ظروف برنجی دارای بدنه ای از جنس آلیاژ برنج (ترکیبی از مس و روی) هستند و استفاده از آنها در طب سنتی به شدت توصیه می شود. در گذشته از ظروف برنجی مانند:قاشق، قوری، کتری و سماور استفاده می کردند اما امروزه از این ظروف به عنوان ظروف دکوری و زینتی استفاده می کنند.
ظروف برنجی در مدت زمان کوتاهی به دلیل جذب کردن چربی و خاک، تیره و کدر می شوند و تغییر رنگ می دهند پس باید از ظرف برنجی مراقبت کنید تا تیره نشود و خراش نیفتد و روش های تمیز کردن این ظروف را از این بخش بیاموزید.
روش های تمیز کردن ظروف برنجی
قبل از بررسی روش های تمیز کردن ظروف برنجی با انواع ظروف برنجی و تشخیص نوع اصلی و فرعی این ظروف به صورت مختصر آشنا شوید.
ظروف برنجی عمدتا به دو گروه اصلی تقسیم می شوند:
ظروف برنجی اصل:
این نوع ظروف بدنه ای تماما از جنس آلیاژ برنج دارند و پخت غذا در آنها سبب جذب روی می شود.
ظروف دارای روکش برنجی:
ظروف دارای روکش برنجی دارای بدنه ای از جنس سایر فلزات است که روی آنها لعابی از آلیاژ برنج کشیده شده است.
تشخیص ظروف برنج:
آهنربا را به بدنه آنها نزدیک کنید، اگر آهنربا جذب ظرف نشود پس واقعا ظرفتان برنجی است.
با یک چاقو خراش کوچکی را روی ظرفتان ایجاد کنید. اگر رنگ قسمت خراشیده شده زرد روشن باشد ظرفتان برنجی است.
قبل از تمیز کردن ظروف برنجی نکات زیر را در نظر بگیرید:
از هر روشی برای تمیز کردن ظرف های با روکش برنج استفاده نکنید زیرا برخی از روش ها باعث از بین رفتن روکش برنجی ظرفتان می شود.
رنگ بعضی از ظروف برنجی روشن نیست پس تمیز کردن آن بی فایده است و ممکن است از ارزش آن بکاهد.
تمیز کردن نادرست سبب از بین رفتن روکش ظرف های برنجی می شود و از ارزش آن می کاهد.
برای جلوگیری از اکسیداسیون از روکش لاکی به عنوان یک لایه محافظ در ظروف مسی مدرن استفاده می شود اما ظروف قدیمی و عتیقه، فاقد این پوشش هستند.
برنج لاکی معمولا دارای یک سایه زرد است و به صورت یک لایه روشن در کل سطح ظرف مشاهده می شود.
تمیز کردن ظروف برنجی
برای تمیز کردن ظروف برنجی از روش های زیر کمک بگیرید:
استفاده از لیمو و نمک
برای تمیز کردن ظروف برنج اصل یک لیمو ترش را نصف کنید و مقداری نمک روی برش لیمو بپاشید و لیمو نمکی را روی ظرف برنجی بکشید.
نمک و آب لیمو سبب از بین رفتن جرم های روی ظرف برنجی می شود. برای ظرف های بزرگ از دو نیمه لیمو ترش یا به مقدار کافی لیمو ترش نمک پاشیده شده استفاده کنید.
سپس نمک و لیمو روی ظرف برنجی را با یک پارچه نرم و خشک تمیز کنید و در صورت نیاز ظرف برنجی را بشویید و به خوبی خشک کنید.
استفاده از خمیر جوش شیرین
با مقداری نمک و جوش شیرین و آب لیمو، خمیری طبیعی درست کنید و این خمیر را با یک دستمال مناسب یا برس نرم روی ظرف برنجی بکشید و حداقل به مدت 30 دقیقه صبر کنید تا خمیر روی ظرف برنجی بماند. بعد از گذشت زمان کافی، ظرف برنجی را با آب به خوبی بشویید و سپس ظرف را در جای مناسب قرار دهید تا کاملا خشک شود.
استفاده از کرم تارتار با آب لیمو
مقداری کرم تارتار و آب لیمو تازه را درون یک کاسه ریخته و مخلوط کنید تا حالت خمیری شود. سپس این خمیر به مدت 30 دقیقه روی ظرف برنجی بگذارید سپس ظرف را بشویید.
