مردی که از آلبانی آمد و آثارش به 50 زبان ترجمه شد

به گزارش محیانیوز،جایزه نوبل ادبیات سال 2014 اگر چه به «پاتریک مودیانو» نویسنده سرشناس فرانسوی تعلق گرفت، اما در میان فهرست نامزدهای سال جاری نویسندگان شایسته دیگری برای دریافت این جایزه به چشم می‌خورد. از سال 1901 تا کنون 107 جایزه نوبل ادبیات به برگزیدگان اعطاء شده است که در این میان سهم زنان از معتبرترین جایزه دنیای ادبیات 13 جایزه بوده است و 4 بار نیز جایزه مشترک به برگزیدگان اعطاء شده است.

آکادمی سوئد معمولا در ماه آوریل با بررسی نویسندگان معرفی شده از سوی نهادهای فرهنگی هر کشور، یک فهرست اولیه که در برگیرنده نام 15 تا 20 کاندیدا است، انتخاب می‌کند. در ماه می (اردیبهشت) نیز لیست نهایی تعیین می‌شود که معمولا دربرگیرنده نام پنج نویسنده است. در فاصله باقی مانده تا ماه اکتبر، اعضای آکادمی با بررسی آثار این فهرست، برنده سال را انتخاب می‌کنند. آکادمی سوئد هرگز اسامی منتخبان خود را در هیچ‌یک از مراحل انتخاب اعلام نمی‌کند.

در میان نامزدهای ادبیات سال جاری نام اسماعیل کاداره (Ismail Kadare) با کتاب «آوریل شکسته» نیز دیده می‌شد. داستان یک زوج که برای ماه عسل خود به کوه‌های آلبانی سفر کرده‌اند و یک مرد جوان که به دنبال تحقق عداوت خونی خود است، پایه این داستان مجذوب‌کننده را شکل می‌دهد. کاداره اهل آلبانی با استفاده از نثر ساده و جزییات دقیق و درگیرکننده این داستان سخت و در عین حال رمانتیک زندگی کوهستانی را با حقیقتی جادویی بیان کرده است.

رمان«آوريل شكسته» ابتدا در فرانسه منتشر شد و طی مدت كوتاهی به چند زبان بين‌المللی ترجمه شد و خبر از ظهور و حضور نويسنده‌ای داد كه عمق نگاه و انديشه‌اش، ضمن رويكرد درونی و ريشه‌ای به فرهنگ آلبانی، افق‌های گسترده معناهای بشری را در هر جغرافيا و در هرجای جهان جستجو می‌كند. اسماعيل كاداره در زمانی كه ديواری نفوذناپذير به دور كشورش كشيده شده بود و آلبانی در انزوای سياسی تقريباً با كمتر كشور و دولی رابطه متعارف داشت، رمان ديگری را باعنوان «طبل‌های باران» به چاپ رسانيد. در اين رمان مبارزات استقلال طلبانه آلبانی به رهبری «اسكندربيك» در قرن نوزدهم ميلادی بر ضد اشغالگران بيگانه، بازتابی حماسی يافته بود. اسماعيل كاداره، سپس در سال 1971 رمان «رويدادهای شهرسنگی» را منتشر كرد كه در آن به شرح و وصف دوران كودكی خود در شهر زادگاهش و به هنگام شوربختی‌های ناشی از وقايع جنگ دوم پرداخته بود.

رمان «آوريل شكسته» بی گمان يكی از آثار برجسته اين داستان نويس آلبانيايی است. مكان وقوع حادثه و ماجراهای این کتاب سرزمينی محصور و سرد و غالباً مه گرفته از فلات‌های بلند آلبانی است، سرزمينی كه خاموشی كوهها در آن درك منطقی و ساده زمان و مكان را پيچيده می‌كند و ادراك انسانی را به مرزهای توهم می‌كشاند. براين عرصه غمبار، خشن‌ترين جلوه سلطه موقعيت بر كوه‌ نشينان روستايی، درآيين انتقام‌جویی و خونخواه پايان ناپذير خلاصه می‌شود. داستان در قرن بيستم در كوهستان‌های آلبانی جريان دارد. جايی كه مردم همچنان در قيد و بند رسوم و سنن قديمی هستند. قوانينی كه ضامن اجرايی جز عرف ندارد و قوانين بسيار وحشيانه و سنتی است.

کاداره که در 28 ژانویه سال 1936 در شهر کوهستانى «Gjirokaster» متولد شد معروفترین شاعر و رمان نویس آلبانى است که البته فرانسه به او پناهندگى سیاسى اعطا کرده است. وی در آلبانی زندگى نکرده است. او نخستین رمان خود با نام «انجمن شاعران مرده» را منتشر کرد که با استقبال مواجه شد و از آن زمان در کشورهای مختلف به چاپ رسید. رمان برنده نوبل کاداره تحت عنوان «کنسرت» در فضاى جدایى سیاسى آلبانى کمونیستى از حامى دیرینه خود «چین» مى‌گذرد در حالى که دیگر رمان معروف او به نام «اهرام ثلاثه» در مصر باستان اتفاق مى‌افتد. او در رمان «مرثیه‌اى براى کوزوو» به وضعیت مردم منطقه بالکان پرداخته است. از مهم‌ترین آثار اسماعیل کاداره می‌توان به رمان «ژنرال ارتش مرده» اشاره کرد که در سال 1963 منتشر شد. این رمان درباره ژنرالی ایتالیایی است که در زمان جنگ جهانی دوم ماموریت دارد جنازه سربازان ایتالیایی را که در آلبانی کشته شده‌اند، با خود ببرد.

اسماعیل کاداره از مشهورترین نویسندگان نیمه دوم قرن بیستم به شمار می‌رود که کتاب‌هایش تاکنون به 50 زبان ترجمه شده است. آثار کاداره در اقصی نقاط جهان منتشر می‌شود و وی به دلیل نوشتن رمان‌های «ژنرال ارتش مرده، چه کسی دورنتین را بازآورد، آوریل شکسته، زمستان سخت، گل‌هاى بهارى، یخبندان بهارى و انجمن شاعران مرده» را به رشته تحریر درآورده است. اسماعیل کاداره در عرصه‌های مختلف ادبیات (شعر، داستان کوتاه، رمان، نمایشنامه، ترجمه و نقد) فعالیت داشته و تاکنون چند بار برای دریافت جایزه نوبل ادبی نامزد شده اما همواره از دریافت آن محروم شده است. تعدادی از رمان‌های این نویسنده آلبانیایی تبار به زبان فارسی نیز ترجمه شده است.