روز گذشته یک کاربر خانم از «اسنپ بایک» درخواست سفر کرده و با اعلام ممنوعیت سفر برای خانم‌ها در سرویس «اسنپ بایک» از طرف راننده موتور مواجه شده است. در این جا چند سوال مطرح می‌شود؛ اول این که بر اساس کدام قانون زنان حق استفاده از موتورسیکلت را به عنوان مسافر برای تردد ندارند و دوم آن که این ممنوعیت از طرف چه کسی اعمال می‌شود؟ آیا پلتفرم‌هایی مثل اسنپ بایک چنین قوانینی را وضع می‌کنند یا حاکمیت کسب‌وکارها را تحت فشار قرار می‌دهد؟
به گزارش تجارت نیوز، با مرور قوانین راهنمایی و رانندگی به هیچ ممنوعیتی در این باره برنمی‌خوریم. پس آیا این حکومت است که ممنوعیت را بدون وجود بند قانونی اعمال می‌کند یا پلتفرم‌هایی مثل اسنپ بایک هستند که ممنوعیت‌ها را تعیین می‌کنند و به رانندگان خود اعلام می‌کنند که اجرا کنند یا به سلیقه خود راننده‌ها اجرا می‌شود؟
زنان در قانون
طبق تبصره ذیل ماده ۲۰ قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی «صدور گواهینامه رانندگی موتورسیکلت برای “مردان” برعهده نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران است»؛ تبصره‌ای که نشان می‌دهد تنها مانع قانونی صدور گواهینامه موتور برای زنان بر سر همین یک کلمه درج نشده در این جمله، یعنی “زنان” است.
به جز تبصره یادشده که عملا با در نظر گرفتن مردان راننده و بی‌توجه به زنان راننده، صدور گواهینامه موتور برای زنان را با محدودیت مواجه کرده است؛ در هیچ کجای آیین نامه‌های مربوط به این امر و حتی قوانین دیگر از جمله قانون اساسی، صدور گواهی نامه موتور برای زنان ممنوع نیست.
با وجود عدم ممنوعیت برای صدور گواهینامه رانندگی موتورسیکلت برای زنان، اما چنین گواهینامه ای صادر نمی‌شود. به نظر هم نمی‌رسد که مثلا اسنپ بایک راننده زن داشته باشد. یعنی فرصت حضور اجتماعی و فرصت درآمدزایی از زنان گرفته شده است.
شرط «مرد» بودن برای حقوق شهروندی در قانون نیست
براساس بند «الف» ماده ۲ آیین‌نامه صدور انواع گواهینامه‌های رانندگی، فقط “داشتن حداقل ۱۸ سال تمام”، “ارایه گواهی سلامت جسمی و روانی از مراجع صلاحیتدار پزشکی”، “ارایه گواهی طی دوره‌های آموزش نظری و عملی از آموزشگاه‌ها یا مراکز مجاز آموزش رانندگی” و “قبول شدن در آزمون‌های تئوری آیین‌نامه و مهارت عملی رانندگی با موتورسیکلت دویست سی‌سی” جزء شرایط صدور گواهینامه موتورسیکلت شناخته شده و شرط “مرد” بودن برای صدور گواهینامه موتور در هیچ کجای این آیین نامه ذکر نشده است.
ایجاد سرخوردگی‌های اجتماعی برای زنان در جامعه
مرور تمام این قوانین برای گواهینامه رانندگی موتورسیکلت است و هیچ ممنوعیتی برای سوارشدن زنان به‌عنوان راننده موتورسیکلت یا مسافر موتور وجود ندارد.
همچنین مرور سابقه اخبار مشابه با دوچرخه‌سواری زنان این نکته را می‌رساند که دیگر محدودیت‌ها از قوانین شرعی و اساسی هم پیشی می‌گیرند. همه این اعمال سلیقه‌ها در نهایت به محدودکردن بیشتر زنان در جامعه و احساس مضاعف سرخوردگی اجتماعی بر آنان در جامعه امروز است.