علل عطسه کردن نوزاد چیست؟

هنگامی که نوزاد شما عطسه می کند، در حقیقت کاری بیشتر از انجام عطسه انجام می دهد. این عمل مکانیسم دفاعی بدن آنها در مقابل میکروبهایی است که تلاش در وارد شدن به بدن آنها دارند.

دلایل طبیعی عطسه در نوزادان

علل فیزیولوژیک عطسه در نوزادان رایج ترین دلیل عطسه در نوزادان هستند. این علل پایه فیزیولوژیک دارند، قسمتی از روند تکاملی هستند و به طبع احتیاج به درمان ندارند. این علل عبارتند از؛

نوزادان تازه متولد شده از بینی تنفس می کنند. تا چهار یا پنج ماهگی توانایی تنفس از دهان را ندارند. در نتیجه نوزادان نیاز دارند تا به صورت مداوم بینی خود را صاف کنند. بنابراین عطسه می کنند.

نوزادان بینی کوچکی دارند. این موضوع به این معنی است که کانال های بینی آن ها زودتر گرفته می شود (با پتو، لباس یا خلط بینی). پس نوزادان احتیاج دارند تا سطح داخلی بینی خود را تمیز کرده و از مواد دفعی تخلیه کنند. تمیزکردن سطح داخلی بینی در نوزادان با عطسه صورت می گیرد.

دلیل عطسه نوزاد تازه متولد شده می تواند این مسئله باشد که نوزادان توانایی بیرون آوردن محتویات بینی خود یا بالاکشیدن آن را ندارند. پس برای تمیز کردن بینی شان به عطسه کردن وابسته هستند.

عطسه نوزاد با دلیل زمینه ای

بعضی اوقات عطسه در نوزادان با یک دلیل زمینه ای اتفاق می افتد. این دلیل می تواند بیماری در نوزاد یا ماده خاصی در اطراف نوزاد باشد.

دلیل عطسه بسیار در نوزادان می تواند نداشتن مطابقت نوزاد با آب و هوای اطرافش باشد. عواملی مانند گرد و خاک، آلودگی هوا، خشکی بیش از اندازه هوا می توانند باعث عطسه در نوزاد شوند.

حساسیت؛ نوزاد امکان دارد به مواد گوناگونی حساسیت پیدا کند. در نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند نوزاد امکان دارد به ماده غذایی مخصوصی در شیر مادر حساسیت داشته باشد و این موضوع باعث نفخ، عطسه و آبریزش بینی در نوزاد شود. مواد آلرژن (حساسیت زا) موجود در هوا هم می توانند باعث عطسه در نوزاد شوند.

عفونت های ویروسی؛ نوزادان به علت پایین بودن سطح ایمنی بدنشان در معرض ابتلا به انواع ویروس ها از جمله ویروس سرماخوردگی هستند. سرماخوردگی در نوزادان به جز سرفه نشانه های دیگری از جمله تب و آبریزش بینی دارد. ویروس های خطرناک تر مانند آنفولانزا معمولا با سرفه خشک همراهی دارند و به ندرت با عطسه تظاهر پیدا می کنند. درمورد ویروس کرونا (کووید 19) که به تازگی رایج شده است اطلاع دقیقی در دست نیست و گفته می شود در صورت ابتلای کودکان در سنین پایین نشانه های کمتری پیدا می شود. ولی آغاز  بیماری می تواند با عطسه و سرفه در نوزادان یا آبریزش بینی تظاهر پیدا کند.

چه موقعی عطسه های نوزاد خطرناک است؟

عطسه زیاد نوزادان، هنگامی که با یک یا تعداد بیشتری از نشانه های زیر همراه باشد، می تواند به وجود بیماری یا یک مشکل بهداشتی در بدن آن ها اشاره کند. مهم ترین این نشانه های عبارتند از:

تب کردن نوزاد

چنانچه دمای بدن نوزادی بالای 100.4 درجه فارنهایت (38 درجه سانتی گراد) باشد، به عنوان تب در نظر گرفته می شود. چنانچه کودک شما با عطسه های ناگهانی و تب مواجه گردد ، به احتمال زیاد دچار عفونت شده است.

سرماخوردگی

نشانه های سرماخوردگی در بدن نوزادان شامل آبریزش بینی، سرفه، بی حالی و گاهی تب است. سرماخوردگی هم سبب پیدایش عطسه های ناگهانی در بدن فرزند شما می شود.

سرفه کردن نوزاد و خس خس سینه او

چنانچه کودک شما سرفه، عطسه و خس خس کردن گلو را در یک دوره مشخصی تجربه کند، امکان دارد با چالش های مربوط به آلرژی غذایی یا فصلی مواجه شده باشد؛ به احتمال زیاد یک ماده آلرژی زا از راه گلو، وارد بدن او شده است. این وضعیت سبب می شود تا بدن نوزاد با عطسه های ناگهانی، در کنار دیگر نشانه های آلرژی مواجه شود.

خستگی، بی حالی و اشتهای کم نوزاد

چنانچه نوزاد شما بی حال شده و اشتهایی به خوردن مواد غذایی ندارد، امکان دارد به بعضی از بیماری های فصلی مبتلا شده باشد.

