راه های جلوگیری از مسمومیت غذایی در سفر

 به نقل از روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، مطمئن‌ترین راه برای حفظ سلامت در سفر، این است که غذای ساده‌ای در منزل تهیه کنید و در یک ظرف خنک با خود حمل کنید. غذایی که برای بین راه تهیه می‌کنید، نباید آبکی باشد؛ چراکه غذاهای آبکی مثل انواع خورش‌ها، سریع‌تر فاسد می‌شوند و میکروب‌ها و باکتری‌ها در فضای مایع، محیط مناسب‌تری برای رشد و تکتیر دارند. بنابراین غذاهای خشک مثل انواع کوکوها شامل کوکوی سبزی، سیب‌زمینی، کتلت، شامی، انواع دلمه‌ها، انواع پلوها شامل عدس پلو، لوبیا پلو همراه با گوجه فرنگی، کاهو و خیار تازه و لیمو ترش که خوب شسته شده‌اند غذاهای مناسبی برای سفرند.

غذایی را که برای سفر آماده می‌کنید، در طول راه کاملا خنک نگه دارید. غذاهایی مثل سالاد الویه، کالباس و سوسیس که سریع‌تر فاسد می‌شوند، برای سفر مناسب نیستند.

اگر  مایلید صبحانه را در طول راه میل کنید، می‌توانید از منزل پنیر، گوجه فرنگی، خیار یا تخم مرغ آب پز سفت یا کمی مربا یا عسل به همراه یک فلاسک آب جوش برای چای با خودتان بردارید. باید توجه کرد که پنیر، سرشیر و خامه محلی معمولا از شیر پاستوریزه نشده، تهیه می‌شوند و مصرف آن‌ها خطر ابتلا به بیماری تب مالت را به همراه دارد یا ممکن است به دلیل کهنگی، خطر مسمومیت، اسهال و استفراغ را به دنبال داشته باشند. از شیر محلی هم به این دلیل که پاستوریزه نشده است، استفاده نکنید. مگر اینکه آن را به مدت ۱۰ دقیقه درحال هم زدن بجوشانید.

اگر مایل هستید که در رستوران‌های بین راه غذا بخورید به چند نکته توجه کنید:

– به‌جای سالاد که احتمال آلودگی آن زیاد است، ماست بخورید. انواع آلودگی‌های انگلی و میکروبی با مصرف سبزی‌ها و سالاد آلوده به بدن منتقل می‌شوند. یک راه ساده و مطمئن این است که از منزل با خود گوجه فرنگی، خیار و لیمو ترش شسته شده همراه داشته باشید و در رستوران در کنار غذایی که سفارش می‌دهید، از گوجه فرنگی و خیار خرد شده که همراه خود دارید استفاده کنید.

– مصرف سس مایونز و سایر سس‌های چرب از نظر تغذیه‌ای به طور کلی توصیه نمی‌شوند. مخصوصا در طول سفر از مصرف سس مایونز یا سس‌های خامه‌ای جدا خودداری کنید. می‌توانید با مخلوط ماست، آبلیمو، کمی نمک و فلفل و در صورت امکان کمی روغن زیتون یک سس سالم برای سالاد تهیه کنید.

– غذاهایی را در رستوران سفارش دهید که سس، ادویه و چاشنی زیادی نداشته باشند. گاهی ممکن است در رستوران‌ها به غذاهای کهنه و مانده مقدار زیادی سس و چاشنی اضافه کنند که تغییر رنگ و طعم نامطبوع ناشی از فساد غذا مشخص نشود.

– اگر کباب برگ یا جوجه کباب سفارش می‌دهید، تاکید کنید که کاملا پخته شود تا درصورت وجود آلودگی اولیه، در اثر حرارت کافی از بین برود. کباب کوبیده و همبرگر یا هرغذای دیگری که در رستوران با گوشت چرخ کرده تهیه می‌شود، معمولا حاوی مقدار زیادی چربی هستند و به همین دلیل، احتمال فسادپذیری آن‌ها زیاد است. ضمن اینکه این نوع غذاها معمولا آنقدر حرارت نمی‌بینند که به اصطلاح مغز پخت شوند. بنابراین احتمال آلودگی میکروبی و انگلی با خوردن این غذاها که خوب پخته نشده‌اند، زیاد است.

– در رستوران حتما همراه با غذایی که میل می‌کنید، از ماست (کم چرب و پاستوریزه)، لیمو ترش یا آبلیمو استفاده کنید. با مصرف این‌ها دستگاه گوارش اسیدی می‌شود و در نتیجه، از رشد و تکثیر میکروب‌ها در دستگاه گوارش و در نتیجه مسمومیت غذایی جلوگیری می‌شود.

– به‌جای نوشابه‌های گازدار، همراه با غذا دوغ کم نمک و بدون گاز سفارش دهید. نوشابه‌های گازدار حاوی مقدار زیادی قند هستند. یک قوطی ۳۰۰ میلی‌لیتری نوشابه درحدود ۲۸ گرم (تقریبا دوقاشق غذاخوری پر) شکر دارد و مقدار زیادی کالری  وارد بدن می‌کند که نتیجه‌اش اضافه وزن و چاقی است. ممکن است بگویید از نوشابه‌های بدون قند یا رژیمی استفاده می‌کنیم، ولی باید بدانید که حتی نوشابه‌های بدون قند هم حاوی مقادیر زیادی فسفات هستند که از جذب کلسیم غذا که برای استحکام استخوان‌ها ضروری است، جلوگیری می‌کند و نتیجه‌اش در دراز مدت پوکی استخوان خواهد بود.

