در آینه به خودت نگاه کن!/ چرا بعضی از زنان با وجود آراستگی ظاهری و آرایش، باز هم اعتماد به نفس ندارند؟

ستی مولایی؛ حدود 90 درصد از زنان بین سنین 18 تا 29 سال به صورت روزانه آرایش می‌کنند و اگر این گروه انگیزه درونی داشته باشند، استفاده از آرایش ممکن است تأثیر مستقیم‌تری بر عزت نفس آنها بگذارد. اعتماد به دست آمده می‌تواند به عنوان مکانیزمی برای خلاقیت، تسلط، عاملیت و ارتباط انسانی در نظر گرفته شود. زنان معمولاً زمان زیادی را بین آرایش، مو و لباس صرف می‌کنند. این تا حدودی به دلیل فشاری است که جامعه بر ظاهر زنان وارد می‌کند. جذابیت یک ویژگی مورد تاکید و ارزشمند در زنان است و جذاب بودن با عزت نفس بالاتر مرتبط است. روان‌شناسان می‌‌‌‌گویند نداشتن اعتماد به نفس باعث ایجاد چنین احساسات متغیری می‌‌‌‌شود. شاید نباید دنبال زیبایی در صورت خود بگردید و لازم است نگاهی به درون خود بی‌اندازید.

عزت نفس اجتماعی در مقابل عزت نفس عمومی

عزت نفس عمومی به احساس فرد نسبت به خود او اشاره دارد، در حالی که عزت نفس اجتماعی، احساسی است که فرد نسبت به خود در تعاملات اجتماعی دارد. مقایسه اجتماعی می‌تواند تأثیر منفی بر عزت نفس عمومی داشته باشد. «در حالی که عزت نفس عمومی نشان دهنده احساس یک فرد نسبت به خود و ارزش خود در مقایسه با دیگران است، عزت نفس اجتماعی این است که افراد در طول تعاملات اجتماعی با دیگران چه احساسی نسبت به خود دارند و چگونه این تعاملات بر ارزش اجتماعی آنها تأثیر می‌گذارد. به این ترتیب، عزت نفس اجتماعی بیش از عزت نفس عمومی تحت تأثیر تعاملات اجتماعی قرار می گیرد.

چه کسانی دارای اعتماد به نفس هستند؟

کارشناسان اعصاب و روان، برای فردی که دارای اعتماد به نفس است، فاکتورهای مشخصی را در نظر گرفته است. به عبارت دیگر هر فردی که دارای چنین ویژگی‌‌‌‌هایی باشد اعتماد به نفس کافی برای حضور در جامعه دارد؛ این ویژگی‌‌‌‌ها ارتباطی به ظاهر فرد و زیبایی‌‌‌‌‌‌‌‌های او ندارد و از افکار و باورهای او نشات می‌‌‌‌گیرد. در یک عمل تحقیقاتی محققین شرکت کنندگان را به دو دسته تقسیم کردند و به آنها لوازم آرایش و آینه داد.

نتایج این تحقیق نشان داد تقریبا نیمی از شرکت کنندگان کمتر از 5 دقیقه در روز را صرف آرایش می‌کردند و شرکت‌کنندگانی که عزت نفس عمومی بالاتری داشتند، پول کمتری برای آرایش خرج کردند، در حالی که شرکت‌کنندگان با عزت نفس اجتماعی بالاتر پول بیشتری را برای آرایش خرج کردند. شرکت‌کنندگانی که ظاهر‌گرا بودند بیشتر از آرایش استفاده می‌کردند و زمان بیشتری را صرف آن می‌کردند.

محققان گفتند: «به طور کلی، مطالعه ما نشان داد که زنانی که عزت نفس بیشتری در ارتباط با تعاملات اجتماعی دارند، اهمیت بیشتری به ظاهر خود می‌دهند و در نتیجه از آرایش بیشتر استفاده می‌کنند.»