سندرم عطسه های ناگهانی در نوزادان

استفاده مادران باردار از مواد مخدر می تواند باعث پیدایش سندرم عطسه های ناگهانی در نوزادان (NSA) شود. به همین علت، پزشکان متخصص زنان و زایمان به مادران جوان توصیه می کنند که استفاده از سیگار و هر ماده مخدر دیگر را در 9 ماه دوران بارداری خود ترک کنند. یکی از نشانه های سندرم عطسه های ناگهانی، 3 تا 4 عطسه در فواصل زمانی ثابت است؛ مثلا، کودک هر 3 ساعت یک بار، با 4 عطسه ناگهانی مواجه می شود.

چنانچه کودک شما با هر یک از این نشانه ها، در کنار عطسه های ناگهانی مواجه شود، بهتر است در مورد وضعیت سلامت او با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید. همین طور، چنانچه عطسه های نوزاد شما به طور مکرر اتفاق بیفتد، وی را پیش پزشک ببرید تا او بتواند دلیل اصلی عطسه های ناگهانی فرزندتان را مشخص کنید. با همه این توصیفات، چنانچه علت اصلی برای عطسه های ناگهانی فرزند شما وجود نداشته باشد و عطسه های او به علت سرماخوردگی، سرفه یا تحریک شدن دستگاه تنفسی نباشد، شما می توانید بعضی از شیوه های خانگی را برای بهتر کردن وضعیت بدن کودک امتحان کنید.

چگونه بینی نوزاد را پاک کنیم؟

گرفتگی بینی برای نوزاد تازه متولد شده خیلی طبیعی است. خبر خوب این است که در صورت گرفتگی بیش از اندازه کودک، راهکارهای ساده بسیاری برای پاکسازی بینی وجود دارد. جدا از خودداری کردن از تحریک کننده‌های شایع مثل گرد و غبار، عطرها، اسپری مو و دود سیگار بیشتر پزشکان توصیه می‌کنند که بینی کودک خود را دائم تمیز نکنید. شما همین طور می‌توانید قطره‌های شور را برای کمک به شل شدن مخاط در بینی کودک خود همراه با سرنگ پیاز یا مکنده بینی امتحان کنید تا تکه‌های بزرگتر یا مخصوصا چسبناک مخاط خشک شده را به آهستگی رفع کنید. چنانچه نگران استفاده یا استفاده نکردن از هر یک از این ابزارها هستید نخست با پزشک خود حرف بزنید.

درمان عطسه نوزادان

عطسه در نوزادان مثل هر نشانه دیگری با توجه به عامل به وجود آورنده آن درمان می‌شود.  همان‌ گونه که گفته شد عطسه در نوزادان مسئله ای عادی است و چنانچه بدون نشانه همراه باشد قسمتی از تکامل نوزاد است و احتیاجی به درمان ندارد.

حساسیت نوزاد

چنانچه عطسه نوزاد به علت حساسیت به ماده غذایی باشد امکان دارد نوزاد مبتلا به کولیک شود و تغییر رژیم غذایی مادر می‌تواند کمک‌کننده باشد. بعض از اوقات بعضی داروهایی که مادر استفاده می‌کند وارد شیر می‌شوند پس مادران در دوران بارداری و شیردهی حتما باید برای استفاده از هر دارویی با پزشک مشورت کنند. چنانچه آلرژی نسبت به ماده خاصی در هوا باشد استفاده از قطره یا شربت آنتی-هیستامین (با تجویز پزشک) یا تغییر در محیط نگه‌داری نوزاد (خارج‌کردن گل و گیاهان از خانه) می‌تواند به درمان آبریزش بینی و عطسه در نوزادان کمک کند. بعضی اوقات پزشک از اسپری‌های استنشاقی آنتی-هیستامینی برای نوزاد شما استفاده کند.

درمان سرماخوردگی

چنانچه نوزاد شما سرما خورده باشد درمان معمولا علامتی و حمایتی است. برای درمان علامتی آبریزش بینی و عطسه نوزاد از قطره، شربت یا آنتی‌هیستامین استفاده می‌شود. برای درمان تب از شربت استامینوفن استفاده می‌شود. چنانچه کودک همراه با شیر غذا نیز می‌خورد مایعات داغ (مانند سوپ مخلوط شده) می‌تواند کمک‌کننده باشد. از والدین تقاضا می‌کنیم برای کودکان کم‌سن خود برای درمان عفونت‌های ویروسی آنتی‌بیوتیک درخواست نکنند. تجویز آنتی‌بیوتیک برای کودکان با بیماری ویروسی هیچ تاثیری بر روند بیماری نداشته و تنها باعث مقاومت آنتی‌بیوتیکی می‌شود.

استفاده از دستگاه بخور سرد و مرطوب در اتاق کودک (مخصوصا در شهرهایی که آب و هوای خشک دارند) می‌تواند سبب مرطوب نگه‌داشتن مخاط داخلی بینی شده و کارکرد آن را بهتر  کند.