روغن زیتون به لطف ترکیبات و مواد مغذی فراوانی که در آن وجود دارد از دیرباز به عنوان یکی از مفید ترین روغن های گیاهی برای سلامتی شناخته شده است.

چهار نوع روغن زیتون داریم که یکی از آنها روغن زیتون «فوق بکر» با عطر و طعم میوه زیتون و جزو ماندگارترین روغن هاست، گروه دوم روغن زیتون «بکر خوب» است که همچنان تا حد زیادی خواص و مواد مغذی میوه را حفظ کرده، روغن «بکر معمولی» نیز در ایران به روغن بودار معروف است، اما در مقابل این سه گروه، روغن زیتون تصفیه شده که روغن بی بو نام دارد، برخی از ترکیبات موثر زیتون را از دست داده و کیفیت آن تحت تاثیر فرآیندهای شیمیایی به مراتب پایین تر از روغن های بکر است.

راههای تشخیص روغن زیتون اصل و تقلبی

متاسفانه برخی از متقلبان روغن زیتون را با روغن های نباتی دیگر مثل روغن سویا یا کلزا ترکیب می کنند، لذا بیماران و افراد سالمی که به امید بهره مندی از ویژگی های ممتاز روغن زیتون اقدام به تهیه آن می کنند باید هنگام استفاده بوی آن را احساس کنند یا به طور جزیی بوی سبزی یا سیب را استشمام کنند، البته باید در نظر بگیریم که منجمد شدن روغن زیتون در مکان های خنک و فصول سرد سال فرآیندی طبیعی است، ولی در دمای معمولی به حالت اولیه خود بر می گردد.

 حرارت، اکسیژن و نور ارزش غذایی روغن ها را پایین می آورد، از این رو بهتر است روغن زیتون در یخچال، دور از حرارت گاز و ظرف دربسته نگهداری شود، در واقع در شرایط مطلوب روغن زیتون حدودا شش ماه تا یک سال ماندگاری دارد، البته بهتر است روغنی بخریم که در قسمت قفسه عقب فروشگاه قرار دارد، چراکه نور شدید باعث فساد آن می شود.روغن زیتون از چربی غیر اشباع یک زنجیره ای تشکیل شده و خطر بروز بیماری های قلبی- عروقی را از طریق کاهش سطح LDL و افزایش سطح HDL پایین می آورد.

روغن زیتون اصل را چگونه بشناسیم؟

اگرچه تشخیص روغن زیتون اصل کار چندان ساده ای نیست اما توجه به برخی نکات ظریف به ما کمک خواهد کرد تا احتمال خرید روغن زیتون تقلبی را تا حد زیادی کاهش دهیم. طعم و بوی روغن زیتون از مهم ترین مواردی است که باید به آن توجه شود:

1. بوی روغن زیتون اصل

بوی روغن زیتون فرابکر، قوی و شبیه عطر زیتون و سبزی است. از خرید روغن زیتون با طعم و بوی ماندگی، کپک زده، ترشیده و فلزی خودداری کنید.

بهترین راه تشخیص بوی روغن زیتون این است که اندکی از آن (1 یا 2 قاشق غذاخوری) را داخل لیوانی ریخته و درب آن را بپوشانید. سپس لیوان را کمی بچرخانید و برای 1 تا 2 دقیقه گرم کنید. بینی خود را به لیوان نزدیک کرده و آن را ببویید، روغن زیتون اصل ممکن است بوی چمن تازه چیده شده، دارچین، میوه های گرمسیری، میوه زیتون سبز یا رسیده داشته باشد.

2. طعم و مزه روغن زیتون اصل

روغن زیتون اصل معمولا تلخ و تند است.

برای تشخیص طعم روغن زیتون مقداری از روغن را بچشید، هنگامی که روغن داخل دهان است از طریق دهان نفس کشیده و عمل بازدم را از طریق بینی انجام دهید، سپس مقداری از روغن را قورت دهید. اگر روغن زیتون، اصل باشد احساس تندی در گلو احساس خواهید کرد، این تندی ممکن است خیلی خفیف بوده یا آنقدر شدید باشد که دچار سرفه شوید.

طعم روغن زیتون اصل تا حدودی تلخ است که به میزان نارس بودن زیتون ها بستگی دارد، اگر روغن زیتون بسیار تلخ باشد از زیتون های نارس به دست آمده است. هرچه زیتون ها موقع برداشت بیشتر رسیده باشند تلخی روغن زیتون نیز کمتر خواهد بود.

نکته: اگر مقدار روغن زیتونی که تست می کنید خیلی کم باشد طعم آن را تنها روی نوک زبان احساس خواهید کرد، در حالی که برای تشخیص درست لازم است مزه را در کل دهان و زبان متوجه شوید.

سایر نکاتی که هنگام خرید روغن زیتون باید به آن ها توجه داشته باشید عبارتند از:

روغن زیتون با قرار گرفتن در معرض نور و گرما عطر و طعم خود را از دست می دهد به همین دلیل روغن زیتون اصل معمولا در بطری شیشه ای تیره رنگ نگهداری می شود، توصیه می شود از خرید روغن زیتون در ظروف روشن و مخصوصا پلاستیکی اجتناب کنید.

از خرید روغن زیتون های ارزان خودداری کنید زیرا هزینه تولید روغن زیتون فرابکر اصل گران است و با قیمت پایین به فروش نمی رسد، اگرچه قیمت بالای روغن زیتون نیز اصل بودن آن را تضمین نمی کند.

روغن های زیتون خالص و تصفیه شده که به عنوان “روغن زیتون” یا “روغن زیتون خالص” فروخته می شوند کیفیت پایینی داشته و طعم کمتری نسبت به روغن زیتون اصل ویرجین دارند.

روغن زیتونی انتخاب کنید که کلمه “روغن زیتون فرابکر” یا “اکسترا ویرجین” روی آن درج شده باشد در این صورت احتمال بیشتری دارد که روغن زیتون اصل خریداری کرده باشید.

روغن زیتون کهنه خریداری نکنید و قبل از خرید به تاریخ برداشت توجه داشته باشید، در صورتی که تاریخ برداشت برای همان سال باشد روغن زیتون بسیار تازه است، اگرچه انتخاب روغن زیتون با تاریخ برداشت یک سال قبل نیز خرید خوبی خواهد بود. از خرید و مصرف روغن زیتون تاریخ گذشته خودداری کنید.

در صورتی که تاریخ برداشت روی بطری روغن زیتون درج نشده به تاریخ بسته بندی آن توجه کنید. اگر روغن زیتون به درستی در کارخانه بسته بندی شده باشد بین 18 ماه تا دو سال بعد از تاریخ بسته بندی می توان با خیال راحت از آن استفاده کرد.

طبق یک گفته قدیمی، هرچه رنگ روغن زیتون سبزتر باشد کیفیت بهتری دارد. اگرجه رنگ روغن زیتون با توجه به نوع زیتون و سایر شرایط آماده سازی متفاوت خواهد بود اما روغن زیتون اصل و خوب معمولا در طیف رنگی بین سبز تا طلایی است.

3. آیا روغن زیتون اصل در یخچال سفت می شود؟

2 تا 4 قاشق غذاخوری روغن زیتون را داخل بطری شیشه ای تمیز بریزید، درب آن را محکم ببندید و بطری را به مدت 24 ساعت داخل یخچال قرار دهید.

اگر بعد از این مدت روغن زیتون، منجمد و از حالت مایع به جامد تبدیل شود روغن تک غیر اشباع و طبیعی است اما اگر روغن به حالت مایع باقی بماند روغن غیر اشباع بوده و روغن زیتون اصل نیست.