقه خانه ها را در تابستان ها 36 درصد خنک تر و در زمستان ها 15 درصد گرم تر نگه می دارد.این گیاه همچنین دیوارها را از آلودگی، یخ زدگی در امان نگه می دارد.

کمک به حفظ حریم خصوصی

از آنجایی که این گیاه رشد می کند و در کوتاه ترین زمان به شکل متراکم می رسد، می تواند یک جایگزین طبیعی عالی برای ایجاد حریم خصوصی باشد! آن را در نزدیکی محلی که می خواهید بپوشانید رشد دهید که از حریم خصوصی شما محافظت کند.

پنهان کردن دیوارها و حصارهای زشت

به سادگی می توانید عشقه انگلیسی را پرورش دهید و با دسته انبوه برگ های آن تمام دیوارهای زشت و حصار شکسته را در کمترین زمان ممکن بپوشانید.

دیگر خواص دارویی گیاه عشقه

درمان سیاه سرفه، التهاب نای، برونشیت های مزمن

درمان روماتیسم و نقرس

درمان ترشحات مهبلی

پایین آوردن فشار خون

افزایش میزان توانایی، قوت و شادابی

رفع مشکل عدم تمرکز

افزایش میزان مقاومت بدن

مبارزه با هر نوع فشار روحی

احتیاط و مضرات گیاه عشقه

عشقه می تواند سبب افزایش احساس نگرانی، افزایش ضربان قلب و مشکلات خواب شود.

افراد مبتلا به بیماری قلبی، دیابت و فشار خون پایین باید در مصرف عشقه احتیاط کنند.

از مصرف عشقه در صورت ابتلا به هر نوع بیماری جدی بپرهیزید.

در صورت بارداری و شیردهی از مصرف عشقه پرهیز کنید.

عشقه می تواند اثرات سولفات فنلزین 0ناردیل یا سایر داروهای ضد روانی یا داروهای فشارخون یا دیابت را افزایش دهد.

عشقه با استرویید تداخل پیدا می کند.

این گیاه دارای ماده سمی در ریشه و برگ است پس در استعمال موضعی نیز باید دقت کرد.

در صورت استفاده از دارو پبرای مصرف عشقه با پزشک معالج خود مشورت نمایید.

نحوه تکثیر و شرایط نگهداری گیاه عشقه

نگهداری مناسب از گیاه عشقه:

خاک مناسب گیاه عشقه

عشقه انواع مختلف خاکهای دارای زهکش خوب را تحمل میکند اما در خاکهای غنی و آلی سریعتر ریشه دوانی مینمایند. می توان از خاک برگ و پیت ماس و یا شن در ترکیب مخلوط بستر کاشت استفاده کرد.

دمای مناسب گیاه عشقه

پاپیتال دارای برگ سبز محیط سایه و پاپیتال که دارای برگ ابلق خواهان نور بیشتری بوده و آفتاب را ترجیح می دهند اما در کل برای این گیاه محیطی نیمه سایه یا سایه بر روی دیوارهای شمالی و شرقی مناسب است.

آبیاری گیاه عشقه

این گیاه معمولاً در طی فصول گرم هفته‌ای دو بار و در زمستان هفته‌ای یک بار به آبیاری نیاز دارد. درشرایط کم باران و درجه حرارت بالا مقاوم بوده اما در صورت آبیاری عمیق رشد گیاه بهتر و انبوه تر خواهد بود. خشکی زیاد گیاه باعث کندی رشد و آبیاری زیاد و سبب زردی برگها و ریزش آنها میگردد. در صورت آبیاری بیش از اندازه علاوه بر سیاه شدن برگ‌ها بیماری پوسیدگی ساقه نیز شیوع می‌یابد. با افزایش گرما در تابستان باید گیاه را روزانه غبار پاشی کرد و یا از روش زیرگلدانی حاوی سنگریزه و آب استفاده کرد. ته گلدان حاوی گیاه نباید با آب در تماس باشد.

کوددهی گیاه عشقه

کودها را در طی فصل رشد هر ماه یک مرتبه و مطابق دستورالعمل کارخانه سازنده کود باید استفاده کرد. برای افزایش رشد رویشی گیاه می‌توان از کودهای حاوی نیتروژن استفاده کرد.

تکثیر

از اواسط بهار تا اواخر تابستان پاپیتال را می توانید تکثیر کنید اما اگر گیاهی مقاوم تر می خواهید، این کار را در بهار انجام دهید. برای تکثیر عشقه قلمه های ساقه ای و یا انتهایی گیاه را با یک چاقوی تیز به طول 10تا 12 سانتیمترجدا کنید و در گلدانی با قطر دهانه 9 سانتیمتر، حاوی کمپوست بذر و قلمه بکارید. سپس خاک را آبیاری کرده و قلمه ها را با کیسه پلاستیکی بپوشانید، پس از یک ماه کیسه را بردارید گلدان را در نور غیر مستقیم و دمای محیط 18 تا 20 درجه سانتیگراد قرار دهید.

مشکلات رایج گیاه عشقه و درمان هر کدام

در صورتی که برگها حالت ابلق بودن را از دست داده اند، باید گیاه را به محل روشن تر منتقل نمایید و تغذیه مصنوعی را تا بهار آینده قطع کنید.

در صورت زرد شدن برگها و مشاهده تارهای عنکبوت زیر آنها کنه قرمز عامل آن است پس از سم کنه کش استفاده کنید.

در صورتی که ساقه ها بلند و منحرف شده باشند،گلدان را به محل گرم و با نور بیشتر منتقل کنید زیرا سرما و نور کم عامل آن است.

در صورت سیاه شدن تمام برگها آبیاری گیاه را کم کنید و بین دو ابیاری را تا خشک شدن خاکهای سطحی گلدان به تعویق بیاندازید.

در صورت بروز لکه های سیاه ابکی روی برگها، قارچ عامل آن است پس از سم قارچ کش استفاده نمایید.

در صورت از بین رفتن رنگ برگها در تابستان نور زیاد است، پس گیاه را به محل کم نور منتقل کنید.

در صورت ظاهر شدن لکه های نقره ای روی گیاه، ممکن است گیاه شما به حشره تریبس آلوده شده باشد پس هر دو هفته یک بار سمپاشی طبق دستور توصیه میشود.

در صورت خشک و چروکیده شدن برگها هوا گرم و خشک است و باید گلدان را به محل خنک و مرطوب منتقل نمایید.

در صورت بد شکل شدن و چسبیدن حشرات روی برگ ها از سمپاشی استفاده کنید.

در صورت ظاهر شدن لکه های رنگ پریده و قهوه ای روی برگ ها، آنها را با پنبه آغشته به محلول سم حشره کش نفوذی خیس کنید و هر دو هفته یکبار سمپاشی کنید.