استفاده از آرد و سرکه سفید
یکی از بهترین روش های پیشنهادی این بخش از نمناک استفاده از آرد و سرکه سفید است؛ درون یک ظرف آرد و نمک و مقدار کافی سرکه سفید بریزید تا خمیری شود، سپس این خمیر را یک ساعت روی ظرف برنجی بگذارید تا ظرف برنجی تمیز شود. در آخر خمیر را از روی تمامی قسمت های ظرف برنجی به خوبی پاک کنید و ظرف را کاملا خشک نمایید.
استفاده از مایع ظرفشویی
ظرف برنجی را درون یک ظرف بزرگ دارای مخلوط آب گرم و 1 قاشق غذاخوری مایع ظرفشویی بگذارید، 10 دقیقه صبر کنید تا خیس بخورد. سپس ظرف برنجی را بشویید و کامل خشک کنید. می توانید درون یک اسپری پلاستیکی مقدار آب و چند قطره مایع ظرفشویی بریزید و روی ظرف اسپری کنید و سپس ظرف را شسته و خشک کنید.
استفاده از رب گوجه فرنگی یا سس کچاپ
از رب گوجه فرنگی یا سس کچاپ برای تمیز کردن ظرف برنجی استفاده نمایید. بدین صورت که مخلوط رب گوجه فرنگی رقیق شده با آب را روی ظرف برنجی مالیده و سپس 1 ساعت صبر کنید و با آب ظرف برنجی را شستشو دهید و با یک دستمال مناسب خشک کنید.
استفاده از ماست
برای از بین رفتن لکه ظروف برنجی، با ماست سطح ظرف را بپوشانید و اجازه دهید تا خشک شود. سپس آن را با آب بشویید و خشک کنید.
اسید لاکتیک موجود در ماست باعث از بین رفتن لکه ظروف برنجی می شود.
تمیز کردن ظروف برنجی لاکی
با یک دستمال نرم گرد و خاک و چربی ظروف برنجی لاکی را تمیز کنید.
سپس سطوح ظرفتان را با یک پارچه پنبه ای آغشته به مخلوطی از مواد شوینده مایع و آب تمیز کنید.
می توانید برای برق انداختن ظروف برنجی با روکش لاکی از محلول آب و صابون کمک بگیرید.
تمامی مواد شوینده را از روی سطح ظرف با آب و یک پارچه تمیز پاک کرده و ظرفتان را خشک کنید.
برای حذف روکش لاکی ظرف از آب داغ استفاده نمایید یا ظرفتان را درون یک قابلمه پر از آب قرار دهید تا برای چند دقیقه بجوشد زیرا آب داغ روکش لاکی ظرفتان را نرم می کند.
سپس ظرف را خارج کرده و اجازه دهید تا سرد شود. اینگونه روکش لاکی به راحتی از سطح ظرف جدا می شود.
برای حذف لایه لاکی در محوطه باز و یا دارای تهویه مناسب و با استفاده از دستکش، ظرف برنجی را روی یک روزنامه قرار داده و تمامی سطوح ظرفتان، را پاک کننده جلا بمالید و اجازه دهید 1 الی 2 دقیقه بماند، سپس با یک پارچه نرم ظرف را تمیز کنید.
برای جلا دادن ظرف برنجی باید تمامی لکه های روی ظرف، تمیز شده باشد. با جلادهنده های صنعتی یا یک لیمو ظرفتان را جلا دهید.
برای تمیزکردن گوشه ظرف از یک مسواک نرم استفاده کنید.
سرکه و آمونیاک برای تمیز کردن ظروف برنجی عتیقه بسیار کاربرد دارد.
برای اینکه ظرفتان درخشندگی اولیه خود را از دست ندهد، به طور مداوم ظرف را با یک پارچه نرم تمیز کنید.
ظروف برنجی را پس از شست و شو با یک پارچه نرم و به آرامی آن را خشک کنید.
نکته: برای جلوگیری از خراشیده شدن و جرم گرفتن ظرف های برنجی بعد از تمیز کردن ظرف برنجی، با یک دستمال نرم آغشته به روغن معدنی یا روغن بزرک ظرف های برنجی را تمیز کنید.