بیماری گریوز، چیست؟/علائم و دلایل ابتلا به این بیماری خودایمنی

بیماری گریوز یکی از دلایل شایع پرکاری تیروئید است. اگر در آزمایش شما پرکاری تیروئید تشخیص داده شده است و پزشک احتمال ابتلا به گریوز را داده است یا در خانواده خود سابقه ابتلا به این بیماری را دارید، در این مطلب همراه ما باشید. در ادامه توضیح می‌دهیم، بیماری گریوز تیروئید چیست؟ چه علائمی ایجاد می‌کند؟ به چه علت تیروئید دچار این اختلال می‌شود؟ چگونه می‌توان آن را تشخیص داد؟ آیا قابل‌درمان است؟ چه عوارضی در کدام قسمت‌های بدن ایجاد می‌کند؟ برای رفع عوارض آن باید چه سبک زندگی را دنبال کرد؟

درصورتی‌که علائم مشکوکی مربوط به این بیماری دارید یا غده تیروئید شما هورمون زیادی تولید می‌کند، باید به دکتر غدد مراجعه کنید.

گریوز یکی از انواع بیماری های غده تیروئید است. بیماری گریوز نوعی اختلال خود ایمنی است. در این اختلال سیستم ایمنی بدن به تیروئید حمله کرده و باعث افزایش ترشح هورمون‌های تیروئید می‌شود. یکی از دلایل شایع پرکاری تیروئید همین بیماری است. ازآنجایی‌که هورمون‌های تیروئید روی متابولیسم تاثیر می‌گذارند، اختلال در عملکرد آنها باعث بروز علائم و عوارض در قسمت‌های مختلف بدن می‌شود.

این بیماری می‌تواند هر شخصی را تحت تاثیر قرار دهد. اما در میان زنان و جوانان زیر ۴۰ سال بیشتر دیده می‌شود. شایع‌ترین علت پرکاری تیروئید، بیماری گریوز است در واقع در ۶۰ تا ۸۰٪ موارد علت پرکاری تیروئید این بیماری است. اولین‌بار یک پزشک ایرلندی به نام رابرت گریوز در دهه ۱۸۰۰ این بیماری را تشخیص داد. به همین دلیل به این اسم نام‌گذاری شده است.

بیماری گریوز به دلیل حمله سیستم ایمنی بدن به غده تیروئید ایجاد شده و باعث افزایش ترشح هورمون‌های تیروئید می‌شود. این بیماری در میان زنان و جوانان زیر ۴۰ سال بیشتر شایع است.

علائم بیماری گریوز

از آنجایی که هورمون‌های تیروئید روی قسمت‌های مختلف بدن تاثیر گذاشته و در سیستم متابولیسم نقش دارند، اختلال در عملکرد آنها طیف گسترده‌ای از علائم را ایجاد می‌کند. رایج‌ترین علائم گریوز شامل موارد زیر است:

اضطراب و تحریک‌پذیری

کاهش وزن با وجود افزایش اشتها

ضربان قلب سریع و نامنظم

مشکلات خواب

خستگی

لرزش دست‌ها و ضعف عضلانی

عرق کردن یا مشکل در تحمل گرما

حرکات مکرر روده

بزرگ‌شدن غده تیروئید (گواتر)

تغییر در چرخه‌های قاعدگی

اختلال نعوظ یا کاهش میل جنسی

برآمدگی چشم

ضخیم و قرمز شدن ساق پا یا بالای پا.

بیماری گریوز شایع‌ترین دلیل پرکاری تیروئید است و علائمی مانند کاهش وزن، ضربان قلب نامنظم، خستگی، لرزش دست‌ها، تعریق زیاد، گواتر، برآمدگی چشم و مشکلات خواب ایجاد می‌کند.

علائم مشابه بیماری گریوز چشمی

حدود ۳۰٪ از بیماران مبتلا به گریوز دچار علائم گریوز چشمی یا تیروئید چشمی یا افتالموپاتی گریوز می‌شوند. در این عارضه التهاب و تاثیرات سیستم ایمنی روی چشم و عضلات اطراف آن دیده می‌شود. از علائم آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

چشم برآمده

احساس وجود شن در چشم

فشار یا درد چشم

پف پلک یا جمع‌شدن چشم‌ها

ملتهب و قرمز شدن چشم

حساسیت به نور

دوبینی

ازدست‌دادن بینایی.

علائم مشابه بیماری گریوز پوستی

در بیماری درموپاتی گریوز یا گریوز پوستی شخص دچار تحریکات پوستی معمول می‌شود. برخی از افراد مبتلا به گریوز این علائم را تجربه می‌کنند. اغلب در ساق پا یا بالای پاها پوست قرمز و ضخیم می‌شود.

درصورتی‌که هر یک از علائم ذکرشده در مورد شما صادق است، حتما به متخصص غدد و متابولیسم مراجعه کنید. پزشک باید علائم شما را بررسی کرده و آزمایش‌های لازم را تجویز کند. 

علت بیماری گریوز

هنوز علت دقیق بیماری‌های خودایمنی از جمله گریوز مشخص نیست. احتمالا علت این بیماری‌ها ترکیب ژن‌هایی خاص یا محرک خارجی مانند ویروس است.

در اختلال گریوز سیستم ایمنی آنتی‌بادی‌هایی به نام ایمونوگلوبولین می‌سازد. این آنتی‌بادی شبیه به هورمون محرک تیروئید TSH عمل می‌کند. در نتیجه روی هورمون تیروئید تاثیر گذاشته و باعث افزایش تولید این هورمون می‌شود.

