قلعه رودخان؛ جاذبه ای درجه یک در گیلان

قلعه رودخان یکی از بزرگترین قلعه های آجری ایران است که برای مدتی میزبان میرزاکوچک خان جنگلی بوده است.  در نظر داشته باشید برای رسیدن به قلعه مورد نظر باید از وسط جنگلی بی نظیر و رودخانه پیاده روی کنید. سیر تاریخی قلعه رودخان  گیلان در زمان های گذشته به دو منطقه بی یه پس یا گیلان غربی و بی یه پیش تقسیم شده بود و فومن نیز تا سالها مرکز گیلان غربی بوده است که همین امر سبب شده تا قلعه مستحکمی برای دفاع از آن منطقه احداث شود.  قلعه رود خان فومن در دوران ساسانیان و در زمان حمله اعراب به ایران ساخته شده و در دوره سلجوقیان نیز مرمت گردیده است. این قلعه در مکانی مناسب با استفاده از مصالح مقاوم و اشکال هندسی متنوع ساخته شده است.  در واقع، در ساخت این قلعه، میلیون‌ها قطعه سنگ با ابعاد مختلف به چشم می خورد و در طبقات بالایی برج‌ها و پوشش سقف‌ها و کف‌ها نیز آجر بکار رفته است.  همچنین چوب نیز در قسمت های درب‌ها، پوشش داخلی سقف طبقات اول، برج‌ها و واحدهای مسکونی و پنجره‌ها وجود دارد که به خاطر رطوبت بالای هوا در این منطقه از ملات گچ، ساروج و آهک همراه با خاکستر استفاده شده است.

این قلعه با ۲/۶ هکتار مساحت، بزرگترین قلعه آجری ایران محسوب می‌شود. قلعه رخون در ارتفاع ۷۱۵ متری از سطح دریا قرار گرفته و ارتفاع دیوار آن یک هزار و پانصد متر است و ۶۵ برج و بارو دارد.  علت نام‌گذاری این قلعه به نام رودخان، قرار گرفتن آن در کنار رودخانه رخون بود. در ابتدا این مکان را قلعه رخون نامیدند و بعدها به قلعه رودخان مشهور شد.  دژ رودخان شامل ۲ بخش ارگ و قورخانه (زَرادخانه یا محل نگهداری ادوات جنگی) می‌شود. ارگی ۲ طبقه و از جنس آجر، در قسمت غربی این قلعه بنا شده که ۱۲ ورودی دارد.  چشمه، حوض، آب انبار، سردخانه، حمام، آبریزگاه شاه‌نشین و چند واحد مسکونی که با برج و بارو محصور شده‌اند، دیگر بخش‌های ارگ هستند.

قورخانه نیز ۲ طبقه بوده و در قسمت شرقی این قلعه، با نورگیرها و روزنه‌های متعدد بر مناطق اطراف تسلط دارد. این بخش نیز شامل ۱۲ ورودی، زندان، درب اضطراری، حمام و آبریزگاه می‌شود.

۴۰ برج دیده‌بانی با اتاق‌هایی به شکل هشت ضلعی با طاق‌های گنبدی، اطراف قلعه را احاطه کرده‌اند. دور تا دور دیوارها و برج‌ها روزنه‌هایی شیب‌دار به چشم می‌خورد که برای ریختن مواد مذاب و تیراندازی در زمان حمله دشمن کاربرد داشته‌اند.

علاوه‌براین برای محافظت از قلعه شیب تندی در حوالی قلعه وجود دارد. معماری مستحم و وجود این شیب باعث شد که هیچ دشمنی در طول تاریخ نتواند این دژ بزرگ را فتح کند.

استحکام این قلعه به حدی است که در زلزله سال ۱۳۶۹ در استان گیلان نیز مورد آسیب قرار نگرفت.

جاذبه های دیدنی قلعه رودخان

وروردی قلعه
برای ورود به قلعه رودخان باید از دروازه اصلی وارد شوید. در دو طرف دروازه ورودی، دو سکو وجود دارد که محلی برای استراحت هستند. پس از عبور از این راهرو و پشت سر گذاشتن چند پله سنگی به سمت پشت بام بالای دروازه می رسید و می توانید به داخل برج‌های دروازه نیز بروید.
برج ها
در دو سوی دروازه، برج های بزرگی وجود دارند. این برج‌ها از بیرون به شکل استوانه هستند، اما اتاق‌های هشت‌ ضلعی درون آنها به چشم می خورد. اندازه و شکل این برج‌ها با هم متفاوت هستند؛ اما قسمت داخلی آنها یکسان است. همه برج‌ها دارای سقف هستند وهمچنین اجاق و دودکش برای گرم شدن وجود داشته است.
شاه نشین
مهم‌ترین بنای قلعه، شاه‌نشین است که بر بلندترین نقطه قلعه واقع شده است. این بنا با شکل بسیار متفاوت از سایر سازه‌های قلعه دارای دو بخش پایینی و بالایی و یک تراس است. از تراس می توانید فضای دورتادور خود را ببینید و لذت ببرید و مدهوش شوید.
آب انبار
آب‌انبار نیز در گودترین قسمت قرار دارد که در قدیم آب مورد نیاز قلعه تامین می شده است. البته پس از زلزله ویرانگر گیلان دیگر آبی به این آب انبار نمی آمد تا اینکه سالها بعد مرمت کردند و امروزه آب مورد نیاز قلعه و بازدیدکنندگان تامین می شود.

در فصل بهار هوای دلپذیر و طراوت جنگل گردشگران را مدهوش می‌کند و صدای آب، زندگی دوباره طبیعت را آواز می‌خواند. در تابستان هم هوای مطبوع قلعه رودخان مسافران زیادی را به این منطقه می‌کشاند اما در مقایسه با بهار گرما و رطوبت هوا بیشتر است و می‌تواند برای برخی کمی آزاردهنده باشد.

در فصل پاییز و زمستان به دلیل بارندگی‌های زیاد و لیز شدن مسیر و هوای سرد، سفر به این منطقه پیشنهاد نمی‌شود. با این وجود نمی‌توان زیبایی‌های پاییز در طبیعت این منطقه را نادیده گرفت. بنابراین اگر خیلی از سرما و باران گریزان نیستید، سفر به قلعه رودخان در پاییز می‌تواند برایتان جذاب و پر از تصاویر فریبنده باشد.

در زمستان مغازه‌هایی که در محوطه قلعه هستند، به دلیل سرمای هوا و سخت شدن عبورومرور خدماتی به گردشگران ارائه نمی‌دهند. پوشیده شدن منطقه با دانه‌های سپید برف می‌تواند تصاویر آرام‌بخش و زیبایی را خلق کند.