زندگی با دیدگاهی جدید

حقیقت این است که سبک زندگی‌‌ها نسبت به گذشته تغییر کرده است. چند دهه پیش در فرهنگ ما، زن‌‌‌‌ها خانه‌نشین بودند، حضور کم‌رنگ‌‌‌‌تری در اجتماع داشتند و بیشتر وظیفه رسیدگی به خانواده و کودکان را عهده‌‌‌‌دار بودند. همین حضور نداشتن بانوان در جامعه باعث می‌‌‌‌شد آن‌‌‌‌ها کمتر به فکر تغییر چهره و ظاهر خود باشند. از طرفی سبک زندگی در گذشته به گونه‌‌‌‌ای بود که افراد دانش زیادی درباره معیارهای زیبایی ظاهری در کشورهای دیگر نداشتند. وجود تمامی این عوامل در کنار هم باعث می‌‌‌‌شد فرد به معنای امروزی اهمیت زیادی برای ظاهر خودش قائل نباشد و درگیرودار تغییر آن برنیاید. جهت گیری ظاهری با پیامدهای منفی مانند روان رنجوری و اختلالات خوردن مرتبط است، اما استفاده از آرایش ممکن است اعتماد به نفس زنان را تقویت کند، که می تواند یک نتیجه مثبت بی‌انجامد.

حضور زنان در جامعه

یکی از مهم‌‌‌‌ترین تغییراتی که سبک زندگی در عصر حاضر داشته؛ حضور موثرتر زنان در حوزه‌‌‌‌های متفاوت زندگی شهری است. این روزها زنان را فقط به عنوان مادر یا همسر نمی‌‌‌‌شناسیم و از آن‌‌‌‌ها در بیشتر فعالیت‌‌‌‌های اجتماعی کمک می‌‌‌‌گیریم. زنان در بسیاری از حوزه‌‌‌‌های اجتماعی فعال هستند و برای گرفتن سهم بیشتری در اجتماع، مبارزه می‌‌‌‌کنند. در نتیجه زنان بر این باور رسیده‌اند که همیشه شیک و تمیز در محل کار خود حاضر شوند و نقشی مهم را برای اعتماد به نفس خود ایفا کنند.  

آرایش غلیظ ممنوع

وقتی آرایش غلیظ می‌‌‌‌کنیم، این حس را به دیگران می‌دهیم که با ظاهرمان کنار نیامدیم و حتما باید آن را تغییر دهیم. این تغییر هر چه بیشتر باشد، بیشتر به ناخودآگاه‌مان القا می‌‌‌‌شود که ما به همان صورت طبیعی، برای دیگران قابل پذیرش نیستیم. این تفکر غلط را باید ریشه‌‌‌‌کن کرد. هرچه بیشتر پدیده آرایش غلیظ تکرار شود در دراز مدت احتمال ابتلای به افسردگی و بیماری‌‌‌‌هایی که از کمبود اعتماد به نفس نشات می‌‌‌‌گیرند، بیشتر می‌‌‌‌شود. پس شاید در همین مرحله بتوانیم به این نتیجه برسیم که آرایش غلیظ با کمبود اعتماد به نفس ما رابطه معکوس دارد.

زیبایی در شبکه های اجتماعی

در سال‌های اخیر و با پیشرفت شبکه های اجتماعی مانند اینستاگرام تعریف زیبایی برای خانم‌های خانه‌دار هم عوض شده است. اینفلوئنسرهای زن که نقش بزرگی در تأثیرگذاری بر استانداردهای فعلی زیبایی دارند توانسته‌اند با اعتماد به نفس بالایی که دارند در این فضای مجازی هر چند به اشتباه، خوش بدرخشند.  اما در مقابل آن خانم‌هایی قرار دارند که پشت موبایل‌های خود نشسته‌اند و به زیبایی و آرایش این افراد نگاه می‌کنند و شاید حسرت‌های امروز آنها به افسردگی‌های طولانی مدت تبدیل شود.

منبع:

https://www.psypost.org/2022/06/study-sheds-light-on-the-nuanced-relationship-between-self-esteem-and-use-of-make-up-63276#:~:text=Makeup%20usage%20has%20been%20linked,usage%20and%20self%2Desteem%20further.

https://journals.sagepub.com/doi/full/10.1177/2158244020933591