عوامل خطر بیماری گریوز

برخی از عوامل می‌توانند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند. این عوامل عبارت‌اند از:

سابقه خانوادگی: احتمال دارد ژن یا ژن‌هایی باعث بروز این بیماری شوند. به همین دلیل اگر در میان خانواده شخصی دچار گریوز تیروئید است، احتمال ابتلای شما به این بیماری بیشتر می‌شود.

جنسیت: طبق آمار زنان بیشتر از مردان به این بیماری مبتلا می‌شوند.

سن: معمولا این بیماری قبل از ۴۰ سالگی ایجاد می‌شود.

سایر بیماری‌های خودایمنی: اگر شما دچار سایر بیماری‌های خودایمنی مانند دیابت نوع ۱ یا آرتریت روماتوئید هستید، احتمال ابتلا به دیگر اختلالات خودایمنی بیشتر می‌شود.

استرس: رویدادهای استرس‌زای زندگی و بیماری‌ها می‌توانند به‌عنوان محرک گریوز عمل کنند. افرادی که ژن این اختلال را دارند، با چنین محرکی دچار بیماری می‌شوند.

بارداری: در زنانی که ژن مربوط به اختلالات خودایمنی را دارند، ممکن است بارداری یا زایمان به‌عنوان محرک عمل کنند.

سیگارکشیدن: سیگار سیستم ایمنی را تحت تاثیر قرار می‌دهد و به‌عنوان محرک عمل می‌کند. اگر شخص سیگار دچار بیماری گریوز تیروئید شود، احتمال ابتلا به گریوز چشمی هم بالا می‌رود.

سابقه خانوادگی ابتلا به گریوز، زن بودن، سن پایین‌تر از ۴۰ سال، ابتلا به بیماری‌های خودایمنی از عوامل خطر ابتلا به بیماری گریوز است.

عوارض بیماری گریوز

بیماری گریوز تیروئید به دلیل تاثیر روی هورمون‌های تیروئید و اختلال در عملکرد اندام‌های مختلف می‌تواند طیفی از عوارض را ایجاد کند. از جمله:

افزایش خطرات بارداری: اگر مادر دچار بیماری گریوز باشد، خطرات بارداری زیاد می‌شود. در این شرایط احتمال سقط جنین، مسمومیت بارداری، زایمان زودرس، نارسایی قلب مادر، اختلال در عملکرد تیروئید جنین و کاهش سرعت رشد جنین می‌شود.

بیماری‌های قلبی: این اختلال در صورت عدم درمان می‌تواند باعث بیماری های قلبی مانند اختلالات ریتم قلب، تغییر ساختار و عملکرد ماهیچه قلب و نارسایی قلبی شود.

طوفان تیروئیدی: این بیماری بسیار خطرناک، اما نادر است. پرکاری تیروئید تسریع‌شده را طوفان تیروئید می‌گویند. این عارضه باعث بروز علائمی مانند تب، تعریق، استفراغ، اسهال، هذیان، تشنج، ضربان قلب نامنظم، فشارخون پایین و کما می‌شود.

پوکی‌استخوان: اگر پرکاری تیروئید درمان نشود، در ترکیب کلسیم استخوان‌ها اختلال ایجاد می‌کند. این اختلال باعث ضعیف و شکننده شدن استخوان‌ها و در نهایت پوکی استخوان می‌شود.

بیماری گریوز می‌تواند خطرات و عوارض بارداری مانند سقط جنین و زایمان زودرس را افزایش دهد. همچنین این بیماران بیشتر در معرض ابتلا به بیماری‌های قلبی و پوکی استخوان قرار دارند.

تشخیص بیماری گریوز

برای تشخیص این اختلال ابتدا پزشک سوالاتی در مورد سوابق پزشکی خودتان و اعضای خانواده می‌پرسد. با بررسی علائم و نشانه‌ها می‌توان تا حدودی بیماری را تشخیص داد. اما برای تشخیص دقیق بیماری لازم است آزمایش‌های زیر انجام شود.

آزمایش خون: برای تشخیص این اختلال باید آزمایش تیروئید انجام شود. در این آزمایش سطح هورمون محرک تیروئید (TSH) و سطح هورمون‌های تیروئیدی اندازه گرفته می‌شود. در بیماری گریوز سطح هورمون محرک تیروئید پایین بوده و سطح هورمون‌های تیروئید بالا است. گاهی هم برای تشخیص آنتی‌بادی مربوط به این اختلال آزمایش خون انجام می‌شود.

تست جذب ید رادیواکتیو: برای ساخت هورمون‌های تیروئید، بدن به ید نیاز دارد. پزشک برای بررسی میزان جذب ید در غده تیروئید به شما کمی ید رادیواکتیو داده و میزان جذب را اندازه می‌گیرد. گاهی ممکن است همراه با این آزمایش اسکن ید رادیواکتیو هم انجام شود.

سونوگرافی: برای افرادی مانند زنان باردار که نمی‌توانند از تست جذب ید استفاده کنند، سونوگرافی انجام می‌شود. امواج اولتراسوند نشان می‌دهند که غده تیروئید بزرگ شده است یا نه.

اگر دچار علائم این بیماری هستید یا در خانواده شما سابقه ابتلا به آن وجود دارد، باید برای تشخیص و درمان به‌موقع آزمایش‌هایی را انجام دهید. برای تجویز آزمایش و تشخیص این بیماری باید به متخصص غدد مراجعه کنید.