یافتههای مطالعاتی حاکی از آن است که قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا با طیف وسیعی از اثرات بر سیستم تنفسی و قلبی عروقی و افزایش مرگ و میر همراه است. بسیاری از اجزای ذرات معلق و سنگین هوا تحریککننده و زمینهساز سرطان به خصوص سرطان ریه، بیماریهای مزمن مانند آلرژیهای دستگاه تنفسی، عفونتهای تنفسی و بیماریهای قلبی عروقی محسوب میشوند.
ویتامین E
یکی از این آنتیاکسیدانها ویتامین E است. عملکرد عمده ویتامین E نقش آنتی اکسیدانی آن است. این ویتامین نسبت به شرایط طبخ مقاومت بیشتری دارند روغنها (غنیترین) منبع این ویتامین اند که با پختن از بین نمیروند ولی با سرخ کردن تخریب میشوند. منابع آن روغن سویا، روغن آفتابگردان، جوانه گندم و سایر روغنهای گیاهی است بنابراین سعی شود در طبخ و فرآوری غذاها حتما از انواع روغنهای خوراکی گیاهی استفاده شود. ضمن معرفی روغن ماهی، روغن زیتون و انواع مغزها به عنوان منابع خوب این ویتامین ولی نباید بیش از نیاز مصرف شوند. زیرا در صورت مصرف بیش از حد نیاز با تولید انرژی میتوانند منجر به اضافه وزن یا چاقی میشوند.
ویتامین C
ویتامین C نیز یکی دیگر از آنتیاکسیدانهایی است که میتواند به سیستم ایمنی بدن کمک کند. عملکرد آن به دلیل وجود آنتی اکسیدان، افزایش مقاومت به عفونتها وافزایش جذب آهن است. این ویتامین در سبزی ها و میوهای تازه موجود است. نسبت به حرارت، نور و محیط قلیایی بسیار حساس است. مثلاً با افزودن جوش شیرین به غذا، ویتامین موجود در غذا غیر فعال میشود. بنابراین میوه و سبزیجات غنی از ویتامین C بخورید. پرتقال، لیمو ترش، نارنج، نارنگی، توت فرنگی، سیب، خربزه، طالبی، انار و سبزیجات سبز تیره همچون اسفناج و سبزی خوردن، انواع فلفل از جمله فلفل دلمهای، شلغم، لبو و پیاز را در روزهای آلودگی هوا مصرف کنید.
ویتامین A
بتاکاروتن نیز یکی از کاروتنوئیدهای مهم و پیش ساز ویتامین A است که در بدن تبدیل به ویتامین A میشود و شامل میوه و سبزیجات زرد و نارنجی است که باید زیاد استفاده کنید. مصرف بالای هویج، کدو حلوایی، گوجه فرنگی، زردآلو، آلو، طالبی، موز، انبه توصیه میشود. این میوهها و سبزیها دارای بتاکاروتن بالا (که در بدن تبدیل به ویتامین A میشود) هستند که به بدن کمک میکند تا اثرات مضر ناشی از ریزگردها کاهش یابد.
در عین حال برای عملکرد آنزیمهایی در بدن که بتواند با شرایط بد محیطی و آسیبرسان مقابله کند، دریافت سلنیم ضروری است که این ماده مغذی را میتوان از طریق منابع غذایی آن مانند ماهی، گوشت قرمز، غلات، حبوبات، تخم مرغ، مرغ و سیر با تنظیم یک برنامه غذایی سالم دریافت کرد.
منیزیم
منیزیم در هوای آلوده موجب کاهش جذب فلزات سنگین مانند کادمیوم شده و دفع سرب را بالا میبرد و از این طریق زمان تماس این ترکیبات زیانبار را در بدن به حداقل میرساند و بنابراین مصرف انواع سبزیها با رنگ سبز تیره که از این ماده مغذی غنی هستند، به همه افراد توصیه میشود. منابع غذایی خوب منیزیم عبارتند از انجیر، لیمو، گریپ فروت، ذرت زرد، بادام، گردو، پسته، مغزها، آجیل، سبزیجات برگی شکل مثل کلم، اسفناج، جعفری، کاهو، برگ چغندر، غلات سبوسدار و حبوبات مثل لوبیا و سویا و ... است.
همچنین مصرف جوانهها و آجیلهای گیاهی را در روزهای آلودگی هوا در اولویت قرار دهید. انواع جوانهها، مغزهای آجیلی و تخم آفتابگردان حاوی ویتامین E بالایی هستند که میتواند به کاهش التهاب در بدن و مقابله با اثرات مضر آلودگی هوا بر سلامت کمک کند.
امگا ۳
ماهی، گردو و خرفه بیشتر مصرف کنید. این مواد غذایی امگا ۳ خوبی دارند که میتواند در حفظ سلامت ریهها موثر باشند. باید توجه کرد که مصرف ماهیهای روغنی که سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ هستند، میتواند در کاهش تنگی نفس و اثرات زیانبار ترکیبات التهابآور مفید باشد. در عین حال توصیه میشود که از سرخ کردن ماهی اجتناب کنید و آن را در صورت امکان بخار پز، آب پز یا تنوری مصرف کنید. افزودن انواع چاشنیها (آب لیمو، آب نارنج، ..) به ماهی بخارپز و تنوری یا آب پز موجب بهبود طعم و مزه آن میشود.