در جامعه پر سرعت ما، کم‌خوابی به یک اتفاق رایج تبدیل شده است که اثرات مخربی بر فرآیندهای شناختی مختلف مانند توجه، حافظه و کنترل هیجانی دارد.
 
تحقیقات جدید نشان داده است که هوش بالاتر می‌تواند به عنوان یک عامل محافظتی در برابر تأثیر منفی خواب ناکافی عمل کند.
 
برای روشن کردن این رابطه جذاب، مطالعه‌ای که در مجله تحقیقات خواب منتشر شد ،هدف بررسی این موضوع که آیا افراد دارای هوش بالاتر نسبت به اثرات محرومیت از خواب انعطاف‌پذیرتر هستند یا اینکه یافته‌های قبلی صرفاً نتیجه عملکرد شناختی برتر کلی بوده‌اند انجام شد.
 
این مطالعه شامل 182 فرد سالم بود که به طور رندوم در شرایط محرومیت از خواب یا وضعیت خواب طبیعی قرار داده شدند. شرکت‌کنندگان از جنبه تکالیف شناختی مختلف از جمله توانایی حسابی، حافظه کلمه‌ای اپیزودیک، حافظه کاری فضایی و توجه ساده مورد ارزیابی قرار گرفتند.
 
برای سنجش هوش سیال، محققان از تست ریون استفاده کردند، یک ارزیابی غیرکلامی چندگزینه‌ای که در آن شرکت‌کنندگان با شناسایی عنصر گمشده از میان مجموعه‌ای از گزینه‌ها، الگوها را تکمیل کردند، و در نهایت یک الگوی بزرگ‌تر را تکمیل کردند.
 
همانطور که انتظار می‌رفت، محققان دریافتند که هوش سیال، که به توانایی حل مسائل و تفکر منطقی ارجاع دارد، با عملکرد بهتر در کارهایی که شامل دقت حساب، سرعت و به خاطر سپردن حرف‌ها است، مرتبط است.

 
اما پژوهشگران یک یافته جالب را نیز مشاهده کردند. برخلاف انتظارات، افرادی که هوش سیال بالاتری داشتند پس از تجربه کم‌خوابی در مقایسه با افرادی که خواب شبانه معمولی داشتند، در آزمون محاسباتی و همچنین در آزمون‌های حافظه اپیزودیک و حافظه کاری فضایی اشتباهات بیشتری مرتکب شدند. با این حال، بین گروه‌ها از نظر زمان واکنش و بی‌خوابی ذهنی تفاوت معناداری وجود نداشت.
 
این مطالعه شواهدی را ارائه می دهد که هوش سیال بالاتر محافظتی در برابر اثرات منفی شناختی محرومیت از خواب فراهم نمی‌آورد. این یافته‌ها غیرمنتظره هستند زیرا هوش به محافظت در برابر انواع دیگر استرس، مانند استرس بین‌فردی، مرتبط شناخته شده است.
 
این پژوهشگران اینگونه استدلال کرده‌اند که عملکردهای شناختی مرتبه بالاتر، که شامل تفکر پیچیده و حل مسئله هستند، تنها زمانی با هوش ارتباط مثبت دارند که شرایط خواب مطلوب باشد. با این حال، این عملکردها در برابر محرومیت از خواب آسیب‌پذیرتر می‌شوند.
 
توجه به این نکته مهم است که این مطالعه خاص بر روی محرومیت کامل از خواب فقط برای یک شب متمرکز بود، و بنابراین، این احتمال که هوش ممکن است به عنوان یک سپر در برابر محرومیت از خواب شدید عمل کند را نمی‌توان رد کرد.