چطور اثر بخشی داروی مُسکن‌ را بیشتر کنیم؟

نتایج یک مطالعه جدید در همین رابطه نشان می‌دهد که بلع صحیح و وضعیت بدن پس از خوردن دارو می‌تواند زمان اثرگذاری آن را تا چند برابر تسریع کند بخصوص زمانی که فرد دچار درد شدید است.

این مطالعه که توسط متخصصان دانشگاه جانز هاپکینز انجام شده، نشان می‌دهد که وضعیت بدن در حین مصرف دارو و پس از بلع، تأثیر قابل‌توجهی بر سرعت تسکین‌دهندگیِ آن دارد.

این متخصصان از یک مدل طراحی‌شده خاص برای ترسیم سفر یک قرص از مسیر معده به سمت دوازدهه استفاده کردند. این مدل که "استامک‌سیم" (StomachSim) نام دارد، اتفاقاتی را که هنگام هضم غذا یا دارو در معده رخ می‌دهد، شبیه‌سازی می‌کند.

از آنجایی که بیشتر داروها تنها زمانی تاثیر می‌کنند که معده، مواد فعال را در روده آزاد می‌کند در این تحقیق لازم بود مشخص شود که یک قرص در کدام موقعیت سریع‌تر به پشت معده می‌رسد.

برای انجام این کار متخصصان چهار وضعیت شامل ایستاده، نشسته، درازکشیده به سمت راست و درازکشیده به سمت چپ بدن را آزمایش کردند.

بر اساس نتایج این تحقیق هنگامی که فرد به پهلوی راست دراز می‌کشید، ماده فعال با سریع‌ترین سرعت به عمیق‌ترین قسمت معده می‌رسید و می‌توانست ۲.۳ برابر سریع‌تر از حالت ایستاده حل شود. به‌طور خاص، مدت زمان تاثیر دارو به شرح زیر متفاوت بود:

در وضعیت ایستاده و نشسته: ۲۳ دقیقه تا زمان اثرگذاری

در حالت درازکشیده به پهلوی راست: ۱۰ دقیقه تا زمان اثرگذاری

در حالت درازکشیده به پهلوی چپ: ۱۰۰ دقیقه تا زمان اثرگذاری

متخصصان توضیح می‌دهند که در حالت خوابیده به پهلوی چپ، یک قرص در معده ۱۰ برابر کندتر از خوابیده به سمت راست حرکت می‌کند. همچنین در وضعیت خوابیده به پشت به اندازه وضعیت ایستاده زمان می‌برد تا دارو اثر کند.

همانطور که محققان می‌نویسند، گرانش و شکل نامتقارن معده بر سرعت انتشار مواد فعال در جهت دوازدهه تأثیر می‌گذارد. اگر به پهلوی راست دراز بکشید، اثر متقابل جاذبه، انقباضات معده و جریان شیره معده به شیب‌دارترین زاویه می‌رسد. این سریع‌ترین راه برای سر خوردن قرص در معده است. به‌گفته محققان، این یافته‌ها به‌ویژه برای بیماران مسن‌تر یا در بستر مفید است.

علاوه بر وضعیت بدن، پارامترهای دیگری نیز بر سرعت عمل قرص تأثیر می‌گذارد و به گفته متخصصان، قرص‌های مسکن باید ۱) چند دقیقه قبل از غذا مصرف شوند، زیرا معده پُر باعث کاهش تاثیر قرص می‌شود و همچنین ۲) همیشه با مایع کافی بلعیده شوند.

قطره‌های مسکن نیز معمولا سریع‌تر از قرص‌ها عمل می‌کنند، زیرا از طریق غشاهای مخاطی دهان یا بینی وارد جریان خون می‌شوند و بنابراین سریع‌تر جذب می‌شوند.