پهنه سرزمینی ایران پهناور سرشار از مواهب و ثروت‌های خدادادی است که بخشی از آن‌ها همچون معادن، نفت و گاز، جنگل‌ها، دشت‌های وسیع حاصلخیز مشهود و بر همگان نمایان است و بخشی از این ثروت الهی همچون ذخائر ارزشمند ژنتیکی و زیستی و برخی از گونه‌های حیات وحش نمود و بازخورد فراوانی نزد مردمان این دیار ندارد.

 

 یکی از این گنجینه‌های ارزشمند که در سال‌های اخیر در معرض تاراج و یغمای سودجویان قرار گرفته، پرندگان شکاری به ویژه شاهین سانان است. شاهین، قوش، بحری، بالابان و ترمتای از جمله پرندگان شکاری هستند که به مرور و از هفته‌های آینده وارد دشت‌های وسیع و فراخ گلستان می‌شوند. جایگاه ارزشمند اکولوژیکی این گونه‌های در معرض خطر انقراض و فعالیت هزاران نفر از اهالی این استان در حوزه زنده گیری و قاچاق این پرندگان سبب شد تا به مقوله صید پرندگان شکاری بپردازیم.

 

دست‌آموز بودن و تعلیم پذیری این پرنده‌ها که ناشی از هوش سرشار و لایتناهی آن‌ها سرچشمه می‌گیرد سبب شده که از هزاران سال قبل بشر به فکر تربیت این پرندگان باشد و داشتن این پرندگان در برخی از کشور‌های آسیایی میانه نظیر مغولستان، قرقیزستان و کشور‌های عرب حاشیه خلیج فارس میاه فخر و افتخار باشد. استفاده از انواع شاهین‌ها در جشن‌ها و مراسم آیینی، مسابقات و سرگرمی و البته سو استفاده از این پرنده‌ها برای جاسوسی و حمل مواد مخدر در مسافت‌ها به نسبت کوتاه از جمله کاربرد‌هایی است که از شاهین، قوش، بحری، بالابان و ترمتای می‌شود.

 

تعداد اندک این پرنده‌ها و رقابت بین شیوخ عرب برای داشتن پرندگانی باهوش‌تر، زیباتر، قوی‌تر سبب شده تا این پرنده‌ها قیمت زیادی پیدا کنند. نزدیکی کشور‌های عربی و فراوانی نسبی شاهین سانان در ایران سبب شده تا بخشی از این پرندگان در ایران صید و به این کشور‌ها قاچاق شود که این فرآیند در برخی سال‌ها تشدید می‌شود به نوعی در یکی دو سال گذشته و با تلاش نیرو‌های امنیتی فقط از یک لنج صد‌ها پرنده شکاری کشف شد.

 

سودجویی برخی افراد از یکسو و گسترش بیکاری و فقر در بخش‌های شمالی استان گلستان که زیستگاه شش ماهه نخست پرندگان شکاری محسوب می‌شود از سوی دیگر سبب شده تا در سنوات اخیر گرایش به زنده گیری و قاچاق پرندگان شکاری در گلستان افزایش یافته، به طوری که این گونه‌های باارزش را در معرض خطر قرار داده است.

 

 

استان به ظاهر سرسبز و زیبای گلستان و به طور خاص شهر‌ها و روستا‌های واقع در نوار مرزی و ساحلی این استان همانند دیگر نقاط ایران درگیر مسائلی همچون بیکاری است، موضوعی که سبب شده تا زمینه و رغبت به حضور در عرصه شکار و قاچاق پرندگان شکاری روز به روز زیادتر شود.

 

علی بیانی رییس اداره حفاظت محیط زیست بندرترکمن در غرب استان گلستان گفت: پرندگان شکاری تعریف خاص و مشخصی دارند؛ پرندگان شکاری غذای خود را از طریق صید دیگر پرندگان، خزندگان و جوندگان و با استفاده از توانایی‌های خاص به دست می‌آورند و همواره در رأس هرم غذایی هستند.

 

وی گفت: شاهین، قوش، بحری، بالابان و ترمتای در هرم زیستی و اکولوژیکی جایگایه بس ارزشمند دارند و تاثیرات بسزایی در چرخه زیستی ایفا می‌کنند که از آن جمله می‌توان به نقش مبارزه گر بودن آن‌ها اشاره کرد. بیانی توضیح داد: این پرندگان به عنوان یک مبارزه گر بیولوژیک و زنده در دفع عوامل بیماری زا، آفات و امراض زراعی و گونه‌های مرتعی بوده و دارای اهمیت فوق العاده‌ای در چرخه زیستی هستند.

 

رییس اداره حفاظت محیط زیست بندرترکمن گفت: ویژگی‌های منحصر به فرد این پرنده‌ها مانند شکار با یک چنگال و یک پا سبب شده تا علاقه‌مندان به این پرندگان زیبا در سراسر جهان به ویژه اعراب پرشمار باشند. مبالغ زیادی برای خرید آن‌ها هزینه کنند.

 

بیانی گفت: طبق قانون هر شخصی که مبادرت به زنده‌گیری، شکار، خرید و فروش، حمل، نگهداری و صادرات پرندگان شکاری از قبیل شاهین، بحری، بالابان و دلیجه کند علاوه بر محکومیت به حداکثر مجازات حبس مقرر، به جزای نقدی از ۲۰۰ میلیون تومان محکوم خواهد شد.