– مصرف انواع دسرهای خامه‌ای درطول سفر توصیه نمی‌شود. زیرا ممکن است با شیر و خامه پاستوریزه نشده، تهیه شده باشد یا اینکه به علت کهنگی، فاسد شده باشند. اگر مایل به مصرف بستنی هستید، حتما از نوع پاستوریزه شده و کم چرب آن استفاده کنید.

– از خرید و مصرف نوشیدنی‌های محلی مثل آب زرشک، آب آلبالو و… همچنین لواشک، تمبرهندی، آلوچه و… درصورتی که بسته‌بندی نشده و کد بهداشتی و پروانه ساخت از وزارت بهداشت ندارند، خودداری کنید. انواع آلودگی‌های انگلی با خوردن این نوع موادغذایی غیربهداشتی ممکن است به بدن منتقل شود.

– درطول راه به عنوان تنقلات، مقداری آجیل مثل نخودچی، کشمش، خرما، انجیر خشک، گردو، بادام، پسته و فندق کم نمک یا تخمه‌های کم نمک به همراه داشته باشید. این تنقلات بسیار سالم‌تر و کم ضررتر از چیپس، پفک و نوشابه‌های گازدار هستند. از خرید و مصرف چیپس‌هایی که به صورت فله عرضه می‌شوند، خودداری کنید. این نوع چیپس‌ها معمولا حاوی مقدار زیادی نمک و روغن است و ممکن است روغن مورد استفاده در تهیه  آن‌ها کیفیت مطلوبی نداشته باشد. به این دلیل مصرف آن‌ها حتی می‌تواند سرطان‌زا باشد.

-در مورد مضرات پفک نیز بسیار شنیده‌اید. به‌خصوص در تغذیه کودکان، پفک جایگاهی ندارد. نمک بالای پفک، ذائقه کودک را به غذاهای شور عاددت می‌دهد و معمولا تمایل به خوردن غذاهای شور زمینه را برای ابتلا به فشار خون و بیماری‌های قلبی عروقی در بزرگسالی فراهم می‌کند. معمولا با خوردن پفک، فرزند شما دچار سیری کاذب می شود و از خوردن غذای اصلی خودداری می‌کند که نتیجه‌اش اختلال در رشد و بروز کمبود انواع ریزمغذی‌ها مثل کمبود آهن ، کمبود روی، کمبود ویتامین آ و سایر ویتامین‌هاست. مواد افزودنی و نگهدارنده‌هایی که به انواع تنقلات صنعتی اضافه می‌شود، زمینه آلرژی را در افراد مستعد تشدید می‌کند.

در عین حال بسیاری از افراد مایلند در طول مسیر، بساط پختن کباب و جوجه کباب برپا کنند که غذای سالم، مطبوع و با کیفیتی خورده باشند. در این مورد نیز به نکات زیر توجه داشته باشید:

– گوشت ومرغ را از منزل و در ظرف یخ گذاشته و دقت کنید در طول راه و قبل از کباب کردن، کاملا سرد نگهداری شود.

– از گوشت‌هایی که در هوای آزاد آویزان شده و به فروش می‌رسند، استفاده نکنید. انواع میکروب‌ها و تخم انگل‌ها با مصرف این گوشت‌ها که ممکن است خوب هم پخته نشوند، به بدن منتقل می‌شود.

– درموقع تهیه کباب و جوجه کباب، مواظب باشید که تمام قسمت‌های آن و به خصوص داخل آن کاملا حرارت دیده و به خوبی پخته شود تا در صورت وجود آلودگی احتمالی، با پختن از بین برود. کبابی که خوب پخته شده باشد،  قهوه‌ای رنگ است و اگر قسمت داخل کباب هنوز قرمز رنگ است، به این معنی است که پخته نشده و آلودگی احتمالی آن از بین نرفته است که نتیجه‌اش مسمومیت غذایی همراه با اسهال، استفراغ، دل درد و دل پیچه خواهد بود.

همچنین برای جلوگیری از کم آبی و یبوست مقادیر مناسبی آب (ترجیحا آب معدنی) همراه داشته باشید. به همراه داشتن میوه‌ها و سبزی‌هایی مانند هویج، گوجه فرنگی، خیار، کاهو درطول مسافرت  به تامین آب، املاح و ویتامین‌های مورد نیاز بدن کمک می‌کند. قبل از سفر، در خانه این موادغذایی را خوب بشویید و در ظرف‌های مناسب در بسته با خودتان ببرید.

در عین حال بنابر اعلام دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، بچه ها علاقه زیادی به خوردن کالباس و سوسیس دارند و به این دلیل، خانواده‌ها در طول سفر برای اینکه هم غذای مورد علاقه فرزندان را فراهم کرده باشند و هم وقت زیادی صرف تهیه غذا نکنند، کالباس و گوجه فرنگی و خیار شور را به عنوان غذای بین راه انتخاب می‌کنند. در حالی که باید بدانیم که احتمال فسادپذیری کالباس زیاد است و بنابر این برای سفر اصولا توصیه نمی‌شود.