چالش قیمت گذاری ۳ نرخی خودرو / مسیر بهینه قیمت گذاری خودرو چیست؟

منافع عرضه خودرو در بورس کالا

در این برنامه جهرمی قائم مقام بورس کالای ایران با اشاره به مقاومت های زیادی که درباره عرضه خودرو وجود داشته (از جمله در وزارت صمت) و هنوز هم ادامه دارد، از پیشرفت روند عرضه خودرو در بورس کالا حمایت کرد. به گزارش خراسان، به طور کلی عرضه خودرو در بورس کالا از آن جا که موجب کشف قیمتی بیش از قیمت کارخانه خودروها می شود، می تواند منجر به بهبود درآمد خودروسازان شود. این مسئله خود به خود بر سود و در نتیجه سهام خودروسازان در بورس اثر مثبت خواهد گذاشت. این در حالی است که در سیستم قرعه کشی که البته تاکنون بیشتر خودروها از آن خارج شده اند، امکان رانت گسترده برای برندگان به وجود خواهد آمد. البته عرضه خودرو در بورس کالا، برای دولت از قبل مالیات بر ارزش افزوده منافعی خواهد داشت. به گفته جهرمی قائم مقام بورس کالا، سال گذشته دولت 7 هزار میلیارد تومان از بابت دریافت نشدن مالیات بر ارزش افزوده (بابت نرخ رقابتی خودروهای دو خودروساز) عدم النفع داشته است.

ملاحظات وزارت صمت برای بورسی شدن خودرو

با این حال، قالیباف سخنگوی وزارت صمت این نکته را بیان کرد که عرضه خودرو در بورس کالا شاید برای مقطعی مناسب باشد. آن مقطع هم این است که تولید خودرو به حدی برسد تا خودروسازان بدون هیچ بازار موازی بتوانند با یک قیمت واحد در بازار، محصولاتشان را بفروشند وگرنه خود بورس کالا در شرایطی که تولید در نقطه تعادل خود قرار داشته باشد، یک واسطه محسوب می شود. وی به ملاحظه ای اشاره کرد و آن این که منافع مردم از قبیل قانون طرح جوانی جمعیت و نوسازی خودروهای فرسوده باید در نظر گرفته شود. با این اوصاف این که عرضه خودرو در بورس کالا منجر به شکل گیری قیمت سوم شود، چندان اتفاق مبارکی نیست. اصل بازار خودرو این است که خودروساز مثل گذشته بتواند مستقیم یا از طریق نمایندگی ها خودروی خودش را بفروشد. به گفته وی، بورس کالا عملاً هزینه های مازاد خودروسازان را در قیمت گذاری به رسمیت می شناسد. به گزارش ایرنا، وی البته موضع وزارت صمت را این گونه تصریح کرده که وزارت صمت از عرضه همه خودروها اعم از داخلی و وارداتی در بورس کالا حمایت می‌کند.

طرح مجلس برای جلوگیری از بازگشت رانت خودرو به خودروسازان

اما از سوی دیگر طاهری رئیس کمیسیون صنایع مجلس به طرح پیشین مجلس در این باره اشاره کرد که به طور خلاصه می گوید خودروها باید در بورس عرضه شوند، منتهی مازاد قیمت خودروها نسبت به نرخ عادلانه باید نه به جیب تولیدکننده، بلکه به سمت مصارفی نظیر توسعه حمل و نقل عمومی، تحقیق و توسعه خودروسازان و... برود.

در مجموع باید گفت همان طور که قیمت های کنونی رانت بزرگی را نصیب برندگان قرعه کشی خودرو می کند، بورسی شدن کامل خودرو نیز طبق تجربه اخیر که قیمت خودروها به قیمت بازار نزدیک بوده، رانت مابه التفاوت قیمت بازار بورس با نرخ عادلانه را نصیب خودروسازان خواهد کرد. برای همین به نظر می رسد توصیه هر مدل قیمت گذاری باید با در نظر گرفتن معادله ای شامل قیمت منصفانه، شناسایی رانت های موجود و هدایت آن همراه با برنامه زمان بندی خروج خودروسازان از زیان دهی باشد.