چرایی فرو رفتن بورس در لاک دفاعی/ تکرار سرنوشت خودروسازی با حذف سیمان از بورس کالا

بازار سهام در آخرین روز کاری هفته اول مهر ماه اگرچه با رشد ۲۵۰ واحدی و رسیدن به رقم ۲ میلیون و ۹۷ هزار و ۹۷۷ واحد روند رو به رشدی را نشان داد، اما به طور کلی از آغاز پاییز با نوسانات کم رمقی همراه بوده است، وضعیتی که به گفته «سعید درخشانی»، کارشناس بورس، این بازار به دلیل ارزان بودن در شرایط کنونی، برای افرادی که به دنبال بازدهی با ریسک معقول هستند، بازار جذابی شده است.

شاخص کل هم وزن نیز در پایان معاملات روز چهارشنبه با رشد ۰.۱۷ درصدی همراه شد. ارزش معاملات خرد بازار سهام در پایان معاملات به ۴۸۰۰ میلیارد تومان رسید. از این مقدار، ۲۹۰۰ میلیارد تومان متعلق به بورس، ۱۵۰۰ میلیارد تومان متعلق به فرابورس و ۴۰۰ میلیارد تومان متعلق به صندوق‌های سهامی بوده است.

فرو رفتن در لاک دفاعی شاید توصیف خوبی برای بازار سهام این روز‌ها باشد که به گفته سعید درخشانی مسبب آن سیاست‌های دولت و ترساندن سرمایه گذاران است. در نتیجه همین سیاست‌هاست که خروج پول حقیقی در روز‌های اخیر پیوسته در حال وقوع است و در پایان معاملات روز چهارشنبه حقیقی‌ها ۵۹ میلیارد پول از بورس خارج کردند.

به گفته این کارشناس، خروج پول حقیقی خود معلول خیلی از اتفاقات دیگر است. به طور مثال ضربه زدن به صنایع، همچون زمانی که نرخ گاز صنایع را به گرانترین گاز دنیا تبدیل می‌کنند، آن هم برای کشوری که روی منابع گاز نشسته و با این نرخ به صنایع خود گاز می‌فروشد. از طرفی آن‌ها را مجبور می‌کنند که دلار خود را به خود دولت ۳۰، ۴۰ درصد زیر نرخ بازار بفروشند. این شکل از شخم زدن اقتصاد سبب می‌شود که همه فراری شوند. این کاملا خلاف شعار سال است.

جنجال‌های خروج فولاد و سیمان از بورس کالا

در روز‌های اخیر صحبت‌های بسیاری در مورد خروج بورس کالا به بهانه کنترل قیمت آن با هدف کاهش قیمت مسکن شکل گرفت. در یک سوی این بحث‌ها وزارت مسکن بود و در سوی دیگر بازار سرمایه. مهرداد بذرپاش، وزیر راه و شهرسازی ضمن تاکید بر اینکه در بورس کالا فولاد ۴۰ درصد گران‌تر عرضه می‌شود، گفته است وظیفه بورس تنظیم و مدیریت بازار است نه اینکه عامل گرانی مصالح ساختمانی باشد. به گفته او نهضت کاهش قیمت تمام شده در بخش ساختمان با تداوم عرضه سیمان و فولاد در بورس ممکن نیست.

این در حالی است که به گفته عشقی، رئیس سازمان بورس این تصمیم در کوتاه مدت به این صنایع، سهامداران و کلیت بازار ضربه می‌زند. سیمان نیم درصد هزینه تمام شده ساخت و ساز را در برمی‌گیرد و خروج آن از بورس به بهانه حل مشکلات مسکن، آدرس دادن غلط دادن است.

خروج سیمان و فولاد از بورس چگونه به فرار سرمایه می‌انجامد؟

سعید درخشانی در گفتگو با اقتصاد ۲۴ به واکاوی این موضوع پرداخته است. به گفته وی برای جذب سرمایه‌گذاری کلان و در نهایت ایجاد رونق اقتصادی، مردم باید بتوانند میزان سود خود را برآورد کنند و از همین رو پیش‌بینی‌پذیر بودن اقتصاد و داشتن توجیه اقتصادی دو لازمه این امر است. متاسفانه وقتی چنین حرف‌هایی مطرح می‌شود و کسی در سمت خود درصدد اجرای شعار‌های خود است، دو عامل گفته شده را تحت تاثیر قرار می‌دهد. هم پیش‌بینی پذیری و هم جذابیت صنایع برای سرمایه‌گذاری.

درخشان با اشاره به سرنوشت خودروسازی، به توضیح تبعات این تصمیمات پرداخت و افزود: «صنعت خودروسازی در دهه هشتاد زمانی که به این اندازه درگیر قیمت‌گذاری و آسیب نبود، بهترین خودرو‌ها را تولید می‌کرد. واردات نیز آزاد بود. از وقتی قیمت‌گذاری دستوری آمد، هم تولید کم شد و هم کیفیت از بین رفت و ۲۰ سال به عقب رفتیم. از همین رو این صنعت آینه‌ای برای همه صنایع است.»

به گفته این کارشناس بورس، سیمان صنعتی بود که خود را به زور نگه داشته بود. با آوردن محصولات آن در بورس کالا این صنعت زنده شد. اگرچه در صورتی که رشد اقتصادی در کشور اتفاق افتد، مقداری کمبود حس خواهد شد، اما در حال حاضر با حذف این صنعت از بورس و سرکوب و قیمت‌گذاری دستوری باعث می‌شود تولید صنایع افت کند، بازار سیاه ایجاد شود و در بلند مدت نیز با کم شدن محصول، به سرنوشت صنعت خودروسازی دچار شود.

واکنش به اظهارات وزیر راه

وی همچنین در واکنش به اظهارات بذرپاش وزیر راه درباره تاثیر بورس بر گرانی سیمان گفت: ایشان فکر می‌کند بورس یعنی سفته بازی، در حالی که اینطور نیست. بورس یعنی جمع بهترین مدیران اجرایی کشور، بهترین مدیران مالی و نخبه‌ها و کارآفرینان کشور. این‌ها از شما انتقاد می‌کنند به این دلیل که شما دارید صنعت را خراب می‌کنید. اگرچه ممکن است سفته‌باز هم در بازار باشد، اما ما کاری با آن‌ها نداریم.»

درخشان در پایان گفتگو با اقتصاد ۲۴ به ارائه یک پیشنهاد پرداخت و ادامه داد: «پیشنهاد من به دولت این است که به دلیل اینکه تنها یک نهاد می‌خواهد کارش را پیش ببرد به کل اقتصاد ضربه نزند. حتی بحث بورس هم مطرح نیست. اگرچه بورس یعنی اقتصاد و در حال حاضر همه شرکت‌های بزرگ ایران در بورس فعالند. اما در حال حاضر بهترین کار این است که همه چیز را به دست بازار بسپرند تا بازار پیش‌بینی‌پذیر بماند و از مسیرهایی چون ابزار‌های مالیاتی بازار را کنترل کند».