خانه‌ی جالب منجم باشی / + عکس و جزییات

خانه منجم‌ باشی به‌عنوان نماد شهر لنگرود شناخته می‌شود و گردشگران بسیاری در سفر به گیلان از این خانه زیبا و تاریخی دیدن می‌کنند. این بنا دارای جذابیت خاصی در معماری و سادگی است. با قدمتی که به دوره قاجار بازمی‌گردد، خانه منجم‌ باشی از آثار ملی ایران به شمار می‌رود.

آشنایی با خانه منجم باشی در لنگرود

خانه منجم باشی که در فشکالی محله لنگرود می باشد، نشان دهنده هنر معماری گیلان در دوره قاجاریه و یکی از آثار قدیمی و تاریخی شهرستان لنگرود به شمار می آید. خانواده منجم باشی، خانواده ای متمکن و معروف بودند. چند نفر اولیه این خاندان به علم نجوم تسلط داشتند به همین علت آنها را منجم باشی می نامیدند.

خانواده منجم‌ باشی خانواده‌ای متمکن و معروف بودند که هنگام روی کار آمدن آقا محمدخان، صاحب مقام و عنوان شدند و لقب منجم‌ باشی گرفتند. چند نفر اولیه این خاندان به علم نجوم تسلط داشتند؛ به همین علت آن‌ها را منجم‌ باشی می‌نامیدند. این خاندان از نیمه دوم قرن دوازدهم قمری و تا پایان قرن سیزدهم، یعنی نزدیک به ۱۰۰ سال در گیلان حکومت می‌کردند و صاحب نام بودند.

این خاندان از نیمه دوم قرن دوازدهم قمری و تا پایان قرن سیزدهم، از زمان آغا محمدخان قاجار و تا قبل از حکومت خاندان پهلوی یعنی نزدیک به صد سال در گیلان حکومت می کردند و صاحب نام بودند. اصالت این خانواده به منطقه ی شرق گیلان (لاهیجان و لنگرود و رودسر و اشکورات و رانکوه) باز می گردد.

بناهای متعددی از منجم باشی ها در منطقه لنگرود باقی مانده است مانند اقامتگاه این خاندان در محله ی مسجد فشکالی در لنگرود و اقامتگاه دیگر نزدیکی سبزه میدان که شبیه قصر می باشد. سالن و تزئینات این خانه نمونه ای از هنر معماری گیلان در دوره قاجار است. این بنا در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

معماری جالب خانه منجم باشی لنگرود

خانه منجم‌ باشی یک مجموعه ساختمانی محسوب می‌شود. ورودی اصلی ساختمان مهتابی است که سردر ورودی هلالی شکل دارد و حاوی گچ‌بری‌های ساده است. خانه منجم باشی از دو طبقه تشکیل می‌شود. طبقه فوقانی شامل یک سالن پذیرایی و سه اتاق است.

جلوی اتاق‌ها ایوانی به عرض یک متر و طول ۱۰ متر وجود دارد که چهار ستون چوبی سقف آن را سر پا نگه داشته‌اند. بام بنا به‌شیوه سنتی گیلان واشن‌ریزی شده و چوب یا سفال پوش است. لبه را به‌شیوه سربندی سه پوش و چکش برگردان ایجاد کرده‌اند.

می توان گفت که خانه منجم باشی لنگرود یک مجتمع چند بخشی مسکونی است. این خانه تاریخی دو طبقه دارد. در طبقه دوم این بنا، یک سالن پذیرایی مجلل و بزرگ، به همراه سه اتاق خواب قرار گرفته اند. جلوی هر کدام از این اتاق ها، ایوان هایی رفیع به طول ۱۰ و عرض ۱ متر قرار دارند.

همانند اکثر خانه های گیلانی، این خانه نیز دارای سقفی سفالی و چوبی به شکل شیروانی است تا آب و باران این منطقه، آسیبی به آن وارد نکند. از همان بدو ورود به خانه منجم باشی، تزئینات زیبای آن جلوی چشمانتان ظاهر می شوند. سر در ورودی هلالی شکل این بنا، گچ بری های ساده ولی زیبایی دارد.کمی که در خانه پیش بروید، با تزئینات پیچیده تر و زیباتری مواجه خواهید شد. گچ بری های زیبا، مهم ترین تزئینات این بنا هستند.

اطراف درها و پنجره ها در این خانه، با گچ بری هایی شبیه به شکل گل آراسته شده اند. تمامی درب و پنجره ها حالتی هلالی شکل دارند تا یادآور معماری باشکوه قاجاری باشند. یکی از ویژگی های جالب توجه در این ساختمان، اشکالی هستند که در بالای برخی از درها وجود دارند. این تزئینات شبیه به ذکر مقدس “یا علی” هستند.

شاید معماران این بنا با این کار قصد داشتند تا شیعه بودن ساکنان آن و احترام به حضرت علی (ع) را نشان دهند. پنجره های چوبی و شیشه های رنگی آن ها از دیگر زیبایی های موجود در این بنای تاریخی هستند.

در برخی اتاق‌های ساختمان، تصاویری از برخی مردان و زنان خاندان منجم‌ باشی قرار گرفته‌اند که به معرفی اعضای این خاندان می‌پردازند. در خانه اسباب و اثاثیه‌ای قرار دارد که مربوط به خاندان منجم‌ باشی است. در اتاق‌ها مبلمان و میزهایی قرار دارد که یادگاری از این خاندان است و گردشگران می‌توانند به‌عنوان آثار بازمانده از این خاندان از آن‌ها دیدن کنند.

این خانه روبروی اداره برق و در فشکالی محله و جنب سبزه میدان لنگرود واقع شده است و به بازار ماهی فروشان لنگرود و رودخانه لنگرود نزدیک می باشد. شهر لنگرود یکی از زیباترین شهر های گیلان است که از طریق ساحل چمخاله به دریای خزر راه دارد که علاوه بر خانه منجم باشی جاهای دیدنی زیادی از جمله پل خشتی، پارک فجر، تالاب کیاکلایه، روستای لیلاکوه، روستای اطاقوَر ، کومله و …. دارد.

ایران، استان گیلان، لنگرود‎، فشکالی محله، مجاور بازار لنگرود سبز میدان